ดิสทัต  โรจนาลักษณ์

ผู้บริโภคส่วนใหญ่ในปัจจุบันเริ่มหันมาตระหนักถึงปัญหาสุขภาพกันมากขึ้น  โดยเฉพาะสารพิษตกค้างในพืชผักชนิดต่าง ๆ ทำให้หลาย ๆคนเริ่มมองหาทางออกในการบริโภคอย่างปลอดภัย โดยการทำสวนครัวในบ้านไว้รับประทานเอง วันนี้เราจึงมีวิธีการปลูกผักอีกวิธีหนึ่งมาแนะนำ วิธีนี้นอกจากจะช่วยให้มีผักปลอดสารพิษเอาไว้แล้ว ยังเป็นการช่วยกำจัดขยะในบ้านอีกทางหนึ่งด้วย มือใหม่หัดปลูกบางท่านอาจสงสัยว่า จะประยุกต์หลักการเกษตรธรรมชาติมาใช้ทำสวนครัวในบ้านได้อย่างไร ก็ขอประมวลออกมาเป็นหลักง่าย ๆ ว่า พอ-พึ่ง-ผัน

พอ ก่อนจะมีสวนครัวข้างนอกต้องเริ่มปลูกจากด้านใน คือ เกิดสติ รู้จักพอในการดำรงชีวิต รวมไปถึงเรื่องอาหารการกิน เคยบริโภคฟุ้งเฟ้อตามใจปากก็หันมาเลือกสรรในสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย สนใจที่มาของอาหารว่าเป็นคุณเป็นโทษต่อสุขภาพอย่างไร เคยออกไปกินนอกบ้านไม่เว้นแต่ละวัน ก็เปลี่ยนมาทำกินเองบ้าง คนส่วนใหญ่กว่าจะได้สติก็ต้องสติแตกเสียก่อนด้วยเงื่อนไขเศรษฐกิจ แต่ก็ไม่สายเกินไป

พึ่ง รู้แล้วลงมือทำถึงจะเป็นการพึ่งตนเอง  ปัจจุบันคนตื่นตัวหันมากินผักผลไม้ ธัญพืช ด้วยรู้ว่าเป็นประโยชน์ต่อร่างกาย ป้องกันโรคมะเร็งได้ แต่ผักที่ขายทั่วไปมักปนเปื้อนสารพิษอันตรายจะขวนขวายหาซื้อผักปลอดสารพิษก็ไม่ค่อยมีขาย หรือขายกันตามซุปเปอร์มาเก็ตติดตรารับรอง ก็ยังเชื่อไม่ได้ว่าปลอดจริง ฉะนั้นหากในบ้านพอมีบริเวณบ้าง ปลูกไว้กินเองสบายใจที่สุด มีที่แค่ไหนก็ทำให้เหมาะสมเท่าที่ทำได้

ผัน คือ  รู้จักนำเอาทรัพยากรที่มีอยู่มาใช้หมุนเวียนให้เป็นประโยชน์ ในการปลูกสวนครัวบำรุงดินให้อุดมสมบูรณ์แบบธรรมชาติ ไม่เอาสิ่งแปลกปลอม เป็นพิษ ยาฆ่าแมลงหรือปุ๋ยเคมีมาใช้ แอบไปเห็นเพื่อนพ้องกลุ่มหนึ่งปลูกผักอยู่แถวชานเมืองกรุงเทพฯ ก็ปิ้งในไอเดีย “สวนครัวกระดาษ” ที่เขาทำกันดังนี้

สวนครัวกระดาษ

เตรียมวัสดุ

1.  หนังสือพิมพ์เก่าที่กองไว้เป็นตั้ง ๆ รกบ้านคราวนี้ไม่ต้องขายไปถูก ๆ จนน่าเจ็บใจ ขนมาใช้งานนี้ได้เลย รวมทั้งกล่องหรือลังกระดาษที่เก็บไว้เปล่า ๆ

2.  ปุ๋ยคอก  ที่ขายตามร้านขายต้นไม้มีราคาค่อนข้างแพง ถ้าเลือกได้ไม่อยากแนะนำให้ซื้อ คนที่อยู่แถวชานเมืองรอบกรุงเทพฯ เช่น ปทุมธานี นครปฐม หนองจอก มีนบุรี จะพบแหล่งซื้อปุ๋ยคอก เช่น ขี้วัว ขี้ไก่ ในราคาถูก ปุ๋ยขี้วัวใส่กระสอบข้าวหนัก 40-50 กก. ถุงละแค่ 40 บาท

3.  แกลบ  ซื้อได้จากโรงสีแถวชานเมือง  ถ้าไม่รู้ว่าอยู่แถวไหนบ้างก็ลองถามจากร้านขายต้นไม้ ใช้รถปิกอัพไปขน ถ้าพื้นที่ใช้ไม่มาก ซื้อมาเป็นกระสอบก็ได้ กะว่าใช้ประมาณ 1 กระสอบต่อ 1 ตร.ม. ถ้าไม่มีก็ต้องออกแรงไปรวบรวมเศษหญ้าที่ตัดจากสนามหญ้า ใบไม้แห้ง ตัดหญ้าที่ขั้นอยู่ขอบทางหรือที่ว่างเปล่ามาให้ได้มากที่สุด

4.  อิฐแดงสวย ๆ ก้อนโต หาซื้อได้ตามร้านขายวัสดุก่อสร้างเลือกที่เหมาะ ๆ ทำแปลงใกล้ครัวเท่าไหร่ยิ่งดี เวลาทำกับข้าวขาดเหลืออะไร จะไปเก็บจากแปลงก็เดินนิดเดียว กำหนดขนาดให้เหมาะสมทำได้ตั้งแต่ 2-3 ตร.ม. ไปจนถึง 25 ตร.ม. หรือใหญ่กว่านั้น รูปทรงไม่จำกัดว่าต้องเป็นแปลงยาวสี่เหลี่ยมผืนผ้า จะใช้จินตนาการออกแบบเป็นตัวหนอน ดอกไม้ หรืออื่น ๆ ก็ได้ ขอแต่ให้มีพื้นที่รอบ ๆ สำหรับเดินเข้าไปปลูก หรือเก็บผักในแปลงได้สะดวก จากนั้นก็ลงมือเตรียมแปลง

v      ถ้ามีหญ้าหรือวัชพืชอื่น ๆ ให้ถางออก ตัดหญ้าให้สั้นติดดิน ไม่ต้องขุดรากถอนโคนหรือสับดินให้เมื่อย ถ้าที่ไม่เรียบก็ใช้จอบปรับให้เสมอกันพอให้น้ำระบายออกได้เท่านั้นพอ

v      เอาปุ๋ยคอกมาโรยให้ทั่วแปลง หนาประมาณ 1 นิ้ว แล้วรดน้ำให้ชุ่ม

v      เอากระดาษหนังสือพิมพ์มาปูทับบนปุ๋ยคอก ใช้หนังสือพิมพ์ทั้งเล่มกางออก แล้วคว่ำปิดทับลงไปให้ทั่วแปลง ให้กระดาษหนังสือพิมพ์ซ้อนกันอย่าให้มีช่องว่าง ถ้าใช้กระดาษกล่องหนา ๆ แผ่ออก ปูชั้นเดียวก็พอ แต่กระดาษหนังสือพิมพ์อยู่ทนกว่า นำอิฐมาเรียงตามขอบแปลง ทับอยู่บนกระดาษ ให้ชายกระดาษล้ำออกมาจากขอบแปลงประมาณ 20 ซม. เสร็จแล้วรดน้ำให้ชุ่ม

v      บนชั้นกระดาษ เอาแกลบมาโรย หนาประมาณ 1 คืบ แล้วรดน้ำอีกทีเป็นอันเสร็จเรียบร้อย ได้แปลงสวนครัวสีสันสะดุดตา จะทำแปลงไว้ที่สนามหญ้าก็ไม่ทำลายทัศนียภาพของบ้าน

ทำแปลงเสร็จจะลงมือปลูกก็ทำได้ทันที จะย้ายกล้ามาปลูกหรือหยอดเมล็ด ก็ทำคล้ายกัน แหวกแกลบลงไปเป็นหลุมจนถึงขั้นกระดาษ ใช้มีดกรีดกระดาษเปิดออก แล้วขุดลงไปถึงชั้นดินให้เป็นหลุมเล็ก ๆ พอปลูกหยอดเมล็ดหรือปลูกกล้าลงไป ถ้าดินยังไม่ดี เป็นดินเหนียวจัดหรือดินทราย หาดินร่วนมากรอกในหลุมช่วยให้กล้ามีดินสำหรับยึดรากในระยะตั้งตัว  อย่าคลุกปุ๋ยคอกหรือแกลบลงไปในดิน มันจะไปแย่งธาตุไนโตรเจนกับพืช

วัสดุแต่ละชั้นมีหน้าที่ของมัน ปุ๋ยคอกเป็นตัวให้ธาตุอาหาร และมีจุลินทรีย์ทำงานอยู่แข็งขัน กระดาษเป็นตัวสกัดไม่ให้หญ้าเกิด ต้องปูให้หนาเพื่อไม่ให้หญ้าข้างใต้ได้รับแสง ลำพังใช้แกลบหรือเศษหญ้าคลุมข้างบนแสงก็ยังลอดลงมาได้ อิฐเป็นตัวสกัดหญ้าไม่ให้ลุกลามเข้ามาจากนอกแปลง แกลบ และกระดาษหนังสือพิมพ์เป็นตัวเก็บความชื้นในดิน และป้องกันผิวดินจากแสงแดด หน้าฝนแทบไม่จำเป็นต้องรดน้ำ จะรดบ้างก็ในหน้าร้อน 5-7 วันครั้งก็ยังได้ ทั้งปุ๋ยคอก แกลบและกระดาษจะย่อยสลายกลายเป็นชั้นหน้าดินหน้าภายในปีเดียว