ชื่อวิทยาศาสตร์ Cannabis sativa Linn.
ชื่ออื่นๆ กัญชาจีน (ทั่วไป) ยานอ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) คุนเช้า (จีน)
ชื่ออังกฤษ Indian Hemp, Cannabis, Marihuana, Pot, Hashish.
ลักษณะ เป็นไม้ล้มลุก ต้นเป็นเหลี่ยม สูงประมาณ 2-4 เมตร ใบ เป็นใบประกอบแบบฝ่ามือ ออกตรงข้าม ก้านใบยาว ใบย่อยมลักษณะแคบยาวเป็นรูปหอก ขอบใบหยักลึก มี 3-7 ใบย่อย ใบย่อยกว้าง 1-1.5 ซ.ม. ยาว 4-7 ซ.ม. ดอก ออกเป็นช่อ มีทั้งดอกช่อตัวเมีย ดอกช่อตัวผู้ และดอกที่มีทั้งตัวผู้และตัวเมียอยู่ในช่อเดียวกัน แต่ส่วนใหญ่จะแยกเป็นต้นตัวผู้กับต้นตัวเมีย ผล เป็น achene
ส่วนที่ใช้ ยอดช่อดอกตัวเมีย เรียก “กะหลี่กัญชา” เส้นใยจากลำต้น เมล็ด
สารสำคัญ ใบยอดช่อดอกมี 15-20 % ของ resin ซึ่งประกอบด้วยสารที่ทำให้เกิดอารมณ์เคลิ้มฝันที่มีชื่อว่า  △1-3, 4-trans-tetrahydrocannabinol (△ 1 THC), cannabinol, cannabidiol, cannabichromene และอื่นๆ ในเมล็ดมีน้ำมันไม่ระเหย (fixed oil) 20% เปลือกต้นมี fiber
ประโยชน์ทางยา มีฤทธิ์เป็น cerebral stimulant ระงับปวด ทำให้หลับ เคลิ้มฝัน ตัวที่ทำให้เกิดอารมณ์เคลิ้มฝันคือ △ 1THC สารที่ทำให้นอนหลับ ระงับปวด คือ cannabichromene กัญชาเป็นยาเสพติดให้โทษ เพราะจะมีฤทธิ์ทำให้เคลิ้มฝัน เหนื่อยอ่อน ทำให้ความจำเลอะเลือน
มีบริษัทยาได้นำสารสำคัญจากกัญชาไปเตรียมเป็นยาระงับปวด (analgesic) และยาแก้อักเสบ (anti-inflammatory)
อื่นๆ นํ้ามันจากเมล็ดใช้ในอุตสาหกรรมทำสีทาบ้าน และสบู่ กากของเมล็ดที่บีบนํ้ามันแล้ว ใช้เป็นอาหารวัว ควาย เส้นใยจากต้นใช้ทอผ้า จะให้คุณภาพของผ้าที่เหนียวคงทน
(กัญชาที่จะให้ resin มากหรือน้อย พร้อมทั้งคุณภาพดีขึ้นอยู่กับพื้นที่ที่ปลูกด้วย จะให้ผลดีในพื้นที่ที่ปลูกในเมืองร้อน และอยู่ตํ่ากว่าระดับนํ้าทะเลมากๆ
ที่มา:ศาสตราจารย์พเยาว์  เหมือนวงษ์ญาติ