ผักปลังแดง


ชื่ออื่น ผักปลัง ผักปั่ง ผักปลังใหญ่ เหลาะขุ้ย (แต้จิ๋ว) ลั่วขุย (จีนกลาง) Ceylon Spinach, Indian Spinach, Malabar Nightshade, East Indian Spinach
ชื่อวิทยาศาสตร์ Basella rubra L.
วงศ์ Basellaceae
ลักษณะต้น เป็นไม้เลื้อย ยาวหลายเมตร แตกกิ่งก้านสาขา ทั้งเถาฉ่ำน้ำ สีม่วงแดง ใบเดี่ยวออกสลับกัน มีก้านใบ ฐานใบกว้าง ปลายใบแหลม ยาว 3-12 ซม. ขอบใบเรียบ เมื่อขยี้ใบจะมีเมือกเหนียว ช่อดอกเกิดตรงซอกใบ ไม่มีก้านดอก ดอกขนาดเล็กมีกลีบสีชมพู ผลฉํ่าน้ำขนาดใหญ่กว่าเมล็ดพริกไท 2-3 เท่า เมื่อผลแก่จะเป็นสีดำ น้ำในผลเป็นสีม่วงแดง เพาะพันธุ์โดยใช้เมล็ด ชอบที่ชื้นแฉะ ปลูกได้ง่าย หรือขึ้นเองตามที่รกร้างทั่วๆ ไป
ส่วนที่ใช้ ทั้งต้น ใบ ผล
สรรพคุณ
ทั้งต้น แก้ขัดเบา แก้ท้องผูก อึดอัดแน่นท้อง ไส้ติ่งอักเสบ เป็นยาระบายที่เหมาะสำหรับเด็กและคนท้อง
ใบ แก้ท้องผูก ฝี กลาก แผลสด
ผล ใช้แต่งสีม่วงในอาหาร
ข้อห้ามใช้
ห้ามใช้ในผู้ทีมีอาการกลัวหนาว แขนขาเย็น ไม่กระหายน้ำ ชอบดื่มของร้อน ปวดท้อง ท้องร่วง ปัสสาวะใสและปริมาณมาก มีชั้นผ้าบนลิ้นขาวและหนา (จีนเรียกอาการพร่อง)
ตำรับยาและวิธีใช้
1. ท้องผูก ใช้ใบสดปรุงเป็นอาหารกินเป็นประจำ
2. ขัดเบา ใช้ต้นสด 60 กรัม ต้มน้ำดื่มต่างน้ำชา
3. อึดอัดแน่นท้อง ใช้ต้นสด 60 กรัม ต้มน้ำเคี่ยวให้ข้นแล้วกิน
4. ไส้ติ่งอักเสบ ใช้ต้นสด 60-120 กรัม ต้มน้ำกิน
5. แก้ฝี ใช้ใบสดประมาณ 10 ใบ ตำให้ละเอียดพอกบริเวณที่เป็น เปลี่ยนยาวันละ 1-2 ครั้ง
6. แผลสด ใช้ใบสดตำพอกหรือขยี้ทาบริเวณที่เป็น
สารเคมีที่พบ
ใบ มีกรดอะมิโน (ซึ่งได้แก่ lysine, leucine และ isoleucine มาก glucan, polysaccharide (ซึ่งได้แก่ l arabinose, d-galactose, – l rhamnose และ uronic acid) ß-carotene และยังมี saponin เหล็ก แคลเซียม วิตามิน เอ, บี และ ซี เป็นต้น
หมายเหตุ


ผักปลังขาว (Basella alba L.) ใช้ได้เช่นเดียวกับผักปลังแดง.
ที่มา:สำลี  ใจดี, สุนทรี  วิทยานารถไพศาล, รพีพล  ภโววาท, จิราพร  ลิ้มปานานนท์, นิยดา เกียรติยิ่งอังศุลี, วิทิต  วัณนาวิบูล