อำพล  เสนาณรงค์ กรมวิชาการเกษตร

มะม่วงของฟิลิปปินส์โดยเฉพาะมะม่วงพันธุ์ “ควาย” หรือ “คาราวาน” ซึ่งจัดว่าเป็นพันธุ์มะม่วงคู่แข่งสำคัญของไทยและครองตลาดของญี่ปุ่นอยู่ขณะนี้ ปีหนึ่ง ๆ ส่งไปยังญี่ปุ่นมากกว่า ๒,๐๐๐ ต้น ฉะนั้นจึงขอนำเรื่องมะม่วงฟิลิปปินส์เท่าที่เห็นและฟังมาเล่าสู่กันดังนี้

๑.  ค้นคว้าหาพันธุ์มะม่วงที่เหมาะสมแก่การส่งออก ฟิลิปปินส์ซุ่มค้นคว้าหาพันธุ์และวิธีการส่งมะม่วงไปจำหน่ายต่างประเทศนานกว่าไทยหลายปี ในขณะที่ไทยเรามัวแต่ภูมิใจในรสชาติ และคุณภาพของมะม่วงของเราสำหรับตลาดในบ้านว่าเป็นเลิศ แต่พอจะส่งออกไปจำหน่ายยังต่างประเทศ จึงพบว่ามะม่วงพันธุ์ดีของเราส่วนใหญ่ มีคุณสมบัติที่ไม่เหมาะกับการขนส่ง เช่น เปลือกบางเกินไป เมื่อสุกแล้วเนื้อเละ รสก็หวานจัดเกินไป แต่พันธุ์คาราวานของฟิลิปปินส์ ซึ่งมีลักษณะและขนาดไปทางมะม่วงพิมเสนทองของเรา เมื่อสุกจัดก็ไม่หวานเกินไปออกจะอมเปรี้ยวเสียด้วยซ้ำ

๒.  การหามาตรการให้ญี่ปุ่นยอมรับและอนุญาตให้นำเข้าประเทศ ฟิลิปปินส์ได้ขอความช่วยเหลือจากญี่ปุ่นล่วงหน้าก่อนไทยไม่ต่ำกว่า ๑๕ ปี และใช้เวลาค้นคว้าทดลองกว่า ๑๐ ปี ญี่ปุ่นจึงได้ยอมรับ

๓.  วิทยาการหลังเก็บเกี่ยว เช่น การป้องกันโรคแมลงของผลสุก การบ่ม การบรรจุหีบห่อ ได้มีการศึกษากันมานานในฟิลิปปินส์ และใช้ปฏิบัติได้ผล เห็นได้จากมะม่วงชั้นดีที่วางขายในตลาดของฟิลิปปินส์และญี่ปุ่น มีคุณภาพที่ได้มาตรฐาน ผลมีขนาดเท่ากัน สุกสม่ำเสมอ สีเหลืองเข้มจัดทั้งผล ไม่มีจุดดำหรือช้ำเลยแม้แต่น้อย แต่ถ้ามีลักษณะเลวไม่ได้มาตรฐานดังกล่าวก็จะใช้บริโภคภายในประเทส

๔.  มาตรการที่ทำให้มีผลสุกจำหน่ายตลอดปี ได้มีการศึกษาและดำเนินการผสมผสานกันอย่างได้ผล ซึ่งได้แก่

(๑)  การกำหนดเขตปลูกมะม่วงทั้งภาคเหนือ กลาง และใต้ของประเทศ ทำให้ฤดูมะม่วงออกต่างกันไป

(๒)  การใช้สารเคมีบังคับให้มะม่วงออกดอกก่อนฤดูกาล

(๓)  การเก็บผลมะม่วงไว้ในห้องควบคุมสภาพสิ่งแวดล้อม ทำให้ยืดเวลาเก็บของมะม่วง

ปัจจุบันฟิลิปปินส์มีมะม่วงสุกรับประทานเกือบตลอดปี

๕.  การรองรับตลาดของมะม่วงในประเทศไทย

การปลูกมะม่วงจำนวนมากก็ย่อมเสี่ยงต่อปัญหาการล้นตลาดและมะม่วงคุณภาพต่ำที่ตัดทิ้ง ฟิลิปปินส์จึงมีมาตรการดังนี้

(๑)  ส่งเสริมการบริโภคมะม่วงสุกแก่ชาวต่างประเทศ เช่น ในห้องอาหารของโรงแรมชั้น ๑ และ ๒ จะมีมะม่วงสุกและน้ำมะม่วงบริโภคเกือบตลอดปี ถึงแม้จะมีคุณภาพไม่ค่อยดีนัก เช่น ช้ำ หรือจำบ่ม แต่ก็มีผู้นิยมมาก เพราะมีเกือบตลอดปี ทั้งฝรั้งและญี่ปุ่นชอบกันมาก การบริการมะม่วงให้ผู้บริโภคก็ใช้ฝานเปลือกทั้งผล โดยหลีกเลี่ยงกับการใช้มือคนสัมผัส ซึ่งเรื่องนี้ในประเทศที่พัฒนาแล้วค่อนข้างพิถีพิถันมากในแง่ความสะอาด นอกจากมะม่วงสดแล้วจะมีรายการขนมและไอศครีมที่ทำจากมะม่วงเป็นจำนวนมากให้ผู้ที่สนใจได้ชิม

(๒)  ทำผลิตผลจากมะม่วง เช่น น้ำมะม่วง มะม่วงกระป๋อง และมะม่วงสุกอบแห้งมีมาก โดยเฉพาะมะม่วงอบแห้งทำได้ดีและอร่อยมาก ต่างกว่ามะม่วงดิบแช่อิ่ม หรือมะม่วงแผ่นของเรา เพราะรักษาสีและรสชาติได้ดีมาก

(๓)  บริการการส่งมะม่วงสุกไปถึงบ้านสำหรับลูกค้าในต่างประเทศ โดยเฉพาะญี่ปุ่น ตามโรงแรม (โดยเฉพาะที่เป็นเครือกับโรงแรมญี่ปุ่นและสายการบินญี่ปุ่น) จะมีประกาศรับสั่งมะม่วงสุกบรรจุกล่องกระดาษเหมือนสั่งกล้วยไม้ที่บ้านเรา ลูกค้าจะสั่งให้ตัวเองหรือส่งเป็นของขวัญให้เพื่อนฝูงก็ได้ รับรองจะส่งให้ถึงบ้านภายในไม่เกิน ๒๔ ชั่วโมง นับว่าเป็นบริการที่สะดวกและมีนักท่องเที่ยวสนใจมาก