กวาวเครือ:ยาอายุวัฒนะ หรือผลิตภัณฑ์เสริมทรวงอก

ขณะนี้กวาวเครือพืชสมุนไพรไทยกำลังเป็นที่กล่าวขวัญถึงกันอย่างมากทั้งในแง่ของยาอายุวัฒนะและช่วยเสริมทรวงอก รวมทั้งมีผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ที่อ้างว่ามีส่วนผสมของกวาวเครือหลายรูปแบบทั้งชนิดกิน และชนิดทาออกวางขายในท้องตลาดกันอย่างมากมาย ทั้งที่การบริโภคกวาวเครือแต่เดิมนั้น มีความมุ่งหมายเป็นอันดับแรกคือ บำรุงร่างกายเป็นยาอายุวัฒนะ ส่วนผลพลอยได้อื่น ๆ เช่น ผิวหนังเต่งตึง ขยายขนาดของเต้านม เพิ่มประสิทธิภาพทางเพศนั้นเป็นเรื่องที่รองลงมา

แต่ปัจจุบัน กวาวเครือกลับเป็นที่กล่าวขานกันในลักษณะของสมุนไพรเพื่อความงาม โดยเน้นว่าบริโภคแล้วเสริมทรวงอกให้ใหญ่ขึ้น เต่งตึงสวยงาม ทำให้กลุ่มผู้บริโภคเปลี่ยนจากผู้สูงอายุที่สุขภาพเริ่มอ่อนแอ มาเป็นวัยเจริญพันธุ์ที่รักสวยรักงาม ทั้งกลุ่มที่เป็นสตรี และพวกรักร่วมเพศที่ต้องการมีหน้าอก จึงน่าเป็นห่วงว่า หากกวาวเครือมีสารที่ออกฤทธิ์แบบเดียวกับฮอร์โมนเพศหญิงได้จริง เมื่อขยายขนาดของทรวงอกได้ ก็ย่อมมีผลต่ออวัยวะอื่น ๆ ในร่างกายและอาจจะมีความเสี่ยงต่อการเกิดอันตรายได้

ความปลอดภัยอยู่ที่ไหน

การใช้ผลิตภัณฑ์ที่อ้างว่ามีสารสกัดจากสมุนไพรกวาวเครือซึ่งช่วยขยายขนาดของเต้านมได้นั้น มีความคล้ายคลึงกับการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด เพราะการที่ยาเม็ดคุมกำเนิดบางตำรับมีผลขยายขนาดของเต้านมได้นั้น เป็นผลข้างเคียงมาจากการได้รับฮอร์โมนที่ทำให้เต้านมคัดตึงและคัด แต่เนื่องจากยาคุมกำเนิดนั้นเข้าข่ายเป็นยาอันตรายและต้องใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน จึงต้องใช้ภายใต้การแนะนำของแพทย์และเภสัชกรก่อนใช้ควรจะได้รับการตรวจร่างกายว่าสมบูรณ์แข็งแรงไม่มีความผิดปกติหรือภาวะใด ๆ ที่เป็นข้อห้ามในการใช้ยากลุ่มนี้ รวมทั้งต้องคำนึงถึงอาการข้างเคียง ที่อาจเกิดจากการใช้ยาด้วย

ถ้าหากผลวิจัยได้มีการพิสูจน์แน่ชัดแล้วว่ามีสารประกอบที่เป็นออกฤทธิ์และแสดงผลเป็นไปในทางเดียวกับฮอร์โมนเอสโตรเจน คือมีการออกฤทธิ์ที่หลายอวัยวะที่ตอบสนองฮอร์โมนเอสโตรเจน เช่น เต้านม มดลูก ช่องคลอด รังไข่ ผิวหนัง และสามารถลดการทำงานของอวัยวะบางอย่างที่สร้างฮอร์โมนได้ เช่น ทำให้รังไข่ฝ่อได้นั้น ผลิตภัณฑ์จากสารสกัด กวาวเครือ จึงเข้าข่ายและถือว่าเป็น ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของฮอร์โมน เนื่องจากสามารถก่อให้เกิดผลต่อโครงสร้างของร่างกายมนุษย์ได้ และกลไกการออกฤทธิ์ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะบริเวณที่ใช้เท่านั้น อาจถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสโลหิตไปมีผลต่ออวัยวะอื่น ๆ ในร่างกายได้ด้วย จึงต้องถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มที่เป็นยาไม่ใช่ลักษณะของอาหารทั่วไปที่ทานได้ทุกคนอย่างพืชผักผลไม้หรือธัญพืช เพราะแม้แต่ในตำรายาโบราณก็ยังจัดเป็นยา คือเป็นยาอายุวัฒนะ มีการห้ามทานในคนหนุ่มสาว และมีการให้หยุดยาเมื่อมีอันตราย

ดังนั้น ผลิตภัณฑ์จากกวาวเครือที่ถือว่าถูกต้องตามกฏหมายในขณะนี้นั้นมีเพียงประเภทเดียวก็คือยาแผนโบราณที่ใช้กวาวเครือเป็นส่วนผสมในปริมาณที่ไม่เกินกว่า 50% โดยมีการใช้ร่วมกับสมุนไพรตัวอื่น ๆ อีกหลายชนิด ซึ่งจะเป็นการใช้ไปในลักษณะของยาบำรุงร่างกายและเป็นยาอายุวัฒนะ และสำหรับผลิตภัณฑ์ที่เป็นยาที่ใช้รับประทาน หรือครีมทาชนิดต่าง ๆ นั้นก็จะต้องมาดำเนินการขอขึ้นทะเบียนเป็นยาด้วย  ซึ่งถ้าหากผู้ผลิตคนใดละเมิด นำผลิตภัณฑ์ที่ไม่ได้รับการขึ้นทะเบียนจากองค์การอาหารและยาออกวางจำหน่าย ก็มีโทษปรับ 5,000 บาท จำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือทั้งจำทั้งปรับ เพราะการอ้างคุณสมบัติที่กล่าวว่าจะสามารถช่วยขยายขนาดของหน้าอกนั้น ยังถือว่าเป็นการโฆษณาเกินจริง เนื่องจากยังไม่มีผลวิจัยรับรองถึงประสิทธิภาพที่แท้จริงและพิษต่อร่างกายในระยะยาว