จำปี

(White Champaka)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Michelia alba DC.
ชื่อวงศ์ MAGMOLIACEAE
ถิ่นกำเนิด ตอนใต้ของจีน มาเลเซีย และอินโดนีเซีย
ลักษณะทั่วไป ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง 10-20 ม. ขนาดทรงพุ่ม 8-10 ม. ไม่ผลัดใบ ทรงพุ่มรูปกรวยคว่ำ แตกกิ่งจำนวนมาก ที่ยอดค่อนข้างทึบ เปลือกต้นสีน้ำตาลอ่อน เทาหรือมีหลายสี ลวดลายสวยงาม แตกเป็นร่องตื้นๆ ถี่ๆ ตามแนวยาว


ใบ ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับรูปรีแกมรูปขอบขนานกว้าง 5-10 ซม. ยาว 15-25 ซม.และมีรอยแผลของหูใบปลายใบเรียวแหลมโคนใบแหลม หรือรูปลิ่ม ขอบใบเรียบเป็นคลื่นเล็กน้อย แผ่นใบเกลี้ยงหนาและเหนียว สีเขียวสดเป็นมันโคนก้านใบบวมยาว 2-4 ซม.ใบอ่อนมีขนนุ่มปกคลุม และหูใบห่อหุ้ม


ดอก สีขาวนวล มีกลิ่นหอม ดอกเดี่ยว ออกที่ซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ก้านดอกยาว 1-1.5 ซม.ดอกอ่อนมีกาบหุ้มและหลุดร่วงเมื่อดอกบาน ลักษณะเป็นกลีบรวม 8-12 กลีบ รูปรีแกมรูปใบหอกค่อนข้างยาว ปลายแหลมมีกลิ่นหอมมากตอนกลางคืน เช้าวันต่อมากลิ่นจะจางลง ดอกบานวันเดียวแล้วร่วง เส้นผ่านศูนย์กลางดอก 5-7 ซม.
ผล ผลกลุ่มแห้งแตก ทรงกลมหรือรูไข่ บิดเบี้ยวเล็กน้อย เมื่อสุกสีแดง มีช่องระบายอากาศเป็นจุดสีขาว กว้าง 2-2.5 ซม. ยาว 2-2.8 ซม. เยื่อหุ้มเมล็ดสีแดง เมล็ดรูปรีสีดำ 1-4 เมล็ดต่อผล ทั่วไปไม่ติดผล เนื่องจากความชื้นและความเย็นไม่เพียงพอ พบการติดผลที่ อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี ติดดอกออกผลตลอดปี แต่มีดอกน้อยในฤดูร้อน ขยายพันธุ์โดยการทาบกิ่ง หรือติดตา
นิเวศวิทยา พบปลูกเลี้ยงอยู่ทั่วไป นำเข้ามาปลูกจากต่างประเทศ
การใช้ประโยชน์ เป็นไม้ดอกที่มีกลิ่นหอมนิยมปลูกตามบ้าน
การใช้ประโยชน์ด้านสมุนไพร ใบ ต้มน้ำรับประทานระงับอาการไอ และแก้หลอดลมอักเสบ และขับเสมหะ ใช้เป็นยาขับระดูขาว ดอก บำรุงหัวใจ น้ำมันจากดอก ทาแก้ปวดศีรษะและตาบวม
ที่มา:วัลลิ์รุกขบุปผชาติ ตามรอยพระบาทบรมราชกุมารี โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย