กระวาน

กระวาน

ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ กระวานขาว กระวานดำ กระวานจันทน์ กระวานโพธิสัตว์

ชื่ออังกฤษ Siam Cardamom, Camphor Seed

ชื่อวิทยาศาสตร์ Amomum krervanh Pierre

วงศ์ Zingiberaceae

กระวานเป็นพืชที่ใช้ผลเป็นเครื่องเทศ ผลกระวานมีกลิ่นหอม คล้ายการบูร และพิมเสน ใช้แต่งกลิ่นอาหารหลายชนิด เช่น นํ้าพริกแกงเผ็ด แกงกะหรี่ มัสมั่น เป็นต้น และยังใช้แต่งกลิ่นสุรา ในทางยาใช้เป็นยาบำรุงธาตุ ช่วยขับลม ขับเสมหะ นํ้ามันกระวานมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียบางชนิดได้ นอกจากนี้กระวานยังใช้เป็นส่วนผสมในยาถ่ายเพื่อบรรเทาอาการไซ้ท้องของยาถ่ายอีกด้วย

กระวานเป็นพืชล้มลุก มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ใบเรียวแหลม ดอกเป็นช่อแทงขึ้นมาจากดิน กลีบดอกสีเหลือง ผลกลมเป็นพวง เป็นพืชที่ชอบความชื้นสูง ขึ้นอยู่ตามป่าที่ชื้นและมีต้นไม้ใหญ่ปกคลุม ในประเทศไทยพบกระวานที่เขาสอยดาว จังหวัดจันทบุรี และแถบจังหวัดประจวบคีรีขันธ์บ้าง กระวานไทยมีคุณภาพดีเข้าอยู่ในเภสัชตำรับของต่างประเทศ เนื่องจากเป็นกระวานที่มีคุณภาพดีเยี่ยมจึงมีชื่อเรียกเป็นภาษาอังกฤษว่า Best cardamom ประเทศไทยส่งกระวานเป็นสินค้าออกมาก แต่ปัจจุบันมีการตัดไม้ทำลายป่ามากทำให้กระวานขึ้นได้น้อย กระวานที่นำมาปลูกในที่ราบจะมีคุณภาพไม่ค่อยดี มีเมล็ดน้อย กลิ่นและรสไม่ดีเท่ากระวานที่ขึ้นอยู่บนภูเขาสูง

สารสำคัญ

ผลกระวานประกอบด้วยนํ้ามันหอมระเหยร้อยละ 4.5 ในนํ้ามันประกอบด้วยการบูร แอลฟ่า-ไพนีน (a-pinene), เมอร์ซีน, ไลโมนีน, บอร์นีออล, และไลนาลูออล (linalool) เป็นต้น

ประโยชน์ทางยา

ผลกระวานใช้แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ โดยเอาผลกระวานที่แก่จัด ตากแห้ง บดให้เป็นผง รับประทานครั้งละ 1.5 – 3 ช้อนชา (ประมาณ 1-2 กรัม) ชงกับนํ้าอุ่น ประเทศซาอุดิอารเบียใช้เมล็ดกระวานผสมในกาแฟในอัตราส่วน 1 : 1 เพื่อเป็นเครื่องดื่ม