(Patana oak, Tummy-Wood)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Careya sphaerica Roxb.
ชื่อวงศ์ LECYTHIDACEAE
ชื่ออื่น กะนอน ขุย จิกโดน ปุย ปุยกระโดน ปุยขาว
ถิ่นกำเนิด อินเดียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ลักษณะทั่วไป ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง 10-15 ม. ขนาดทรงพุ่ม 8-10 ม. ผลัดใบ ทรงพุ่มรูปไข่ ค่อนข้างแน่น ลำต้น เปลาตรง เปลือกต้นหนาสีเทา ผิวหยาบและแตกตามแนวยาว

ใบ ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับถี่ๆ บริเวณปลายกิ่ง รูปไข่กลับ กว้าง 8-15 ซม. ยาว 15-30 ซม. ปลายใบแหลมเป็นติ่งสั้น โคนใบสอบ ขอบใบหยักกลมเล็กๆ เป็นคลื่น แผ่นใบหนาและเหนียว สีเขียวเข้ม เรียบเกลี้ยง ก้านใบอวบ ยาว 2-2.5 ซม. ใบอ่อนเขียวอมน้ำตาล ม้วนจากขอบแต่ละข้างตามยาวเข้าหากลางใบ
ดอก สีแดง ออกเป็นช่อแบบช่อเชิงลดพร้อมใบอ่อนที่ปลายกิ่งที่ไม่มีใบ ช่อดอกตั้งยาว 5-10 ซม. มีใบประดับ 3 ใบ กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันรูประฆัง ปลายแยกเป็น 4 แฉก กลีบดอก 4 กลีบ สีเขียวอ่อน รูปช้อนหลุดร่วงได้ง่าย เกสรเพศผู้จำนวนมากสีขาว เรียงเป็นชั้นๆ โคนเชื่อมติดกัน เกสรเพศผู้รอบนอกสีแดง ดอกบานตอนกลางคืน และร่วงในตอนเช้า เส้นผ่านศูนย์กลางดอก 5-7 ซม. ออกดอกเดือน ธ.ค.-ก.พ.
ผล ผลสดแบบมีเนื้อหลายเมล็ด ทรงกลมหรือรูปไข่ เส้นผ่านศูนย์กลาง 4-8 ซม. สีเขียวสด มีก้านเกสรเพศเมียและกลีบเลี้ยงติดอยู่เป็นจุกผล เมื่อสุกสีเขียวอมนํ้าตาล เปลือกหนา เมล็ดรูปรีแกมรูปขอบขนาน สีนํ้าตาลอ่อนจำนวนมาก ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ติดผลเดือน ม.ค.-มี.ค.
นิเวศวิทยา พบประปรายตามป่าเบญจพรรณชื้น ป่าโปร่งและป่าทุ่ง
การใช้ประโยชน์ เนื้อไม้ค่อนข้างหยาบแข็ง และหนัก สีแดงแก่ หรือน้ำตาลแกมแดง ทนทานในร่ม ใช้ในการก่อสร้างอาคารบ้านเรือน ทำเครื่องเรือน เครื่องมือเครื่องใช้
การใช้ประโยชน์ด้านสมุนไพร ดอก บำรุงกำลังหลังการคลอดบุตร ผล ช่วยย่อยอาหาร ใบใส่แผล เปลือกต้น สมานแผล แก้เคล็ดเมื่อย แก้อักเสบจากงูกัด ในกรณีงูพิษยังไม่ควรใช้
ที่มา:วัลลิ์รุกขบุปผชาติ ตามรอยพระบาทบรมราชกุมารี โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย