ผักฮ้วนหมูเป็นไม้เลื้อยเนื้อแข็ง  อายุหลายปี ลำต้นกลมสีน้ำตาลอ่อน เมื่อแก่เป็นสีน้ำตาลแกมดำ ตามลำต้นมีรอยแตก มีจุดสีขาวตามลำต้นและใบ มียางสีขาว ใบเดี่ยวลักษณะมัน ออกตามข้อตรงข้ามกัน ดอกออกเป็นช่อตามซอกใบหรือตามกิ่ง กลีบดอกสีเขียวอ่อนหรือเขียวอมเหลือง แต่ละช่อมีดอกย่อยมากกว่า 20 ดอก ผลเป็นฝักคู่รูปหอกสีเขียวอ่อนมีจุดตามผิว

คุณค่าทางอาหาร

ยอดและดอกอ่อนของผักฮ้วนมีสีเขียวเข้ม มีวิตามินซี 351 มิลลิกรัม และดอกมี 472 มิลลิกรัม แต่คนที่เป็นโรคเกาต์ไม่ควรทานมาก เพราะสารยูเรต และออกซาเลตจะไปตกตะกอนที่ทางเดินปัสสาวะ ทำให้อาการของโรคกำเริบได้ง่ายด้วยลักษณะของดอกแลดูคล้ายลำไส้หมู(ฮ้วน ในภาษาเหนือ แปลว่า ลำไส้) และมีรสขมคล้ายไส้หมู ชาวเหนือจึงเรียกผักฮ้วนหมูตามรูปร่างของดอก ใช้รับประทานได้ทั้งแบบสดหรือทำให้สุก เช่น แกง หรือลวกกินกับลาบ จิ้มแจ่ว

ประโยชน์ทางยา

ลำต้น ใช้เป็นยาแก้โรคตา แก้หวัด ทำให้จาม แก้พิษงูกัด

ใบ แก้แผลน้ำร้อนลวก แก้บวม แก้ฝี โดยนำใบสดมาตำให้ละเอียดทาบริเวณแผล

ราก ทำให้อาเจียน ขับพิษร้อน กระทุ้งพิษ แก้ปัสสาวะพิการ แก้พิษน้ำดีกำเริบ ช่วยให้นอนหลับ

ผล เป็นยารักษาโรคให้สัตว์

รากและลำต้นอ่อน ทำให้อาเจียน

เถา เป็นยาเย็น ขับปัสสาวะ

การขยายพันธุ์

ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดหรือตัดชำกิ่งหรือเถาที่แก่ โดยใช้ดินทับไว้จนออกรากตามข้อ ซึ่งใช้เวลาประมาณ 1เดือน แล้วจึงนำไปปลูก และควรทำไม้ค้างให้เลื้อยไปพร้อมกัน