Common name : Dracaena

Scientific name : Dracaena spp.

Family : Liliaceae

ดราแคนน่า (Dracaena) เป็นพันธุ์ไม้ประดับที่มีความงามในเรื่องสีสันของใบ และรูปทรงของต้นพอใช้ชนิดหนึ่ง บางชนิดปลูกได้ดีในที่ทั่ว ๆ ไป บางชนิดเจริญเติบโตได้ยาก บางชนิดนำมาปลูกเป็นไม้ใบในกระถางได้งามมาก และบางชนิดก็ปลูกลงดินกลางแจ้งหรือในที่รำไรได้งอกงามดี เช่น Dracaena sanderiana ใบมีขอบสีขาวเหลืองคล้าย ๆ ใบของ Song of India (Pleomele reflexa variegata)

ดราแคนน่า เป็นพันธุ์ไม้ประดับที่มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนทั่ว ๆ ไป แม้ในป่าเมืองไทยที่มีความชื้นสูง มีฝนตกมาก ก็มีปลูกทั่วไปตามธรรมชาติ เช่น ในแถบจังหวัดจันทบุรี และจังหวัดภาคใต้ ดราแคนน่าอยู่ในวงศ์ Lily หรือ Family Liliaceae คำว่า Dracaena มาจากคำว่า Drakaina ซึ่งหมายถึงมังกรตัวเมีย ซึ่งเนื่องมาจาก Dracaena draco เป็นพันธุ์หนึ่งที่มียาง คล้ายเลือดมังกร

พวกดราแคนน่า มีลักษณะคล้าย ๆ และสับสนกับพวก Song of India และหมากผู้หมากเมีย (Cordyline)

ดราแคนน่ามีประมาณ 40 กว่าชนิด (species) และมีหลายพันธุ์ (varieties) ด้วยกัน โดยที่มีลักษณะทรงต้นสีสันที่ใบและชนิด vic­toria นั้นเป็นชนิดที่สวยงามมาก คือมีสีเหลืองทองอร่ามตลอดขอบใบตามความยาวของใบ ใบยาวโค้งห้อยลงคลุมดิน แต่ชนิดนี้เลี้ยงให้งาม ๆ ได้ยาก ใบมักจะไหม้และแห้งเป็นดวง ๆ ตามขอบใบ ถ้าปลูกกลางแดดจะลดปัญหาเรื่องใบแห้งนี้ลงได้บ้าง ส่วนอีกชนิดหนึ่งมีชื่อสามัญว่า Corn Plant คือชนิด Massangeana ใบอ่อน จะมีสีขาวครีมเหลืองเป็นทางอยู่กลางใบตามความยาวของใบ เมื่อใบแก่จะทำให้สีเหลืองครีม จางหายไปจนกลายเป็นสีเขียวอ่อนตลอดใบ ชนิดนี้เจริญเติบโตได้รวดเร็ว ต้นใหญ่สูงถ้าปลูกลงดิน และเป็นชนิดที่ปัจจุบันนี้นิยมนำต้นที่โต ๆ มาตัดเป็นท่อน ๆ แช่น้ำไว้ให้แตกใบ แตกยอด ซึ่งถือว่าเป็นโชควาสนา ถ้าแตกใบใหม่จากต้น และกิ่งที่ตัดมาแช่น้ำนั้นเรียกกันว่า “ต้นวาสนา” มีผู้นำมาขายจากปีนังในมาเลเซีย

Dracaena goldicana มีกิ่นกำเนิดจากอาฟริกาตะวันตกเขตร้อน เป็นพันธุ์ชนิดที่มีใบกว้างมากและป้อม ไม่ยาวเหมือน D. fragrans ใบมีลวดลายงดงามมากสดุดตาแก่ผู้พบเห็น คือ ใบมีพื้นสีเขียว และมีสีขาวหินอ่อนป้ายประตลอดใบ ทำให้ดูใบเป็นลายประคล้ายนกคุ้ม ในเมืองไทยไม้ต้นนี้มีจำนวนน้อยอยู่ไม่แพร่หลายเพราะเจริญเติบโตได้ช้ามาก ขยายพันธุ์ออกไม่ทันตามความต้องการ

