ชื่อวิทยาศาสตร์ Cerbera odollam Gaertn.
ชื่อวงศ์ APOCYNACEAE
ชื่ออื่น ตีนเป็ดน้ำ ตุม (กาญจนบุรี). สั่งลา (กระบี่), มะตะกอ (มลายู-นราธิวาส), พะเนียงน้ำ
ลักษณะทั่วไป ไม้ต้นขนาดเล็ก สูง 6-12 ม. ผลัดใบ ลำต้น มักแตกกิ่งตา ทรงพุ่มแผ่กว้าง คล้ายร่ม ทึบเป็นพุ่มกลม เปลือกนอกต้น เรียบ สีเทา เปลือกในต้นสีเหลืองอ่อน มีช่องระบายอากาศเป็นร่องยาว มีนํ้ายางสีขาว

ใบ ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับใบรูปใบหอกแกมรูปไข่กลับกว้าง 2.4-8 ซม. ยาว 8.9-30 ซม.ปลายใบติ่งแหลมโคนใบรูปลิ่มใบเกลี้ยง สีเขียวเข้ม เป็นมัน ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย
ดอก สีขาว ออกเป็นช่อแยกแขนงตามปลายกิ่ง ช่อดอกยาว 8-35 ซม. ก้านดอกยาว 1-4 ซม. กลีบดอกและกลีบเลี้ยงอย่างละ 5 กลีบ กลีบเลี้ยงรูปแถบหรือรูปใบหอกกลับ ยาว 0.8-2.5 ซม. กลีบดอกเรียงซ้อนทับกันด้านซ้ายในตาดอก ดอกบานมีแต้มเหลืองรอบปากหลอด กลีบดอกหลอดกลีบยาว 1-2 ซม. แฉกกลีบยาว 1.2-3.8 ซม. มีขนสั้น นุ่มด้านในหลอดครึ่งบน
ผล ผลสดแบบมีเนื้อเมล็ดเดียว ทรงกลมหรือค่อนข้างกลมเป็นสองพูตื้นๆ สีเขียวอมม่วงถึงม่วงเข้ม กว้าง 6 ซม. ยาว 7 ซม. ออกดอก และติดผลเกือบตลอดทั้งปี เมล็ดแข็งและเบาลอยนํ้าได้
นิเวศวิทยา พบตามชายหาดและบริเวณอิทธิพลของน้ำกร่อย
การใช้ประโยชน์ ปลูกเป็นไม้ประดับ เมล็ดทำไม้ประดับแห้ง
การใช้ประโยชน์ด้านสมุนไพร ใบแก้หวัด กลาก เกลื้อน เมล็ดใช้เบื่อปลา เปลือกต้นแก้ไข้ ผลมีพิษทำให้เกิดอาการระคายเคือง
ที่มา:วัลลิ์รุกขบุปผชาติ ตามรอยพระบาทบรมราชกุมารี โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย