ประโยชน์ของผักแขยง


ชื่ออื่น ผักพา (ภาคเหนือ) จุ้ยหู่โย้ง (แต้จิ๋ว) สุ่ยฝูโหยง (จีนกลาง)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Limnophila aromatica (Lam.) Merr.
วงศ์ Scrophulariaceae
ลักษณะต้น เป็นพืชเนื้ออ่อน อายุหลายปี สูง 15-30 ซม. ลำต้นกลมกลวง สีเขียว มีข้อทั้งต้น มีกลิ่นหอม ใบออกตรงกันข้าม และ/หรือมี 3 ใบ ออกรอบข้อ ไม่มีก้านใบ ตัวใบเรียวยาวคล้ายรูปหอก ยาว 1.5-4 ซม. ฐานใบห่อลำต้น ขอบใบหยักแบบฟันเลื่อย หลังใบมีต่อมเล็กๆ ดอกเดี่ยว เกิดตรงซอกใบ และมีดอกเป็นช่อตรงยอด ดอกยาว 1 ซม. กลีบดอกสีแดง อ่อนหรือขาว ฝักรูปยาวรีแตกได้ มักขึ้นริมคู คันนา หรือที่ชื้นแฉะ
ส่วนที่ใช้ ทั้งต้น
สรรพคุณ
ลดไข้ที่เกิดจากการอักเสบ แก้อาการบวม แก้คัน ฝี และกลาก (เป็นยาฆ่าเชื้อ) เป็นยาระบายอ่อนๆ น้ำคั้นจากต้นแก้น้ำนมแม่มีรสเปรี้ยวในแม่ลูกอ่อนระยะให้นมลูก
ข้อห้ามใช้
ห้ามใช้ในหญิงท้อง
ตำรับยาและวิธีใช้
1. แก้พิษงู ใช้ต้นสด 15 กรัม กับต้นฟ้าทะลายโจร (Andrographis paniculata (Burm. f.) Nees.) สด 30 กรัม ตำให้ละเอียด ผสมน้ำส้ม สายชูพอควร คั้นเอาน้ำกินและเอากากพอกรอบๆ แผล (อย่าพอกบนแผล)
เมื่องูกัดให้รีบปฐมพยาบาล ทำความสะอาดแผล ใส่ยาดังกล่าว (ถ้ามี) แล้วนำส่งโรงพยาบาลด่วน
2. แก้ไข้ ต้นสด 15-30 กรัม ต้มน้ำกิน
3. ฝี คัน กลาก ใช้ต้นสดตำพอกหรือคั้นเอาน้ำทาหรือต้มน้ำชะล้าง บร้เวณที่เป็น
สารเคมีที่พบ
ทั้งต้น มีกลิ่นคล้ายกลิ่นน้ำมันสน มีน้ำมันหอมระเหย 0.13% ประกอบด้วย d- limonene และd-perillaldehyde.
ที่มา:สำลี  ใจดี, สุนทรี  วิทยานารถไพศาล, รพีพล  ภโววาท, จิราพร  ลิ้มปานานนท์, นิยดา เกียรติยิ่งอังศุลี, วิทิต  วัณนาวิบูล