ธุรกิจเกษตร

เรื่อง:ใบเฟิร์น

เห็นได้ว่าธุรกิจร้านดอกไม้เกิดขึ้นมากมาย คนรุ่นเก่าก็ยังคงดำเนินธุรกิจอย่างราบรื่นเพราะความเจนเวที  ส่วนคนรุ่นใหม่ก็ผันแปรตัวเองเป็นเจ้าของร้านดอกไม้กันมากขึ้น อย่าลืมว่าร้านดอกไม้มีเปิดเยอะก็ปิดเยอะเช่นกัน  การที่จะประสบความสำเร็จในธุรกิจใดก็ตามต้องศึกษาข้อมูล และวางแผนให้ดี

ธุรกิจร้านดอกไม้เป็นอีกอาชีพหนึ่งของผู้คนบนเส้นทางไม้ดอกไม้ประดับในสังคมยุควัตถุนิยม  ความศิวิไลซ์ที่หลายคนเคยเรียกร้องกันนักหนา ต้องแลกมาด้วยเสน่ห์แห่งธรรมชาติ  ถึงวันนี้วันที่สังคมยุควัตถุนิยมได้ก้าวเข้ามาอย่างเต็มตัว กลับทำให้คนเราเหนื่อยล้ากับกิจวัตรประจำวันมากขึ้น จนต้องแสวงหาความสุขทางใจโดยนำตนออกไปหาธรรมชาติ พืชพันธุ์ต่าง ๆ ถูกนำเข้ามาใช้ตกแต่งใกล้ตัวทั้งที่บ้านและที่ทำงาน  สังคมยุควัตถุนิยมไม้ดอกไม้ประดับมิได้ถูกใช้แต่เพียงเพื่อความสวยงามตามธรรมชาติเท่านั้น หากแต่ยังถูกใช้เป็นเครื่องแสดงฐานะทางสังคมอีกด้วยค่านิยมในดอกไม้ของคนเพิ่มมากขึ้น ดอกไม้กลายเป็นสื่อแทนความหมายของความรู้สึกต่าง ๆ ทั้งยินดีและเสียใจ ขอโทษหรือขอบคุณไปแล้ว ด้วยเหตุนี้เองจึงทำให้ธุรกิจร้านดอกไม้เกิดขึ้นมากมาย จะพาท่านผู้อ่านเข้าไปสัมผัสกับผู้คนบนเส้นทางธุรกิจร้านดอกไม้ และบางทีธุรกิจนี้อาจจะเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่สร้างอาชีพให้แก่ท่านในอนาคตก็เป็นได้

ชนิดไม้ดอกไม้ประดับในร้านดอกไม้

ในการจัดดอกไม้ไม่ว่าจะเป็นแจกัน กระเช้า บูเก้ พวงหรีด ฯลฯ ต้องใช้ไม้ดอกไม้ประดับหลายชนิดมาประกอบกัน  ทั้งไม้ดอกที่ปลูกในเมืองไทยและที่สั่งซื้อจากต่างประเทศ ดอกไม้ที่ใช้ส่วนใหญ่จะสั่งมาจากต่างประเทศ เช่น คาร์เนชั่น ทิวลิป เบญจมาศ ลิลลี่ เยอบีร่า ยิบโซฟิลล่า มัม ฯลฯ ส่วนใหญ่จะนำเข้าจากประเทศฮอลแลนด์ ออสเตรเลีย มาเลเซีย เนเธอร์แลนด์ ไม้ใบที่นำเข้าจากต่างประเทศก็มีบ้าง สยามฟลาวเวอร์ แลป นำไม้ใบตระกูลสน เฟิน ไม้ป่าหลายชนิดมาจากประเทศออกเตรเลีย ไม้ใบส่วนใหญ่ร้านดอกไม้จะใช้ไม้ที่ปลูกในเมืองไทย เช่น ปริก โปร่งฟ้า ฟิโลเดนดรอน คล้า ดราเซียน่า อโกรนีมา เป็นต้น คราวนี้มาดูไม้ดอกของไทยที่นิยมใช้กันบ้าง ที่นิยมใช้มาก ๆ ก็มีกุหลาบ แกลดิโอลัส กล้วยไม้ มัม เยอบีร่า เบญจมาศ ส่วนใหญ่จะเป็นไม้ดอกที่ปลูกและสั่งตรงมาจากภาคเหนือแถบจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย ร้านเค ฟลาวเวอร์ มีสวนผลิตไม้ดอกอยู่ที่ไร่บีเอ็น จ.เพชรบูรณ์ จะนำไม้ดอกที่ผลิตบางส่วนมาใช้ที่ร้าน ดังนั้นร้านดอกไม้จึงเสมือนแหล่งรองรับผลผลิตจากไร่

นิยมใช้ไม้นอก..ไม้ไทยจึงตกอับ

ดอกไม้ไทยมักถูกวิพากษ์วิจารณ์จากหลายกระแสในแวดวงธุรกิจร้านดอกไม้ว่า เป็นดอกไม้ที่มีความบอบบาง ชอกช้ำง่าย อายุการปักแจกันสั้น ปักได้ไม่เกิน 5 วันก็บางแฉ่งร่วงกราวแล้วและดอกไม้ที่ออกตลาดในแต่ละช่วงมักเป็นสีเดียวเกือบทั้งตลาด  ทำให้ต้องซื้อดอกไม้นอกมาแซมเพื่อให้มีหลาย ๆ สี อีกทั้งดอกไม้ไทยเห็นกันบ่อยจึงไม่มีความแปลก รวมความแล้วก็สรุปกันว่าไม่มีคุณภาพ ใช้ไม้ไทยแล้วเกรดร้านตกว่างั้นเถอะ ร้านสุพรรณิการ์กล่าวว่า “ถ้าดอกไม้ไทยพัฒนาคุณภาพในเรื่องขนาดของดอก สีสัน อายุการปักแจกันและความคงทนได้เท่าไม้นอกก็จะใช้ไม้ไทย ความจริงแล้วไม้ดอกหลายชนิด ปลูกได้ในเมืองไทย เช่น กุหลาบ เยอบีร่า เบญจมาศ มัม พีค็อค แกลดิโอลัส ฯลฯ แต่คุณภาพยังสู้ต่างประเทศไม่ได้ มีเพียงกล้วยไม้และกุหลาบเท่านั้นที่คุณภาพดีและใช้ได้” ร้านบุษบาบัณกล่าวว่า “ดอกไม้บ้านเราปริมาณในแต่ละฤดูกาลไม่แน่นอน  พอย่างเข้าช่วงปลายปีดอกไม้แทบทุกชนิดก็พร้อมใจกันออกดอก ทำให้ช่วงหน้าหนาวของทุกปีมีดอกไม้หลายชนิดออกมาเกินความต้องการของตลาด ราคาย่อมถูกลง จากที่เคยขายเป็นกำกลายเป็นขายเป็นกิโล ผู้ปลูกดอกไม้ก็แย่ แต่ช่วงวาเลนไทน์ดอกกุหลาบใช้เยอะมากขาดตลาด ผู้ปลูกก็ถือโอกาสขึ้นราคาจากราคาที่เคยส่ง 5-8 บาท เพิ่มเป็น 20-30 บาท ร้านดอกไม้หลายร้านต้องลดการซื้อดอกกุหลาบลง แล้วสั่งดอกไม้ชนิดอื่นจากต่างประเทศ เช่น ทิวลิป คาร์เนชั่น มัม มิโมซ่า มาทดแทน  หากสถานการณ์ยังเป็นเช่นนี้อยู่  ผู้ปลูกกุหลาบอาจจะต้องน้ำตาตกภายหลังก็ได้”

คราวนี้มาดูคุณภาพไม้นอกกันบ้าง ดอกใหญ่ ก้านยาว สีสดและมีให้เลือกเกือบครบทุกสีทุกชนิด อายุการปักแจกันนาน 10-15 วัน  บางชนิดมีความแปลก สวย ทำให้ดูเป็นไม้เกรดดีมีราคาไป  เป็นที่นิยมของทั้งผู้จัดและลูกค้า อีกทั้งช่วงหน้าร้อนดอกไม้ในเมืองไทยคุณภาพแย่ลง และขาดแคลนมากเพราะผู้ปลูกถือโอกาสพักต้น ช่วงนี้ร้านดอกไม้จะสั่งดอกไม้จากเมืองนอกเข้ามาทดแทน  เพราะเมืองนอกเขาจะปลูกขายโดยเฉพาะ มีการวางแผนการปลูก ดอกไม้ทุกชนิดจึงมีทุกฤดูกาล เห็นได้ว่าไม้นอกมีข้อได้เปรียบไม้บ้านเราหลายข้อทีเดียว

การรักษาคุณภาพดอกไม้ยังถูกมองข้าม

ดอกไม้เมื่อตัดจากต้นถ้าจะให้เสื่อมคุณภาพช้าลงและมีอายุการปักแจกันนานขึ้น  ต้องมีการรักษาคุณภาพดอกไม้  ทั้งผู้ปลูกดอกไม้และผู้ที่นำดอกไม้ไปใช้ยังให้ความสำคัญกับการรักษาคุณภาพดอกไม้น้อยมาก จะนำมาตัดก้านแช่ในถังน้ำสะอาดแล้วนำเข้าตู้แช่ทันที สยามฟลาวเวอร์ แลปบอกว่า “ไม้บางชนิดไม่จำเป็นต้องใช้น้ำยายืดอายุ เพราะปริมาณดอกไม้จะสั่งซื้อไม่มากเกินไป  ให้ปริมาณพอดีสำหรับใช้งานเท่านั้น  ถ้าดอกไม้เหลือก็จะทิ้งไป สำหรับดอกไม้ต่างประเทศ จะมีน้ำยายืดอายุและอาหารเสริมช่วยให้ดอกไม้ฟื้นตัวเร็วขึ้นบรรจุในซองเล็ก ๆ มาพร้อมกับดอกไม้ เวลาจะใช้ก็นำมาละลายน้ำแช่ดอกไม้ได้เลย  ดอกไม้ที่มีราคาแพงจึงจะใช้น้ำยายืดอายุเป็นน้ำยาจากฮอลแลนด์ ส่วนร้านสุพรรณิการ์กล่าวว่า “ใช้หรือไม่ใช้น้ำยายืดอายุก็เหมือนกัน ดอกไม้จะถูกใช้งานหมดก่อนดอกไม้เหี่ยว แก้ปัญหาโดยการสั่งซื้อปริมาณพอดีกับการใช้งานดีกว่า  ถ้าดอกไม้เหลือจากการใช้งานก็จะทิ้งหมด ยกเว้นกุหลาบจะนำมาตากแห้งทำบุหงา” ความจริงแล้วมีการพิสูจน์และทดลองแล้วว่า น้ำยายืดอายุการปักแจกันสามารถทำให้อายุการใช้งาน่ของดอกไม้ยาวนานขึ้น น้ำยาแต่ละชนิดจะใช้ได้ผลดีกับดอกไม้แต่ละชนิด ที่สยามฟลาวเวอร์ แลป มีจำหน่ายเป็นน้ำยายืดอายุจากฮอลแลนด์  ก็ลองสอบถามและลองนำมาใช้ดูได้

ไม้ตัดดอกเขตร้อน..ในร้านดอกไม้

ไม้ตัดดอกเขตร้อน เช่น ดาหลา ขิงแดง ปทุมมา เฮลิโคเนีย ที่หลายฝ่ายพยายามส่งเสริมด้านการปลูกและการตลาด จนกลายเป็นกลุ่มไม้ตัดดอกที่ถูกจับตามองในปัจจุบัน  บทบาทของไม้ดอกเหล่านี้ในร้านดอกไม้เป็นอย่างไร ร้านดอกไม้ต่างก็มีความเห็นไปในทำนองเดียวกันว่า ถ้าเปรียบไม้ดอกเขตร้อนกับไม้ดอกเมืองหนาวแล้ว ด้านราคาอาจจะพอ ๆ กัน ไม้ดอกเมืองหนาวราคาอาจจะแพงกว่านิดหน่อย  จึงเลือกใช้ไม้ดอกเมืองหนาวมากกว่า ลูกค้าจะนิยมมากกว่า เมื่อนำไม้ดอกเขตร้อนมาจัด ลูกค้ากลับมองว่าเป็นไม้หาง่าย ไม่มีค่าไม่มีราคา จึงไม่นิยมใช้ นอกจากนี้ไม้ตัดดอกเขตร้อนยังมีปัญหาด้านการจัดหรือรูปแบบการจัดให้เข้ากับดอกไม้ชนิดอื่น ไม้ดอกเมืองหนาวจัดให้สวยได้ง่ายกว่า  ไม้ดอกเขตร้อนจะนิยมใช้ในงานที่ไม่ต้องแสดงรายละเอียดมาก เช่น โรงแรม งานแต่งงาน งานศพ ซึ่งเป็นงานชั่วคราวมากกว่า  สำหรับการส่งออกเพื่อใช้เป็นไม้ตัดดอกสำหรับร้านดอกไม้ในต่างประเทศ  ก็ยังมีปัญหาในเรื่องของขนาดดอก น้ำหนัก การปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยว ตลอดจนการขนส่ง หากกรมส่งเสริมจะส่งเสริมให้เกษตรกรปลูก  ต้องให้กรมวิชาการเกษตรหรือมหาวิทยาลัยที่เกี่ยวข้อง ทำการวิจัยเกี่ยวกับไม้ตัดดอกเขตร้อนตั้งแต่การปลูกไปจนถึงการเก็บเกี่ยว  โดยเฉพาะการปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยวที่เป็นปัญหาหนักอกอยู่ในขณะนี้  สำหรับเฮลิโคเนียควรให้มีความหลากหลายของสายพันธุ์มากกว่านี้ ขณะที่เกษตรกรเพิ่มพื้นที่ปลูกมากขึ้นแต่งานวิจัยบ้านเรายังไม่ครบวงจร  เนื่องจากขาดการวิจัยอย่างต่อเนื่องนั่นเอง จึงยากต่อการพัฒนา

เทศกาลทองของร้านดอกไม้

ธุรกิจร้านดอกไม้เป็นธุรกิจที่พึ่งพาเทศกาลและฤดูกาลเป็นปัจจัยหลักในการทำรายได้ ช่วงที่ดอกไม้เบ่งบานหรือเทศกาลทองของร้านดอกไม้จะเป็นช่วงเทศกาลสำคัญของไทย เช่น ปีใหม่ สงกรานต์ ฯลฯ ช่วงที่ร้านดอกไม้ขายดิบขายดีเห็นจะเป็นช่วงที่มีการโยกย้ายเปลี่ยนแปลงตำแหน่งช่วงรับปริญญาของมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ช่วงวาเลนไทน์  บางคนเปรียบการให้ดอกไม้เป็นของขวัญเหมือนแทนคำอวยพรขอให้ผู้รับมีชีวิตที่สวยงามเหมือนดอกไม้บาน  ซึ่งเป็นช่วงที่สวยที่สุดของดอกไม้และเป็นจุดสูงสุดแห่งชีวิตเช่นกัน ช่วงที่ซบเซาคือช่วงหลังวันวาเลนไทน์  ธุรกิจร้านดอกไม้จะเริ่มตกพอ ๆ กับอากาศที่ร้อนขึ้นเรื่อย ๆ นั่นเอง

เตรียมตัวเป็นเจ้าของร้านดอกไม้อย่างไร

ธุรกิจร้านดอกไม้เป็นธุรกิจการให้บริการแต่ต้องเก่งในเรื่องการบริหารด้วย  นอกจากจะใช้ฝีมือในการจัดดอกไม้แล้ว ความรอบรู้และเฉลียวฉลาดเกี่ยวกับธุรกิจก็เป็นคุณสมบัติหนึ่งที่จำเป็นต้องมีนอกเหนือจากทุนทรัพย์ที่มีอยู่เต็มกระเป๋าแล้ว  ถ้าจะเปิดร้านดอกไม้เงินทุนเป็นปัจจัยแรกที่ต้องมีและต้องเป็นเงินทุนหมุนเวียนด้วย  ต่อไปคือทำเลที่ตั้งของร้านต้องดูว่าบริเวณนั้นมีอะไรบ้าง  ถ้ามีสำนักงาน(ออฟฟิศ) ธนาคาร มหาวิทยาลัย อยู่นั่นคือความน่าจะเป็นไปได้ที่จะประสบความสำเร็จ เช่น ร้านสุพรรณิการ์ และ เค ฟลาวเวอร์ ลูกค้าจะมีอยู่ทั่วไปโดยเฉพาะแถบบางเขน ประชาชื่น รามอินทรา และพหลโยธิน ส่วนสยามฟลาวเวอร์ แลป จะจับลูกค้าแถวสุขุมวิท สีลม สุรวงศ์ เป็นต้น  จากนั้นก็คือต้องมีความสามารถในการจัดดอกไม้ที่จะดึงจุดเด่นและสไตล์ของตัวเองออกมา  ถอดความรู้สึกออกมาแล้วจัดเป็นดอกไม้ เห็นได้ว่าธุรกิจร้านดอกไม้เกิดขึ้นมากมาย คนรุ่นเก่าก็ยังคงดำเนินธุรกิจอย่างราบรื่นเพราะความเจนเวที  ส่วนคนรุ่นใหม่ก็ผันแปรตัวเองเป็นเจ้าของร้านดอกไม้กันมากขึ้น  อย่าลืมว่าร้านดอกไม้มีเปิดเยอะก็ปิดเยอระเช่นกัน การที่จะประสบความสำเร็จในธุรกิจใดก็ตามต้องศึกษาข้อมูล และวางแผนให้ดี

ธุรกิจร้านดอกไม้นับเป็นอีกอาชีพหนึ่งที่น่าสนใจไม่น้อยในวงการไม้ดอกไม้ประดับ นอกจากจะส่งเสริมอาชีพให้แก่ผู้จัดดอกไม้แล้ว ยังสร้างอาชีพให้แก่ผู้ปลูกไม้ตัดดอกเพื่อส่งร้านดอกไม้อีกด้วย  ทั้งนี้ต้องพัฒนาคุณภาพดอกไม้บ้านเราให้ดีเสียก่อน เมื่อถึงวันนั้นไม้ตัดดอกบ้านเราคงจะเข้ามามีบทบาทในร้านดอกไม้มากกว่าทุกวันนี้ ไม้ดอกของมาเลเซียเพื่อนบ้านของเราขณะนี้พัฒนามากกว่าของเรามาก ทั้งนี้เนื่องจากประเทศฮอลแลนด์ได้เข้ามาลงทุนเปิดสาขาในมาเลเซียนับเป็นการส่งเสริมการผลิตและการตลาดของทั้งสองประเทศอีกทางหนึ่ง  อีกทั้งสภาพแวดล้อมของมาเลเซียมีความเหมาะสมในการปลูกไม้ดอกเมืองหนาวได้ดีกว่าบ้านเรา ไม่ว่าจะเป็นเบิร์ดออฟพาราไดซ์ หน้าวัว ลิลลี่ เบญจมาศ คาร์เนชั่น ฯลฯ เช่นที่ คาเมรอนไฮแลนด์ ซึ่งเคหการเกษตรเคยนำเสนอไป  ซึ่งไม้ดอกเมืองหนาวหลายชนิดของที่นี่ยังป้อนตลาดเมืองไทยเป็นจำนวนมากในแต่ละปี  ขณะที่ไม้ดอกเมืองหนาวของไทยยังกระท่อนกระแท่น  เพราะปัญหาเรื่องพื้นที่ปลูกที่ยังขาดการสนับสนุนจากรัฐอย่างแท้จริง  รวมไปถึงงานวิจัยที่ขาดทิศทางที่จะให้ตอบสนองความต้องการของผู้ปลูก

สำหรับเกษตรกรที่จะเข้าสู่ธุรกิจไม้ดอก รายเก่าเอาตัวรอด แต่รายใหม่ต้องผ่านร้อนหนาวอีกพอสมควร ต้องมีความอดทน สายป่านยาว ศึกษาข้อมูลทั้งชนิดที่จะปลูกเทคโนโลยีและตลาดที่ชัดเจน อย่าเชื่อข้อมูลที่ไม่ได้ตรวจสอบด้วยตัวเองเด็ดขาด  มิเช่นนั้นจะกลายเป็นแมลงเม่าเข้ากองไฟ

ผู้ให้ข้อมูล

คุณสุพิชชา  สมานวรวงศ์ บริษัท สยามฟลาวเวอร์ แลป

คุณเพชรรัตน์  เหล่าปัญญากิจ  ร้านบุษบาบัณ

คุณพลอย  สุนทร  ร้านดอกไม้สุพรรณิการ์