การเลี้ยงสัตว์

เกษตรกรไทยส่วนมากเป็นเกษตรกรรายย่อย และทำอาชีพเกษตรหลายอย่างคละกันคือ ปลูกพืช เลี้ยงสัตว์ เลี้ยงปลา เป็นต้น การทำไร่นาสวนผสมแบบนี้ถ้าทำให้ถูกวิธี จะมีประสิทธิภาพมาก เช่น ปลูกข้าวโพดให้สัตว์กิน เอามูลสัตว์ไปเลี้ยงปลา และเอาไปทำแก๊สสำหรับหุงต้ม และใช้ทำปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก สำหรับพืชที่ปลูกอีกครั้งหนึ่ง

พันธุ์สัตว์ปีกที่ควรเลี้ยง

ไข่ไก่           ได้แก่พันธุ์โร๊ดสีแดง ไก่เล็กฮอร์น ไก่พันธุ์ฮาร์โก ไก่บาร์

ไก่พันธุ์นิวแฮมป์เชียร์ เป็นต้น

ไก่เนื้อ         ได้แก่พันธุ์คอร์นิชสีขาว ไฮ-ไลน์, ไว้ท์ร๊อค, และลูกผสมต่างๆ

เป็ดไข่         ได้แก่พันธุ์ กากี แคมป์เบลล์ อินเดียนรันเนอร์ เป็ดปากน้ำ

เป็ดนครปฐม เป็นต้น

เป็ดเนื้อ       ไก่แก่พันธุ์ ปักกิ่ง เปกกีโนส พันธุ์มัสโควี และเป็ดโป๊ยฉ่าย

(ลูกผสมระหว่างพ่อเป็ดเทศ (มัสโควี) กับแม่พื้นเมือง)

พันธุ์สุกรที่ควรเลี้ยง

สุกรพันธุ์แท้          ได้แก่พันธุ์ ลาร์จไว้ท์ แลนด์เรซ ดูร๊อค แฮมเชียร์

สุกรลูกผสม           2-3 สายเลือด โดยใช้สุกรพันธุ์ดังกล่าวข้างบนผสมกัน

2-3 พันธุ์เมื่อทำสุกรขุนลูกผสม 2-3 สายเลือด

พันธุ์แพะที่ควรเลี้ยง

แพะนม       ไค้แก่พันธุ์ซาเน็น แอลไพน์ ท๊อกเก็นเบิร์ก แองโกลนูเบี้ยน

และลูกผสม

พันธุ์โคที่ควรเลี้ยง

พันธุ์โคเนื้อ   ได้แก่ อเมริกันบราห์มัน แซนต้า เกอร์ทรูดิส และลูกผสม

พันธุ์โคนม    ได้แก่พันธุ์โฮลสไตน์ ฟรีเชียน, เรดเดน, เจอร์ซี่, เกอร์นซี่,บราวน์สวิส, เรด ซินดี้ และลูกผสมต่าง ๆ

ปลาและกุ้งที่ควรเลี้ยง ได้แก่ปลาไน ปลาแรด ปลาสลิด ปลานิล ปลาหมอเทศ

สวาย เทโพ ตะเพียนขาว ดุก ปลากระพงขาว กุ้งก้าม กราม ฯลฯ (ติดต่อขอรายละเอียดเกี่ยวกับการเลี้ยงปลาได้จากสถานีประมงทุกแห่ง)

การเลี้ยงสัตว์ไม่ใช่ของยาก ท่านสามารถจะหาเอกสารตำราเกี่ยวกับการเลี้ยงสัตว์อย่างสมบูรณ์ ได้จากสำนักงานปศุสัตว์จังหวัด ปศุสัตว์อำเภอ สถานีบำรุงพันธุ์สัตว์ต่างๆ สถานีพืชอาหารสัตว์ และสถานีผสมเทียมของกรมปศุสัตว์ วิทยาลัยเกษตรกรรมและมหาวิทยาลัยต่างๆ สิ่งที่สำคญที่สุดอย่างหนึ่งที่เกษตรกรละเลย คือ เรื่องการฉีดวัคซีนป้องกันโรคระบาดต่างๆ ผู้เลี้ยงสัตว์จะต้องเข้าใจ และรู้จักใช้วัคซีป้องกันโรคต่าง ๆ จึงจะประสบผลสำเร็จในการเลี้ยงสัตว์

วัคซีนสำหรับสัตว์มีดังนี้

ก. วัคซีนสำหรับไก่และเป็ด

-ลูกไก่อายุ 1-5 วัน ควรให้วัคซีนป้องกันโรคนิวคาสเซิล โดยการหยอดจมูก1-2 หยด

-ลูกไก่อายุ 5-7 วันขึ้นไป ปลูกวัคซีนป้องกันฝีดาษไก่ โดยการแทงปีก 1-2 ครั้ง (ปลูกครั้งเดียว)

-ลูกไก่อายุ 14 วัน หยอดวัคซีนป้องกันโรคหลอคลมอักเสบ ทำซ้ำเมื่ออายุ 4-5 เดือน

-ลูกไก่อายุ 21-28 วัน หยอดวัคซีนป้องกันโรคนิวคาสเซิล (ซ้ำ)

-ลูกไก่อายุ 2 1/2-3 เดือน หยอดวัคซีนป้องกันโรคนิวคาสเซิล (ซ้ำ) ต่อไป หยอดวัคซีนทุก 5-6 เดือน

-ไก่อายุ 2 เดือนขึ้นไป ฉีดวัคซีนป้องกันโรคอหิวาต์ไก่ (ฉีด 2 ซี.ซี. เข้ากล้าม) และควรทำซ้ำทุก ๆ 3 เดือน

-เป็ดอายุ 60 วันขึ้นไป ฉีควัคซีนป้องกันโรค อหิวาต์เป็ด และโรคดัคเพล็คด้วย

ข. วัคซีนสำหรับสุกร

วัคซีนป้องกันอหิวาต์สุกร-ฉีดให้ลูกสุกรหลังหย่านมหรือสุกรที่มีอายุ 2 เดือนขึ้นไป จะป้องกันได้ 1 ปี

วัคซีนป้องกันโรคปากและเท้าเปื่อย ใช้สำหรับสุกรที่จะนำมาจากภาคกลาง เพื่อเข้าสู่เขตปลอดโรค (ภาคใต้)

วัคซีนป้องกันโรคแอนแทรกซ์ สำหรับกรณีที่เกรงว่าจะมีโรคชนิดนี้เกิดขึ้น วัคซีนป้องกันกาฬโรคในสุกร ใช้ฉีดเมื่ออายุได้ 3 เดือน คุ้มโรคได้ 6 เดือน

ค. วัคซีนสำหรับสุนัข

เมื่อลูกสุนัขอายุได้ 2 1/2 เดือน ควรฉีดวัคซีนป้องกันโรคดิสเทมเปอร์ (ไข้หัด) และฉีดซ้ำเมื่ออายุได้ 6-7 เดือน และเมื่อสุนัขอายุได้ 5 เดือนขึ้นไป ควรฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า วัคซีนนี้คุ้มโรคได้ 1 ปี (ควรฉีดซ้ำปีละครั้ง)

ง. วัคซีนสำหรับวัวควาย

ฉีดวัคซีนป้องกันโรคเฮโมราจิก เซ็พติซีเมียทุก ๆ 6 เดือน และฉีควัคซีนป้องกัน โรคกาลี (แอนแทรกซ์) ในวัวควายทุก ๆ ระยะ 1 ปี สำหรับวัวควายที่จะนำจากเขตภาคกลาง เข้าสู่เขตปลอดโรคปากและเท้าเปื่อยในภาคใต้ จะต้องได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคปาก และเท้าเปื่อยโดยเจ้าหน้าที่ของกรมปศุสัตว์ก่อน 15-21 วัน