กระถิน

(Horse tamarind, White Popinac)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Leucaena leucocephala (Lam.) de Wit
ชื่อวงศ์ LEGUMIMOSAE – MIMOSOIDEAE
ชื่ออื่น กระถินบ้าน ตอแต ผักก้านถิน สะตอเบา
ถิ่นกำเนิด ทวีปอเมริกาเขตร้อนและหมู่เกาะแปซิฟิก
ลักษณะทั่วไป ไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูง 3-10 ม. ขนาดทรงพุ่ม 3-5 ม. กิ่งผลัดใบ ทรงพุ่มกลม แผ่กว้าง ไม่ค่อยแตกกิ่งก้าน เปลือกต้นสีน้ำตาลอมแดง แตกเป็นรอยตามแนวยาวและ มีสะเก็ดขนาดเล็ก
ใบ ใบประกอบแบบขนนกสองชั้นปลายคู่ เรียงสลับ แกนกลางใบ ประกอบยาว 15-25 ซม. แยกแขนงตรงข้าม 3-10 คู่ ยาว 5-10 ซม. ใบย่อย 5-20 คู่ เรียงตรงข้าม รูปขอบขนานแกมรูปแถบกว้าง 0.1-0.3 ซม. ยาว 0.5-1.2 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบเบี้ยว ขอบใบเรียบมีขนสั้น แผ่นใบบาง สีเขียวสดเรียบเกลี้ยง ผิวใบด้านล่างมีนวลสีขาว


ดอก สีขาวอมเหลือง ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกแน่นที่ซอกใบ ใกล้ปลายกิ่งช่อดอกตั้งยาว 3-5 ซม.กลีบเลี้ยงขนาดเล็กโคนเชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง ปลายแยกเป็น 5 แฉก กลีบดอก 5 กลีบ รูปช้อน เกสรเพศผู้ 10 อัน เส้นผ่านศูนย์กลางช่อดอก 1.5-2 ซม.
ผล ผลแห้งแตกสองตะเข็บ เป็นฝักทรงแบน รูปขอบขนาน ปลายแหลม โคนสอบ กว้าง 1.5-2 ซม. ยาว 10-20 ซม. เรียงอยู่บนแกนตุ้มกลม 2-10 ฝัก สีเขียว เมล็ดสีน้ำตาลอ่อน เมื่อสุกแข็งเป็นสีเขียวอมน้ำตาล เมล็ดรูปไข่แบน สีน้ำตาลเป็นมัน 15-30 เมล็ดต่อฝัก ขยายพันธุ์ โดยการเพาะเมล็ด ออกดอกและติดผลตลอดทั้งปี
นิเวศวิทยา พบตามป่าโปร่งริมทุ่งนาและปลูกเลี้ยงอยู่ทั่วไป
การใช้ประโยชน์ ยอด ฝักอ่อนและเมล็ดเป็นผัก ส่วนต่างๆ เป็นอาหารของสัตว์ เปลือก ให้เส้นใยกระดาษได้
การใช้ประโยชน์ด้านสมุนไพร ดอก บำรุงตับ ราก ช่วยขับลม ขับระดูขาว
ที่มา:วัลลิ์รุกขบุปผชาติ ตามรอยพระบาทบรมราชกุมารี โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย