ภาชนะใด ๆ ก็ตามที่เรานำมาใช้เพื่อใส่ดินหรือเครื่องปลูกเพื่อใช้ปลูกพันธุ์ไม้ลงไปในนั้นแล้ว ก็อาจจะรวมเรียกในที่นี้ทั้งหมดว่ากระถางก็ได้ ซึ่งอาจจะเป็นภาชนะขนาดเล็กที่ยกย้ายเคลื่อนที่ได้สะดวกหรือเป็นภาชนะใหญ่โต ที่ติดอยู่กับที่ยกเคลื่อนย้ายไปไหนไม่ได้ ดังเช่นกะบะซีเมนต์ หรือกะบะคอนกรีตที่ออกแบบก่อสร้างติดอยู่กับอาคารสถานที่ โดยเฉพาะสิ่งเหล่านี้จะถือว่าเป็นกระถางทั้งสิ้นเพราะมีหลักสำคัญอยู่ 3 ประการด้วยกันคือ

1. เป็นภาชนะที่มีปริมาตรจำกัด คือมีด้านต่าง ๆ โดยรอบ แต่มีด้านหนึ่งเปิดเพื่อใช้ปลูกต้นไม้ในด้านหรือส่วนนั้น ภายในมีพื้นที่เพื่อบรรจุดินหรือเครื่องปลูกต้นไม้

2. เป็นภาชนะที่มีที่ระบายนํ้าออกจากภาชนะนั้น อาจจะเป็นรูที่มีอยู่ทางส่วนล่าง เพื่อให้นํ้าที่ใช้รดต้นไม้ลงไปในภาชนะนั้นไม่ตกค้างขังอยู่ในภาชนะนั้นได้ การระบายนํ้าออกจากภาชนะนั้นจะต้องมีปริมาณพอสมควรกับขนาด และปริมาตรของภาชนะนั้น ๆ ด้วย

3. เป็นภาชนะที่สามารถทนทานต่อความชื้นและมีอายุคงทนถาวรพอสมควร ไม่เป็นภาชนะที่สร้างขึ้นจากวัสดุที่ไม่คงทนถาวรอยู่ได้นานพอสมควร และเป็นภาชนะที่สามารถดูแลรักษาได้ง่ายด้วย เช่นการเปลี่ยนเครื่องปลูก หรือเปลี่ยนดิน การให้นํ้าพันธุ์ไม้ในภาชนะสะดวก

ประเภทและชนิดของกระถางหรือภาชนะปลูกพันธุ์ไม้

ภาชนะหรือกระถางที่ใช้ปลูกพันธุ์ไม้นั้นมีมากมายหลายชนิดและหลายประเภท ซึ่งแล้วแต่เหตุผลที่เหมาะสม และความนิยม รวมถึงประโยชน์ใช้สอยด้วย ซึ่งอาจแบ่งออก ได้มากมายหลายลักษณะ คือ

ภาชนะหรือกระถางที่นำมาใช้ในวัตถุประสงค์ต่าง ๆ กัน

ซึ่งหมายถึงภาชนะหรือกระถางที่สร้างขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในการใช้ต่าง ๆ กัน คือ.-

1. เพื่อใช้เลี้ยงต้นไม้อ่อน ๆ หรือต้นกล้า หรือต้นไม้ที่ยังไม่แข็งแรงพอ เป็นการปลูกลงในกระถางเพียงชั่วระยะหนึ่งที่จะรอการเจริญเติบโตจนแข็งแรงดีแล้วจึงนำลงปลูกในพื้นที่ดินต่อไป กระถางประเภทนี้เป็นกระถางธรรมดา ที่อาจใช้วัสดุเหลือใช้อื่น ๆ หรือวัสดุที่หาง่ายราคาถูกมาดัดแปลงใช้ก็ได้เช่น กระบอกไม้ไผ่เจาะรูที่ก้นเหนือข้อหรือกระบอกไม้ไผ่ผ่าครึ่งตามยาวแล้วประกบกันเข้าไปใหม่ ให้เป็นรูปกระบอกใช้เชือกหรือลวดรัดให้อยู่ กระถางไม้ไผ่ หรือกระบอกแบบนี้เวลาจะนำพันธุ์ไม้ออกปลูกก็แกะกระบอก ออก ทำให้สะดวกในการเอาพันธุ์ไม้ออกปลูกโดยไม่กระทบกระเทือนระบบรากในกระบอกนั้น นอกจากนี้อาจใช่ปีบ กระป๋อง ลังไม้ก็ได้ ที่นิยมใช้กันมากเพราะหาง่ายจำนวนมาก ก็คือหม้อหุงข้าวดินเผาที่เผาแล้วรั่วร้าวมาใช้ปลูกกิ่งตอน เวลาจะปลูกก็ทุบหม้อทิ้งโดยไม่ต้องเสียดายหม้อดินนั้น ในท้องที่บางแห่งใช้ไม้ไผ่สานเป็นกระถางปลูกกิ่งตอนเช่น กิ่งตอนลำไยในภาคเหนือ เรียกกระถางแบบนี้ว่า “ก๋วย” เวลาปลูกก็ปลูกลงไปทั้งกระถางหรือก่วย ก็จะผุพังกลายเป็นดินไปในไม่ช้า ในปัจจุบันนี้เป็นยุคของถุงพลาสติกก็ใช้ถุงพลาสติกเจาะรูเป็นกระถางปลูกหรือเพาะเมล็ดพันธุ์ไม้ก็ได้ เวลาปลูกหรือเปลี่ยนกระถางก็ต้องฉีกถุงพลาสติกนั้นออกเสียก่อน หากใช้กระถางดินเหนียวเผาแล้วก็จะดีกว่ากระถางอย่างอื่นเพราะใช่ได้หลายครั้งทนทานดีกว่า แต่กระถางที่ใช้ปลูกพันธุ์ไม้เล็กนี้มีความจำเป็นที่จะต้องถ่ายกระถาง จากขนาดเล็กให้โตขึ้นเรื่อย ๆ ข้อสำคัญในการเลือกกระถางแบบนี้จึงพิจารณาเลือกกระถางที่มีรูปร่างปากกว้างกว่าก้น เพื่อสะดวกในการถ่ายเทพันธุ์ไม้ออกจากกระถางโดยไม่ชํ้าต่อพันธุ์ไม้และกระถางไม่แตกเสียหายอีกด้วย ในท้องที่ชนบทบางแห่งอาจใช้ใบไม้ที่มีใบใหญ่หนาเป็นกระถางเพาะเมล็ด หรือในภาคกลางบางรายก็อาจใช้กระทงใบตองแห้งเป็นกระถางเพาะเมล็ดพันธุ์ไม้เล็ก ๆ ก่อนลงปลูกในดินเช่นพริก มะเขือ ฟักแฟง แตงต่าง ๆ

2. เพื่อใช้เลี้ยงพันธุ์ไม้เฉพาะบางชนิดซึ่งอาจแบ่งออกไต้ตามภาษาตลาดว่า กระถางไม้ดิน กับกระถางกล้วยไม้ คือกระถางไม้ดินนั้นทึบมีรูระบายนํ้าจำกัด ส่วนกระถางกล้วยไม้นั้นมีตั้งแต่โปร่งมีรูระบายนํ้ามากจนทึบ แต่มีลักษณะทรงเตี้ยกว่ากระถางไม้ดิน และประการสำคัญกระถางกล้วยไม้จะมีรูที่ขอบกระถางด้านบนไว้สำหรับร้อยลวด แขวนกระถางนั้น ถ้ามองดูลักษณะภายนอกแล้วก็จะเห็นว่ากระถางกล้วยไม้กับกระถางไม้ดินแตกต่างกันถึงแม้จะเป็นกระถางทึบเหมือน ๆ กัน แต่กระถางกล้วยไม้เช่นพวกกระถางแคทลียามักจะมีขอบกระถางด้านบนกว้างกว่า และขอบกระถางเรียบไม่มีจีบบนเหมือนกระถางไม้ดินที่มีขอบหนา เป็นจีบเพื่อสะดวกในการจับยกไปมา กระถางกล้วยไม้นั้น อาจจะทำมาจากวัสดุต่าง ๆ กันแล้วแต่ชนิดความเหมาะสมของกล้วยไม้ที่ชอบและความนิยม เช่น ทำจากไม้สักเรียกกันว่า “กระเช้า” มากกว่าจะเรียกว่ากระถาง บางชนิดก็ใช้กาบผลมะพร้าวเย็บรวมกันเป็นผลมะพร้าวทำเป็นกระถางกล้วยไม้ก็มี บางชนิดใช้ต้นทรีเฟิร์นทำเป็นกระถางกล้วยไม้ ก็มี แต่ส่วนใหญ่แล้วก็ใช้กระถางดินเหนียวเผาซึ่งมีหลายลักษณะและหลายขนาด เพราะสามารถผลิตหรือซื้อหาได้ง่าย ในจำนวนมากราคาพอสมควรคุ้มกัน

ส่วนกระถางไม้ดินนั้นมักมีลักษณะรูปร่างเรียบ ๆ ธรรมดา มีส่วนสูงหรือลึกกว่ากระถางกล้วยไม้ มีรูเฉพาะที่ก้นกระถางหรือเหนือก้นกระถางขึ้นมาเล็กน้อย เพื่อให้มีการระบายนํ้าในกระถางออกได้ดี กระถางไม้ดินนี้มีลักษณะสำคัญต่าง ๆ ดังนี้คือ.-

1. ขนาด การบอกขนาดของกระถางดินเหนียวเผานั้น เราบอกขนาดกันเป็นนิ้ว ซึ่งหมายถึงเส้นผ่าศูนย์กลางของปากกระถางว่ากว้างกี่นิ้วฟุต เช่นกระถาง 4 นิ้ว กระถาง 6 นิ้ว หรือ 8 นิ้ว ก็หมายถึงกระถางกว้างที่ปากเป็น 4 นิ้วฟุต 6 นิ้วฟุต หรือ 8 นิ้วฟุต ซึ่งต่างกับในต่างประเทคเช่นในสหรัฐอเมริกาซึ่งใช้ถังเหล็กหรือกระป๋องสังกะสีเคลือบ ทรงกระบอกเป็นกระถางปลูกต้นไม้ เขาแบ่งขนาดกระถาง ของเขาเป็นความจุว่าจุกี่แกลอน เมื่อพูดถึงราคาพันธุ์ไม้กันแล้ว เขาตีราคาพันธุ์ไม้กันด้วยขนาดของกระถางเป็นหลักมากกว่าดีราคากันด้วยขนาดของพันธุ์ไม้ในกระถางแบบบ้านเรา จึงถามกันว่าต้นปาล์มจีบขนาดกระถาง 2 แกลอนครึ่งราคาเท่าไร

