สมุนไพรฆ่าเหา

ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ น้อยแน่ มะแน่ มะนอแน่ หมักเขียบ ลาหนัง

ชื่ออังกฤษ Sugar Apple, Sweetsop, Custard Apple

ชื่อวิทยาศาสตร์ Annona squamosa Linn.

วงศ์ Annonaceae

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

น้อยหน่าเป็นพืชยืนต้นขนาดเล็ก ลำต้นสีเทาอมนํ้าตาล ใบเดี่ยว เรียงสลับกัน รูปรี โคนและปลายใบแหลม ดอกเป็นดอกเดี่ยว หรืออกเป็นช่อๆ ละ 2-4 ดอก ออกตามง่ามใบ ดอกห้อยลง สีเหลืองอมเขียว หนา อวบนํ้า ผลเป็นผลกลุ่มมีตุ่มนูนรอบผล เมล็ดรูป ไข่ค่อนข้างยาว สีดำหรือสีนํ้าตาล

การปลูก

ปลูกโดยใช้เมล็ดหรือกิ่งตอน เวลาปลูกหยอดเมล็ดลง

ในดินลึก 3-4 ซ.ม. กลบดินให้เรียบ รดนํ้าทุกวัน จนกว่าเมล็ดจะงอก เมื่อได้ต้นกล้าสูงประมาณ 20 ซ.ม. ก็สามารถย้ายไปปลูกในที่ๆ ต้องการ ระยะแรกปลูกควรรดนํ้าทุกวัน และทำร่มเงาให้ด้วย เมื่อย่างเข้าปีที่ 3 จะเริ่มออกผล ต้องคอยดูแลรักษา ใส่ปุ๋ย และกำจัดศัตรูพืช

ส่วนที่ใช้เป็นยา ใบสด และเมล็ด

ช่วงเวลาที่เก็บเป็นยา

เก็บใบที่สมบูรณ์ และเมล็ดจากผลสุก

สารสำคัญ

ในใบและเมล็ดน้อยหน่ามีแอลคาลอดยด์ อะโนนาอีน

(anonaine) ส่วนเมล็ดมีนํ้ามันอยู่ประมาณร้อยละ 45 ซึ่งประกอบด้วยกรดอินทรีย์หลายชนิด และเรซิน

ประโยชน์ในการรักษา

ใบและเมล็ดน้อยหน่ามีสรรพคุณในการฆ่าแมลงโดยเฉพาะเหา พบว่าสารสกัดจากเมล็ดน้อยหน่าบดคั้นกับนํ้ามันมะพร้าว อัตราส่วน 1 : 2 สามารถฆ่าเหาได้ถึง 98% ในเวลา 2 ชั่วโมง ปัจจุบันมีผู้ทดลองเตรียมครีมของสารสกัดจากเมล็ดน้อยหน่าเพื่อใช้ฆ่าเหา พบว่าครีม 20% ของสารสกัดปิโตรเลียมอีเทอร์จากเมล็ดน้อยหน่าสามารถฆ่าเหาบนศีรษะได้ถึง 93% ในเวลาประมาณ 3 ชั่วโมง

วิธีใช้ ใช้ใบสดประมาณ 1 กำมือ (15 กรัม) หรือเมล็ดน้อยหน่า ประมาณ 10 เมล็ด ตำให้ละเอียด ผสมกับนํ้ามะพร้าว 1-2 ช้อนโต๊ะ คั้นเอาเฉพาะนํ้ามันมาทา ขยี้ให้ทั่วศีรษะ แล้วใช้ผ้าคลุมโพกไว้ประมาณ 2 ชั่วโมง ใช้หวีสางเหาจะหลุดร่วงออกมา แล้วสระผมให้สะอาด

ข้อควรระวัง

ระวังไม่ให้ยาที่ใช้เข้าตา เพราะจะทำให้ตาอักเสบได้