ประโยชน์ของกระดอม

ชื่อวิทยาศาสตร์ Gymmpetalum cochinchinense Kurz
ชื่ออื่นๆ กะดอม (กลาง) ขี้กาดง (สระบุรี) ผักแคบป่า (น่าน) มะนอยจา (เหนือ) มะนอยหก มะนอยหกฟ้า (แม่ฮ่องสอน)
ลักษณะ เป็นไม้เถา เถามีขนาดเล็กเป็นร่อง ส่วนปลายเถาจะมีมือเกาะ ใบเดี่ยวเรียงสลับกัน แผ่นใบรูปห้าเหลี่ยมหรือสามเหลี่ยม หรือรูปไต ใบกว้าง 3-10 ซ.ม. ยาว 4-10 ซ.ม. ดอกตัวผู้แยกจากตัวเมียแต่อยู่ในเถาเดียวกัน ดอกสีขาว ผล รูปกลมยาวปลายผลแหลมหัวแหลมท้าย ผลยาว 3-4 ซ.ม. เส้นผ่าศูนย์กลาง 1.5-2 ซ.ม. มีสัน 10 สัน ผิวผลสีเขียว เมื่อสุกมีสีแดงส้ม ภายในมีเมล็ดและเนื้อเต็ม
ส่วนที่ใช้ ผลแห้ง และสด
สารสำคัญ ผลมีสารที่มีรสขมจัด
ประโยชน์ทางยา ผลเป็นยาขมเจริญอาหาร ช่วยย่อย
ผลใช้แก้ไข้ ผลแห้ง 12-16 ผล นํ้าหนักประมาณ 10 กรัม ต้มกับนํ้าพอประมาณ เคี่ยวให้เหลือ 1 ใน 3 เอาแต่นํ้าดื่มเช้าเย็น จนกว่าจะหาย อื่นๆ ผลสดสีเขียว ผ่าแกะเอาเมล็ดออกใช้แกงคั่ว

ที่มา:ศาสตราจารย์พเยาว์  เหมือนวงษ์ญาติ