ขนุน:ปลูกขนุนขายทำเงินเพิ่มรายได้

ขนุนเป็นไม้มงคล โบราณเชื่อว่าการปลูกต้นขนุนในบริเวณบ้านจะหนุนเนื่องบุญบารมี เงินทอง จะมีคนเกื้อหนุนอุดหนุนจุนเจือ ซึ่งขนุนเป็นไม้ผลยืนต้น ปลูกง่ายเติบโตเร็ว สามาถปลูกได้ในดินทั่วไปทุกประเภท สามารถขึ้นได้ทั้งในดินทราย ดินเหนียว ดินร่วนดินลูกรัง แต่ถ้าปลูกในดินดี อุดมสมบูรณ์ด้วยธาตุอาหาร ต้นขนุนก็เจริญเติบโตดีให้ผลดก โดยขนุนสามารถปลูกได้ทั่วทุกภาคของประเทศ เกษตรกรผู้ปลูกขนุนสามารถเก็บผลขายได้เกือบทั้งปี การ “ปลูกขนุนขาย” จึงเป็นอีกหนึ่ง “ช่องทางทำกิน” ที่น่าพิจารณา สำหรับผู้ที่พอจะมีที่ดินและสนใจทำอาชีพชาวสวนผลไม้

สุธรรม  ซื่อตรง เกษตรกรผู้ทำสวนขนุน อยู่ที่หมู่บ้านยางงาม เทศบาลตำบลเมืองแกลง จังหวัดระยอง เล่าว่า สมัยก่อนนั้นพ่อทำสวนทุเรียน แต่ต้องเจอกับปัญหาเรื่องราคาที่ตกต่ำจึงมองหาทางออกโดยเปลี่ยนเป็นทำสวนขนุน เพราะเนื่องจากมีญาติที่ปลูกขนุนพันธุ์ทองประเสริฐ ซึ่งเป็นพันธุ์ที่ได้รับความนิยมในตลาด ที่ญาติปลูกอยู่ มาทดลองปลูกดู เริ่มขยายพื้นที่การปลูกโดยได้รับการสนับสนุนเงินทุนจากธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร(ธ.ก.ส.) จนปัจจุบันก็ปลูกมากว่า 22 ปี ตอนนี้มีพื้นที่ปลูกอยู่ประมาณ 60 กว่าไร่ พันธุ์ขนุนที่ปลูกอยู่ตอนนี้มี 2 พันธุ์ คือ พันธุ์ทองประเสริฐ และ พันธุ์สีทอง

“การทำสวนขนุน เมื่อเทียบแล้วจะใช้ต้นทุนการผลิตต่ำกว่าการทำสวนทุเรียน และที่สำคัญขนุนนั้นสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตออกจำหน่ายได้นานถึง 9 เดือน ซึ่งต่างจากการทำสวนทุเรียนที่เก็บเกี่ยวได้ปีละ 1 ครั้ง จึงหันมาทำสวนขนุนแทนการทำสวนทุเรียน

การเพาะกล้าต้นขนุนนั้น จะใช้วิธีการเพาะจากเมล็ดพันธุ์ โดยเริ่มจากการนำเอาเมล็ดขนุนที่แก่จัด เป็นเมล็ดสด ต้องคัดเลือกเอาเฉพาะที่เป็นสายพันธุ์ที่ดีเท่านั้น เมื่อได้เมล็ดมาแล้วก็มาเตรียมดิน ใช้ดินที่ร่วนซุย ผสมกับขี้เถ้าแกลบและปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมัก ผสมดินให้เข้ากันแล้วก็นำดินใส่ลงไปในถุงเพาะจนเกือบเต็มถุง จากนั้นก็นำเมล็ดพันธุ์ขนุนมาใส่ลงไป กดให้จมลงไปในดินประมาณ 2-3 ซม. จากนั้นก็นำเมล็ดพันธุ์ขนุนมาใส่ลงไป กดให้จมลงไปในดินประมาณ 2-3 ซม. จากนั้นก็ทำการรดน้ำวันละครั้ง ประมาณ 5 เดือน ต้นกล้าก็จะเริ่มแข็งแรง แต่ต้นกล้าที่ขึ้นมาส่วนใหญ่จะกลายพันธุ์ จึงต้องนำกิ่งพันธุ์ที่เราต้องการจากต้นมาทำการทาบกิ่งเพื่อให้ได้สายพันธุ์ตามที่เราต้องการ หลังจากทาบกิ่งก็ดูแลรดน้ำอีกประมาณ 45 วัน จากนั้นก็ตัดนำไปเลี้ยงในโรงเรือนอีกประมาณ 15 วัน ให้เนื้อไม้จากกิ่งติดกัน ช่วงนี้ก็ต้องให้พวกอาหารเสริม ให้ปุ๋ย พอยอดเริ่มเปิด แตกใบ ก็สามารถนำไปลงปลูกในแปลงได้

ต้นกล้าขนุนนี้ก็มีการเพาะขาย โดยราคาค่าต้นกล้านั้นถ้าเป็นพันธุ์ทองประเสริฐราคาต้นละประมาณ 40 บาท ส่วนพันธุ์สีทองนั้นมีราคาขายอยู่ที่ประมาณ 100 บาทต่อต้น

วิธีการปลูก ถ้าเป็นสมัยก่อนจะขุดหลุมกว้าง 1 เมตร ลึก 1 เมตร แต่ปัจจุบันใช้วิธีการยกแปลง โดยเริ่มจากการพรวนดินให้ร่วน ใส่ปุ๋ยลงไปคลุกผสม นำต้นกล้าพันธุ์ไปวาง นำดินกลบทำให้เป็นเนินสูงขึ้นมา วิธีนี้เป็นวิธีที่จะทำให้การยึดเกาะของรากดี โคนต้นไม่ล้ม และไม่ต้องกลัวพายุ ปลูกให้ระยะห่างระหว่างต้นประมาณ 6×8 เมตร โดยการปลูกขนุนต่อพื้นที่ 1 ไร่ สามารถปลูกได้ประมาณ 30 ต้น

การดูแล ก็รดน้ำ ใส่ปุ๋ย เน้นปุ๋ยคอกกับปุ๋ยสูตรเสมอและผสมผสานน้ำจุลินทรีย์หมัก ดูแลโดยหมั่นถางหญ้ารอบๆต้นขนุนอยู่เสมอ ไม่ควรใช้ยาฆ่าหญ้าฉีด เพราะจะทำให้ขนุนไม่โต หรือหยุดการเจริญเติบโต ดูแลไปประมาณ 1-2 ปี ต้นขนุนที่ปลูกก็จะเริ่มให้ผลผลิต เมื่อขนุนแต่ละต้นให้ผลผลิตเราต้องทำการตัดแต่งไม่ให้ลูกเยอะเกินไป ขนุนที่เราตัดออกเป็นขนุนอ่อนก็สามารถนำไปขายได้ในราคาลูกละประมาณ 9-10 บาท ลูกขนุนอ่อนที่เลี้ยงไว้ต่อ จะใช้ถุงพลาสติกมาคลุมกันแมลงวัน แต่ต้องทำการเจาะรูระบายอากาศเอาไว้ด้วย เพื่อเป็นการระบายอากาศไม่ให้ลูกขนุนเน่าข้างใน หรือจะใช้เป็นตาข่ายมาทำการห่อหุ้มก็ได้ โดยจะใช้เชือกแต่ละสีผูกไว้เพื่อเป็นการบอกถึงอายุของขนุนลูกนั้นๆ

การใส่ปุ๋ย ปกติจะให้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์สูตร 15-15-15 แต่ถ้าจะเน้นให้หวาน ใช้ปุ๋ยสูตร 15-20-30 พูดง่ายๆ คือจะเพิ่มความหวานก็ต้องใส่ปุ๋ยสูตรที่ตัวเลขหลังสูง โดยการใส่ปุ๋ยนั้นจะใส่ปุ๋ยต้นละ 1 กก. เดือนละ 1 ครั้ง

ปัจจุบันราคาขนุนเฉลี่ยกิโลกรัมละ 15 บาท ขึ้นอยู่กับช่วงฤดู แต่ถ้าส่งออกราคาก็จะอยู่ที่ประมาณ 20 กว่าบาท ซึ่งลูกขนาด A1 จะหนักประมาณ 10 กก. ในการปลูกต่อ 1 ไร่ 30 ต้น ซึ่งขนุนจะให้ผลต้นละประมาณ 15 ผล เฉลี่ยผลผลิตต่อไร่ก็ประมาณ 450 ผล ขายหมดก็จะมีรายได้เฉลี่ยประมาณ 67,500 บาทต่อไร่ ก่อนหักค่าใช้จ่ายต่างๆ

นอกจากปลูกขนุนขายเองแล้ว ปัจจุบันสุธรรม  ซื่อตรง ยังแบ่งเวลาให้ความรู้กับเพื่อนเกษตรกรในเรื่องการปลูกขนุน ซึ่งใครสนใจอยากรู้เรื่องการปลูกขนุนมากกว่านี้ก็ลองไปดูที่สวนขนุนของสุธรรม ซึ่งอยู่ที่เลขที่ 53 หมู่บ้านยางงาม ถนนหนองแหวน เทศบาลตำบลเมืองแกลง จังหวัดระยอง โทร. 08-9833-8217 ซึ่งสุธรรมบอกว่า คนที่ปลูกขนุนขายใส่ปุ๋ยได้ทุกชนิด แต่สิ่งที่ห้ามใส่คือ ความขี้เกียจ