Dracaena dermensis ชนิด Warneckii และ Bansei เป็นชนิดที่มีใบเล็กแคบ ยาวโค้งลงปิดลำต้น มีสีขาวตามความยาวของใบ เป็นชนิดที่ใช้เป็นไม้ประดับได้งดงามมากเหมือนกัน

Dracaena godseffiana เป็นพันธุ์ชนิด ที่มีกิ่งก้านแตกแขนงออกมาเหมือนต้นไม้ธรรมดาทั่ว ๆ ไป ลักษณะใบก็มีรูปทรงเหมือนพันธุ์ไม้ทั่ว ๆ ไป พื้นใบสีเขียว มีจุดสีขาวครีม หรือจุดสีเหลืองประทั่วไปทั้งใบ ดูไกล ๆ คล้าย ใบโกสน

Dracaena sanderiana มีถิ่นกำเนิดในอาฟริกาตะวันตก เป็นชนิดที่มีความนิยมมาก เพราะสวยงามที่ใบและรูปทรงของลำต้น เลี้ยงง่าย ขึ้นได้ดีในที่ทั่ว ๆ ไป ลำต้นสูงชลูด มีใบดกรอบกิ่งรอบต้น ใบยาว 9 นิ้ว สีเขียวมีขอบใบสีขาวครีมสดใส ในเมืองไทยมีปลูกกันมากทั่ว ๆ ไป ชอบแสงรำไรมากกว่าตากแดดทั้งวัน

การขยายพันธุ์

การขยายพันธุ์ดราแคนน่า ที่ได้ผลดีนั้นก็คือตอนกิ่ง หรือตัดกิ่งปักชำ ในการปักชำนั้นใช้กิ่งหรือต้นที่แก่ ๆ ปักชำในกระบะทรายหรือถ่านแกลบ อาจปักลงไปหรือตัดเป็นท่อน ๆ ยาว 3-5 นิ้ว ให้มีตาติดอยู่ด้วย วางราบบนพื้นกระ บะชำก็ได้ เมื่อมีความชุ่มชื้นดีพอก็จะงอกเป็นหน่อและต้นใหม่ขึ้น หรือจะตัดยอดให้แตกเป็นหน่อใหม่แล้วตัดหน่อที่แตกออกมาใหม่มาชำอีกทีหนึ่งก็ได้ หรือถ้าจะตัดเป็นท่อนสั้น ๆ จากกิ่งหรือลำต้นที่แก่ ๆ แล้วนำมาชำในกระถาง เดียวท่อนละกระถางก็ได้ บางชนิดอาจตัดมาแช่น้ำให้แตกหน่อและมีรากงอกมาบ้าง แล้วจึงนำไปปลูกในกระถางก็ได้ ส่วนบางชนิดที่ไม่มีลำต้น หรือมีลำต้นอยู่ใต้ดินที่เรียกว่า Toes นั้น ใช้ลำต้นใต้ดินตัดเป็นท่อน ๆ ท่อนหนึ่งยาวประมาณ 1-2 นิ้ว แล้วนำมาชำในกระบะทรายก็ได้

การดูแลรักษานั้นส่วนมาก ดราแคนน่าชอบความชื้นสูง และชอบแสงร่ำไร บางชนิดที่ไม่มีกิ่งแตกแขนง มีแต่ลำต้นตรงสูงขึ้นไปทางเดียวเท่านั้น ก็ควรหาหลักมัดยึดช่วยพยุงลำต้นให้ตั้งตรงด้วย มิฉะนั้นจะทอดยอดเอนลงและแตกกิ่งแขนงใหม่ไม่น่าดู เช่นพวก Dracaena sanderiana หรือ D. goldieana