2. วัสดุที่ใช้ทำกระถางหรือเนื้อของกระถาง ในเมืองไทยเรานั้น ส่วนใหญ่ใช่ดินเหนียวปั้นกระถางแล้วเผาไฟ เป็นกระถางดินเผา ทำกันมากแถวปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี และปทุมธานี แต่กระถางประเภทนี้มิอาจทำกระถางขนาดใหญ่ได้ เพราะเวลาปั้นดินแล้วจะไม่ทรงรูปร่างอยู่ได้เพราะขนาดใหญ่เกินไป จึงมีกระถางอีกประเภทหนึ่งที่มีลักษณะเป็นโอ่งมังกร หรือกระถางดินเผาเคลือบมีขนาดใหญ่กว่ากระถางดินเผาปทุมธานีมาก แข็งแรงทนทานกว่ากระถางดินเผาปากเกร็ด ซึ่งมีแหล่งผลิตใหญ่อยู่ที่จังหวัดราชบุรี กระถางหรือโอ่งมังกรปลูกต้นไม้ประเภทนี้มีราคาแพงกว่า เพราะโตกว่าและทนทานกว่า และบอกขนาดกันได้ 2 ลักษณะ คือจะบอกเป็นนิ้วที่ปากกว้างในขนาดที่เล็ก ๆ เท่ากับกระถางดินเผาปากเกร็ด อีกลักษณะหนึ่งบอกขนาดแบบฝรั่งคือ ปริมาตรความจุของกระถางแต่มิได้บอกเป็นลิตรเป็นแกลลอน แบบฝรั่งแต่บอกเข้าใจกันเอาว่าจุนํ้ากี่ปีบ กระถางหรือโอ่งมังกรปลูกต้นไม้ประเภทนี้ส่วนมากภายนอกมักมีลวดลายสวยงาม แต่เดิมทีก็เลียนแบบมาจากกระถางจีนจึงมีรูปมังกรอยู่โดยรอบ จึงเรียกกันว่าโอ่งมังกรต่อ ๆ มาก็ดัดแปลงเปลี่ยนไปเป็นรูปลวดลายอื่น ๆ บ้าง และก็มักตีตรายี่ห้อเจ้าของโรงงานกระถางเอาไว้โฆษณาไปด้วย กระถางดินหรือกระถางปลูกไม้ดินที่มีไว้ปลูกพันธุ์ไม้เฉพาะจริง ๆ นั้นก็เป็นกระถางที่ประณีตขึ้นทั้งการทำและเนื้อวัสดุและการเคลือบสี ตลอดจนลวดลายต่าง ๆ ที่ทำมาจากเมืองจีนที่รู้จักชื่อกันว่า กระถางลายคราม หรือกระถางเคลือบลายคราม กระถางประเภทนี้มีราคาสูงมาก บางชิ้นมีราคาถึงหมื่นถึงแสนบาท ไม่กล้านำมาใส่ต้นไม้ปลูกดูเล่นเพราะไม่ปลอดภัยจาก โจรกรรมนัก จึงตั้งไว้ดูเล่นมากกว่า เหตุที่กระถางเคลือบลายครามพวกนี้มีราคาแพงนั้นเนื่องจากเหตุผลที่จำเป็นหลายประการด้วยกันคือ เนื้อดินที่นำมาทำเป็นวัสดุปั้นนั้นมีจำกัดไม่อาจหาได้ง่าย ๆ อีกแล้วในเมืองจีน ที่กล่าวมานี้ จะจริงเท็จอย่างไรไม่ทราบแต่ได้ฟังมาอย่างนั้น ช่างปั้นที่มีเคล็ดลับในการผสมดินหรือนํ้ายาเคลือบก็ไม่มีใครทราบ หรือรู้ตำรานั้นแล้ว และเหตุผลที่สำคัญอีกก็คือไม่สามารถ มีใครทำเลียนแบบได้จริงอีกแล้วในโลกนี้

กระถางเหล่านี้มีคุณสมบัติดีอะไรถึงต้องนำกระถางราคาแพงเหล่านี้ มาใช้ปลูกต้นไม้ เหตุผลอันนี้ก็คือกระถางประเภทนี้มีเนื้อวัสดุ กระถางที่เป็นสารที่ไม่มีปฎิกริยากับดินปลูกที่จะใส่ลงในกระถางอีกแล้ว คือไม่อาจมีปฎิกริยาเป็นกรดหรือด่างกับดินปลูกในกระถางซึ่งทำให้กรดและด่างในดินปลูกเปลี่ยนแปลงไปอีกได้ โดยเฉพาะการปลูกต้นไม้ดัดและไม้แคระ หรือที่ญี่ปุ่นเรียกว่า “บอนไซ” นั้นเป็นกระถางที่มีดินในกระถางอยู่ในปริมาณน้อยจำกัดมาก หากกระถางที่ใส่มีปฎิกิริยากับดินปลูกหรือมีปฏิกิริยากับปุ๋ยที่ใส่ลงในกระถางแล้ว ก็จะเกิดผลเสียแก่ดินปลูกที่มีน้อยอยู่แล้วในกระถาง และมีผลสะท้อนมาถึงอันตรายแก่ต้นไม้ที่มีราคาแพงในกระถางเหล่านั้นได้ทันที ดังนั้นกระถางที่ใช้ปลูกพันธุ์ไม้พิเศษพวกไม้แคระ ไม้บอนไซ ไม้ดัดไทย พวกนี้จึงจำเป็นต้องได้กระถางที่มีลักษณะดังกล่าวมาแล้ว ซึ่งกระถางเหล่านี้ จึงต้องทำและมีกรรมวิธีที่พิเศษ ราคาจึงแพงกว่ากระถาง ต้นไม้ธรรมดาทั่ว ๆ ไป และนอกจากนี้แล้วพันธุ์ไม้กระถางเหล่านี้เป็นไม้ประดับที่สวยงามมีราคาค่างวดสูงมาก หากนำมาปลูกลงในกระถางธรรมดาราคาถูก ๆ แล้วก็ไม่สมศักดิ์ศรีกันกับต้นไม้ในกระถาง เพราะการปลูกไม้ประดับประเภทนี้ มิใช่ชมความสวยงามกันเฉพาะแต่พันธุ์ไม้ในกระถางเท่านั้น ความสวยงามหรือคุณค่าของกระถางก็เป็นส่วนสำคัญที่จะต้องชมโฉมกันด้วย เพราะทั้งกระถางและพันธุ์ไม้ใน กระถางจะต้องสวยงามกลมกลืนผสมผสานเข้าด้วยกันเป็นอันหนึ่งอันเดียว

3. รูปร่าง กระถางที่ใช้ปลูกต้นไม้ธรรมดาสามัญทั่ว ๆไปก็จะมีรูปร่างทรงกลม ทรงกระบอก ก้นเล็กกว่าปากเล็กน้อย ถ้าเป็นกระถางขนาดใหญ่ก็อาจจะมีลักษณะเหมือนโอ่งหรือตุ่มนํ้าคือป่องตรงส่วนกลางเพื่อรับนํ้าหนัก กระถาง รูปร่างเช่นนี้จะไม่เหมาะในการนำมาใช้ปลูกต้นไม้ที่จะต้องมีการถ่ายเทย้ายต้นไม้ออกจากกระถางเมื่อโตขึ้น แต่จะใช้เป็นกระถางที่ใช้ปลูกไม้กระถางที่คงทนถาวรอยู่ในกระถาง เป็นเวลานานๆ ส่วนใหญ่การปั้นกระถางนั้น รูปร่างกลม ทำได้ง่ายรวดเร็วจึงมีราคาถูกกว่ากระถางที่มีรูปร่างเป็น เหลี่ยมหรือเป็นมุม หรือเป็นรูปกลมรีแบบรูปไข่ ซึ่งในการใช้กระถางปลูกไม้แคระและไม้ดัดแล้ว บางลักษณะก็ต้องการกระถางที่มีรูปร่างสี่เหลี่ยม หรือกลมรีแบบรูปไข่ แต่ก็ไม่มีความสวยงามหรือจำเป็นเลยที่ต้องใช้กระถางรูปสามเหลี่ยม กระถางต้นไม้ดินธรรมดานั้นมักจะมีส่วนสูงหรือลึกเป็น 2 เท่า หรือเท่าครึ่งของความกว้างของปากกระถาง ถ้ากระถางที่มีส่วนสูงหรือลึกเกินกว่า 2 เท่าของปากไปก็จะมีรูปเป็นทรงกระบอกซึ่งใช้ไม่มากนัก ส่วนกระถางที่มีส่วนสูงเตี้ยหรือตื้นแต่ปากกว้างยังมีที่ใช้มากกว่า เพราะใช้ปลูกพันธุ์ไม้ ที่มีหน่อเป็นกอได้ดี กระถางประเภทที่มีปากกว้างและตื้นนี้ เรียกกันว่าอ่างเพราะมีลักษณะเป็นอ่างมากกว่าโอ่ง ใช้เป็นที่เพาะเมล็ดพันธุ์ไม้ก็ดีด้วย

ส่วนกระถางต้นไม้ดินอีกประเภทหนึ่ง เป็นกระถางที่ทำขึ้นเฉพาะสำหรับพันธุ์ไม้บางชนิดที่ต้องการความชุ่มชื้นสูงอาจจะมีลักษณะแปลก ๆ คือมีสองชั้นคล้าย ๆ จานรองก้นขาตู้กับข้าวของไทยเรา เพื่อให้ตรงกลางเก็บนํ้าหล่อให้ชุ่มชื้นอยู่ได้นาน แต่ก็ไม่ใช้กันมากนัก รูปร่างของกระถางนั้น ส่วนใหญ่ก็ออกแบบมาเพื่อความสะดวกในการดูแลรักษา เลี้ยงดู และให้เหมาะสมกับความเจริญเติบโตของพันธุ์ไม้นั้น ๆ โดยเฉพาะไป

