บึ้ง:แมงมุมที่บางคนชอบกิน

บึ้ง เป็นแมงมุมโบราณชนิดหนึ่ง มีลำตัวใหญ่กว่าแมงมุมชนิดอื่นมีขนปกคลุมทั่วไป บางคนเมื่อเห็นจึงรู้สึกกลัว บึ้งมีชื่อในภาษาอังกฤษหลายชื่อ เช่น “แมงมุมกินนก” (Bird-eating spiders), “แมงมุมลิง” (Monkey spiders) เป็นต้น ชาวบ้านบางท้องที่ตามภาคต่างๆ ของประเทศจับบึ้งมาเป็นอาหาร โดยนำมาเผาไฟเพื่อให้ขนตามลำตัวหลุด แล้วนำมาใส่น้ำพริกหรือใส่แกง บางคนก็นำมาเลี้ยงไว้ดูเล่น

บึ้งมีรูปร่างอ้วนใหญ่แข็งแรง ขนาดลำตัวยาวประมาณ ๖ ซม. ลำตัวสีน้ำตาลเข้ม ขนมีสีน้ำตาลเข้มปกคลุมทั่วไป บึ้งส่วนใหญ่อาศัยอยู่ใต้ดินในรู รูลึกประมาณ ๑ เมตร กว้างประมาณ ๓ ซม. บางชนิดอาศัยในโพรงไม้ เส้นทางของรูไม่ตรงแต่จะโค้ง ถ้าปากรูมีเส้นใยสีขาวปิดอยู่ แมงมุมมักอยู่ในระยะมีไข่หรือระยะลอกคราบ ภายในรูบึ้งจะมีใยสีขาวอยู่ทั่วไป เรามักพบรูบึ้งบริเวณชายป่าหรือสวนผลไม้

บึ้งตัวเมียอาจมีอายุถึง ๑๐ ปี ตัวผู้อายุน้อยกว่า แมงมุมพวกนี้กลางวันอาศัยอยู่ในรูออกหากินเวลากลางคืน โดยจับพวกสัตว์บางชนิดในระยะตัวเล็กๆ เช่น กบ ลูกนก งูตัวเล็กๆ แมลงตัวโตๆ เช่น ตั๊กแตน ด้วง ผีเสื้อกลางคืน บึ้งไม่กินพืชดังนั้นความเชื่อที่ว่า บึ้งทำลายต้นไม้จึงไม่ถูกต้อง

บึ้งสามารถทำเสียงเบาๆได้เมื่อถูกรบกวน โดยให้หนามบริเวณปากมาถูกัน ผู้ที่ถูกบึ้งกัดจะเจ็บปวด เนื่องจากบึ้งมีเขี้ยวยาว (ประมาณ ๑ ซม.) และแข็ง บึ้งส่วนใหญ่ไม่มีน้ำพิษ แต่บางชนิดในต่างประเทศมีน้ำพิษด้วยบางคนที่ถูกกัดอาจถึงตาย นอกจากนี้บางคนแพ้ขนบึ้ง ทำให้คันหรือเป็นลมพิษได้

การจำแนกชนิดแมงมุมในวงศ์นี้ปกติดูจากอวัยวะเพศผู้เป็นหลักเนื่องจากอวัยวะเพศเมียซ่อนอยู่ใต้ผิวหนัง บึ้งตัวผู้หาจับได้ยากกว่าตัวเมีย เนื่องจากมันจะท่องเที่ยวไปตามที่ต่างๆ นอกรู ส่วนตัวเมียอาศัยอยู่ในรู

วิภาดา  วังศิลาบัตร

กองกีฏและสัตววิทยา  กรมวิชาการเกษตร