ดาดตะักั่ว

ดาดตะกั่วหรือ Begonia มาจากคำฝรั่งเศส ชื่อคน M. Michel Begon เป็นไม้พื้นเมืองร้อนหรืออบอุ่น เช่น อินเดีย อเมริกากลาง อเมริกาใต้ อยู่ใน Family Begoniaceae ซึ่งอาจแบ่งเป็น 3 พวกใหญ่ ๆ คล้ายกันคือ 1. Tuberous-rooted Begonia เป็นพวกมีหัวอยู่ใต้ดิน มีดอกสีสวยงาม ดอกใหญ่มีหลายสี โดยเฉพาะลูกผสมซึ่งใช้ผสมข้ามพันธุ์ มีทั้งดอกซ้อนและดอกชั้นเดียวคล้ายกุหลาบ ลำต้นอวบน้ำ ส่วนมากปลูกไว้ดูดอกในกระถาง ลำต้นมีพุ่มสูง 15 นิ้ว เมื่อออกดอกหมดแล้วต้นก็ตายหมดเหลือแต่หัว (Tubers) อยู่ใต้ดิน ซึ่งจะแตกเป็นหน่อออกใหม่ในฤดูต่อไป ชอบดินร่วนทราย การขยายพันธุ์ใช้หัว (Tubers) ปลูก โดยให้ส่วนบนของหัวโผล่ขึ้นเหนือดินปลูกเล็กน้อย ดินที่ปลูกดีที่สุดใช้ส่วนผสมดังนื้ คือ ดินร่วน 2 ส่วน ใบไม้ผุ 1 ส่วน ปุ๋ยคอกที่ผุดีแล้ว 1/2 ส่วน ทรายเล็กน้อย และกระดูกป่นอีก 1/4 ส่วน ผสมกันใช้เป็นดินปลูกในกระถาง ไม่ชอบแดด ชอบอยู่ในร่ม ถ้าหากจะปลูกลงในแปลงบนดินแล้ว เว้นระยะต้นห่างกันประมาณ 12 นิ้ว การขยายพันธุ์ได้ผลรวด เร็วอีกวิธีหนึ่งคือใช้กิ่งอ่อนปักชำ ในปัจจุบันมีชื่อพันธุ์และชนิดมากมาย 2. Fibrous-rooted Begonia มีทั้งชนิดที่มีดอกสวยงามและชนิดที่ดอกเล็กเป็นช่อใหญ่ ดอกสีขาว ชมพู แดง แดงอ่อน แล้วแต่พันธุ์ ลำต้นเป็นพุ่มขนาดสูงประมาณ 12 ฟุต ส่วนมากขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด และปักชำทั้งกิ่งและราก ดินปลูกในกระถางคือดินร่วน ใบไม้ผุ ปุ๋ยคอกผุ และทรายคลุกกันอย่างละเท่า ๆ กัน ต้องการความชุ่มชื้นมาก ไม่ชอบแดดพันธุ์ที่นิยมกัน คือ

  • Christmas Begonia เป็นพันธุ์ลูกผสมระหว่าง B.socotrana กับ B. dregei พุ่มสูงขนาด 18-24 นิ้ว พุ่มทรงกลม ใบสีเขียวอ่อน ดอกเป็นช่อสีชมพู ใช้แยกปลูก เมื่อขยายพันธุ์หรือใช้ใบปักชำได้
  • B. semperflorens (Way Bo- gonia) พุ่มสูง 12 นิ้ว มีใบสดตลอดปี ใบกลม ดอกสีชมพู ขาว แดง ฯลฯ ใช้ปลูกลงในดิน เป็นแปลงได้ดี มีทั้งดอกชั้นเดียวและดอกซ้อน บางพันธุ์มีใบสวยงามสีแดงด้วย เช่น พันธุ์ Calla Lily (ชนิดดอกสีชมพูมีมากในเมืองไทย)
  • พวก Winter – flowering Begonia เป็นลูกผสมของ B. socotrana กับพวก Tuberous Begonia พุ่มสูง ขนาด 2 ฟุต ใบหยาบมากกว่า Christmas Begonia มีดอกขนาดต่างกันตั้งแต่ 1.5 นิ้ว จนถึงขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางดอก 3 นิ้ว มีทั้งดอกชั้นเดียว และดอกซ้อนบาง ๆ มีสีกุหลาบแดงกำมะหยี่ ชมพู ฯลฯ มีนิสัยคล้าย ๆ Christmas Begonia
  • B. dichotoma ดอกเป็นช่อสีขาว ดอกเล็ก ๆ ทรงต้นเป็นส่วนสูงชลูดมาก กว่าเป็นพุ่ม

3. Ornamental Leaves Begonia Rex begonia เป็นพันธุ์ลูกผสมที่มีใบสวยงามมาก ชนิดนี้มีไหล (rhizome) ลักษณะใบกลมคล้ายใบบัวหลวง ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางใบ 6 นิ้ว บนใบมีขนมาก ใบมีสีขาว สีเขียว หรือสีเขียวแก่ แต้มเป็นดวงต่างสวยงามมาก บางพันธุ์ก็สีแดง ชมพู เป็นด่างที่ใบด้วย แล้วแต่พันธุ์ พวกนี้ชอบความชุ่มชื้นสูง ปลูกใน กระถางได้ดี ปลูกลงดินกลางแจ้งไม่ได้ ดินปลูกที่ใช้ในการปลูกกระถาง คือดินร่วนและใบไม้ผุอย่างละเท่า ๆ กัน ปุ๋ยคอกที่ผุดีแล้วผสมกับทรายหยาบและถ่านไม้อีกอย่างละเล็กน้อย ดินปลูกต้องมีความชุ่มชื้นอยู่เสมอ โดยเฉพาะหน้า ร้อนหรือหน้าแล้ง การขยายพันธุ์ ใช้แยกกอ หรือใช้ใบปักชำ (Leafaecment Cutting) มีหลายพันธุ์ด้วยกัน เช่น B. cocci- nea, Angel Wing สูง 12 ฟุต B. president carnot มีขนาดเตี้ยใบหยาบ ช่อดอกใหญ่สีชมพู B. nitida สูง 3 ฟุต ลำต้นสูงไม่เป็นพุ่มสะโอดสะอง ใบสีเขียวดอกสีชมพู นอกจากนี้ยังมีพันธุ์อื่น ๆ อีกมากมาย เช่น B. fuchsioides ใบเล็กสีเขียวแก่ ดอกเป็นช่อสีชมพู ต้นสูง 2 ฟุต B. scharffii (Haageana) ใบมีขน ขนาดใบใหญ่ ต้นสูงขนาด 4 ฟุต ดอกสีขาวปนชมพู B. manicata ใบใหญ่ ลำต้นมีขนสีแดง ดอกเป็นช่อสีชมพู B. metallica ใบมีสีสันต่าง ๆ ต้นสูง 4 ฟุต ดอกสีขาว B. argentes – guttata (trout Bagonia) ใบมีสีน้ำเงินเป็นด่าง ต้นสูง 4 ฟุต B. socotrana ผดกับ Begonia อื่น ๆ ที่ มีดอกเป็นพวงที่โคนต้นใบสีเขียวแก่ เส้นผ่าศูนย์กลาง 6 นิ้ว ส่วนมากใบกลม ดอกสีชมพูสด B. evansiana ดอกสีชมพู ดอกสีขาว (Alba) มีหัวเล็ก ๆ คล้าย Tuber Begonia ทนทาน ปลูกในดินกลางแจ้งได้ B. peastii ใบกลมมีสีแดงใต้ใบดอกเป็นช่อกระจาย สีชมพูอ่อน ดอกเล็ก ๆ B.maculata wightii ดอกสีครีม ต้นสูง ใบยาว มีมากในเมืองไทย