4. รูระบายนํ้าในกระถางส่วนสำคัญของกระถาง ที่ใช้ดินปลูกนั้นก็คือการระบายนํ้าออกจากกระถางไม่ให้นํ้าขังอยู่ในกระถางได้ รูระบายนํ้าในกระถางนี้จะต้องมีจำนวนเพียงพอในการที่จะช่วยให้นํ้าระบายออกได้เร็ว พอสมควร ดังนั้นกระถางที่มีขนาดเล็กก็มีรูเพียงรูเดียวอยู่ที่กึ่งกลางที่ก้นกระถาง ซึ่งก้นกระถางที่ดีนั้นจะต้องมีส่วนเว้าขึ้นเล็กน้อยเพื่อมิให้นํ้าระบายออกยากในลักษณะที่ก้นกระถางแบนราบแบบปีบหรือกระป๋อง เมื่อกระถางโตหรือใหญ่ขึ้นรูระบายนํ้าก็อาจเพิ่มจำนวนขึ้นเป็น 2 รู คือรูที่กึ่งกลางก้นกระถางเดิมรูหนึ่ง และที่ด้านข้างเหนือก้นกระถางอีกรูหนึ่ง หากโตขึ้นอาจมี 4 รูคือรูที่ก้นกึ่งกลางหนึ่งรู และตามขอบก้นกระถางอีก 3 รู ถ้าเป็นโอ่งหรืออ่างมังกรที่ใช้เป็นกระถางปลูกต้นไม้ที่ทำขึ้นจากจังหวัดราชบุรีแล้ว ก็ไม่มีรูก้นกระถางตรงกึ่งกลางในกระถางขนาดใหญ่ คงมี แต่รูรอบ ๆ ตามขอบก้นโอ่งเท่านั้น อาจจะมิ 3 รู 4 รู หรือ 5 รูก็อาจเป็นไปได้ แต่การมีรูโตเกินไปจะมีปัญหาในเรื่องดินปลูกในกระถางจะถูกระบายชะล้างออกมานอกกระถาง ด้วยประการหนึ่ง หรือการมีรูมากเกินไปก็จะเกิดปัญหาทำให้รากต้นไม้ในกระถางชอนไชออกมาทางรูกระถางเหล่านั้นได้ เพราะตามรูก้นกระถางนั้นย่อมมีนํ้าและความชื้นมากกว่าในส่วนอื่น ๆ ของกระถาง กระถางพิเศษที่มีทรงเตี้ยหรือตื้นปากกว้างที่ใช้ปลูกไม้แคระหรือบอนไซนั้น ไม่ควรมีรูมากรูแต่มีรูใหญ่กว่าปรกติ เพราะวิธีการปลูกนั้นใช้ลวดตาข่ายปิดรูกันดินรั่วไหลชะล้างออกมา รูที่กระถางนี้หากตันขึ้นมาแล้วนํ้าก็จะไม่ระบายออกจากกระถาง เป็นเหตุให้ดิน ปลูกในกระถางอับแฉะเหนียวเละเมื่อแห้งก็หดตัวแข็งตามขอบกระถางจะสังเกตได้ว่าล่อนออกจากขอบเป็นร่อง โดยรอบขอบในของกระถาง

5. ส่วนประกอบอื่น ๆ ของกระถางที่สำคัญคือความ สะดวกในการเคลื่อนย้ายกระถาง กระถางธรรมดาทั่วๆไป นั้นย่อมต้องมีการขนย้ายที่อยู่เสมอ ดังนั้นกระถางธรรมดา เหล่านี้จึงนิยมทำขอบกระถางเพื่อสะดวกในการขนย้าย หยิบยก ยิ่งเป็นกระถางขนาดใหญ่เท่าไรก็ต้องพิจารณาถึงส่วนประกอบที่ช่วยในการหยิบยกขนย้ายนี้ด้วย กระถางในต่างประเทศไม่มีขอบเพราะเป็นกระป๋องกลมทรงกระบอก แต่เขาก็มีเครื่องมือที่จะยกคืบกระป๋องเหล่านั้นมีลักษณะเป็นคีมแบบคีมหนีบนํ้าแข็งก้อนใหญ่ ๆ ยกย้ายไปมา แต่กระถางที่มีขนาดเล็ก ๆ ขนาด 2 นิ้วครึ่ง หรือ 4 นิ้วนั้น การทำขอบกระถางก็รู้สึกว่าไม่จำเป็นนัก บางครั้งยังเปลืองเนื้อที่ในการจัดเรียงตั้งกระถางอีกด้วย เพราะเมื่อตั้งชิดกันแล้วเปลืองพื้นที่เพราะขอบกระถางตันกันเองไม่เหมือนกระถางที่ไม่มีขอบสามารถเปลืองเนื้อที่ในการจัดตั้งเรียงกระถางน้อยกว่า

3. เพื่อใช้ประดับตกแต่งความสวยงามโดยใช้ไม้กระถาง

ในการตกแต่งไม้ดอกไม้ประดับทั้งภายนอกและภายใน อาคารนั้น กระถางเป็นส่วนสำคัญยิ่ง เพราะเหตุ 5 ประการ ด้วยกันคือ.-

1. ต้องมีรูปทรงสีสัน ลวดลายสวยงามเช่นเดียวกับวัตถุอื่น ๆ ที่ใช้เป็นสิ่งประดับความสวยงามสำหรับบ้าน หรือเฟอร์นิเจอร์ซึ่งต้องมีสภาพเข้ากับบ้านได้ดี

2. ต้องมีคุณลักษณะที่ไม่ก่อให้เกิดความเสียหาย ให้แก่สถานที่ โดยเฉพาะรอยแตกร้าวของกระถางซึ่งจะทำให้นํ้าหรือดินปลูกในกระถางรั่วไหลหรือซึมออกมานอกกระถางได้ โดยเฉพาะถ้ากระถางนั้นวางอยู่กับพื้นก็ต้องไม่ทำให้พื้นนั้นเสียหายได้ หรือหากเป็นกระถางแขวนก็ไม่ทำให้มีหยดนํ้าหยดลงมาได้จากกระถาง โดยเฉพาะกระถางตั้ง จำเป็นต้องมีจานรองก้นกระถางด้วย

3. ต้องเป็นกระถางชนิดที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม ที่จะใช้ประดับในแง่ของความเจริญเติบโตของพันธุ์ไม้ในกระถางนั้นๆ เช่น ไม้กระถางที่ตั้งประดับนอกอาคารก็ควรเป็นกระถางที่ระเหยนํ้าได้ง่ายเช่นเป็นเนื้อดินเผาไม่เคลือบ กระถางที่ตั้งประดับภายในก็ควรเป็นกระถางเคลือบเพื่อไม่ต้องคอยรดนํ้าบ่อย ๆ

4. กระถางที่จะใช้เป็นไม้กระถางประดับนั้นอาจจัดทำได้ 2 ลักษณะด้วยกันคือ.-

ก. กระถางจริง ที่ใช้ปลูกพันธุ์ไม้แล้วก็นำมาใช้ ประดับตกแต่งทั้งภายในและภายนอกอาคารโดยตรง

ข. กระถางปลอกนอก คือกระถางรองนอกที่ทำด้วยวัสดุต่าง ๆ เพื่อให้มีลักษณะรูปร่างสวยงามเป็นใหญ่ มีเนื้อหาหรือผิวสัมผัสที่สวยงาม ซึ่งมีทั้งกระถางรองนอกที่ทำด้วยซีเมนต์ไม้ โลหะต่าง ๆ เช่น ทองเหลือง ดีบุก สเตนเลส หรือกระถางลายครามดีๆ ก็อาจใช้เป็นรองนอกก็ได้ รองนอกกระถางพวกนี้จะไม่มีรูระบายนํ้า จึงไม่ทำให้เกิดความเสียหายแก่พื้นได้หากตั้งประดับบนพื้นบ้าน รองนอกกระถางชนิดนี้อาจใช้กระถางปลูกต้นไม้จริงหนึ่งกระถาง ตั้งอยู่ภายในหรือใช้หลาย ๆ กระถางตั้งอยู่ในรองนอกนั้น จัดเป็นกลุ่มก็ได้ แล้วแต่ขนาดและลักษณะรูปร่างของรองนอก บางชนิดก็มีรูปเป็นเหลี่ยม บางชนิดก็กลม แต่ถ้าหากชนิดที่เป็นเหลี่ยมแล้ว หากจัดรวมกลุ่มกันจะงดงามดี เช่นเป็นเหลี่ยมแบบรังผึ้ง เราสามารถจะใช้กระถางชนิดนี้จัดเป็นกลุ่มกี่ใบก็ได้และจะให้มีลักษณะแปลก ๆ อย่างไรก็ได้