ก้ามปู

ชื่อ
จีนเรียก  จุยเต็กเช่า เต็กเช่า จั่วเต็กเช่า เต็กเกี๋ยไฉ่ Coramelina communis Linn.

ลักษณะ
ชอบเกิดที่ริมคันนา ริมบ่อนํ้า ที่ลุ่ม เป็นพืชล้มลุก ลำต้นมีขนขึ้นประปราย ลำต้นกลม อมนํ้ามาก ต้นมักล้มราบติดดิน ตามข้อมีรากขึ้นติดดิน สามารถเลื้อยตามดินไกล 2-3 ฟุต ใบขึ้นสลับ ก้านใบเป็นรูปฝักหุ้มก้านใบ รูปใบยาวประมาณ 1-2 นิ้ว โคนใบป้านปลายค่อนข้างแหลม ออกดอกจากกาบใบในหน้าร้อนเป็นรูปซอง ในซองมีดอก 2-3 ดอก รูปคล้ายก้ามปูสีนํ้าเงิน ออกลูกทำพันธุ์ 2-3 เม็ด

รส
จืด ธาตุเย็น ไม่มีพิษ

สรรพคุณ
รับประทานแก้ร้อน ขับปัสสาวะ ใช้ภายนอกดูดพิษ แก้บวม ฤทธิ์เข้าถึงตับ

รักษา
คอแห้งกระหายนํ้า ปัสสาวะไม่คล่อง ปัสสาวะเลือด ขับพิษร้อนในลำไส้ และกระเพาะ ใช้พอกแก้ผิวหนังกล้ามเนื้อแดงช้ำบวมเนื่องจากถูกของพิษ

ตำราชาวบ้าน
1. แก้ร้อนในกระหายนํ้า-ก้ามปูหลุด 1 ตำลึง ต้มนํ้าใส่นํ้าตาลแดง หรือ ตำเอานํ้าผสมนํ้าผึ้งกินหรือต้มกับใบบัวบก ปีกแมลงวัน อย่างละ 1 ตำลึง ใส่นํ้าตาลแดง ถ้าตัวร้อนมากด้วย เอาก้ามปูหลุด 2 ตำลึง ตำใส่เกลือ คั้นเอานํ้ารับประทาน
2. ร้อนในปัสสาวะไม่คล่องหรือน้อย-ก้ามปูหลุด 1 ตำลึง ต้มนํ้าใส่นํ้าตาลแดง หรือตำเอานํ้าใส่นํ้าผึ้งรับประทาน หรือต้มกับไผ่หยอง และหญ้าเอ็นยืด อย่างละ 1 ตำลึง รับประทาน
3. เด็กปัสสาวะแดงคล้ายเลือด-ก้ามปูหลุด 2 ตำลึง ต้มนํ้าตาลแดงรับประทาน
4. ลำไส้และกระเพาะร้อนใน-ก้ามปูหลุด 1 ตำลึง ต้มใส่นํ้าผึ้งรับประทาน
5. ผิวหนังเป็นผื่นแดงบวมเนื่องจากพิษร้อน-ก้ามปูหลุดตำใส่นํ้าตาลแดง ใช้กากพอก หรือตำกับหูปลาช่อนคั้นน้ำทาหรือพอก

ปริมาณ
สดทั้งต้นและใบไม่เกิน 2 ตำลึง ใช้ภายนอกกะพอประมาณ

ที่มา:บุญชัย  ฉัตตะวานิช