มะเฟือง

(Star fruit, Carambola)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Averrhoa carambola L.
ชื่อวงศ์ OXALIDACEAE
ชื่ออื่น เฟือง สะบือ
ถิ่นกำเนิด อเมริกาเขตร้อน
ลักษณะทั่วไป ไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูง 5-10 ม. ขนาดทรงพุ่ม 3-5 ม. ไม่ผลัดใบ ทรงพุ่มรูปไข่ แตกกิ่งก้านมาก เปลือกต้นสีน้ำตาลเข้ม แตกเป็นร่องตื้นตามแนวยาว หรือเป็นสะเก็ดเล็กๆ


ใบ ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงสลับ แกนกลางใบประกอบยาว 6-18 ซม.ใบย่อย 7-11 ใบ เรียงสลับ รูปไข่หรือรูปรี กว้าง 3-4 ซม. ยาว 10-12 ซม. ปลายใบเป็นติ่งแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ แผ่นใบบาง แต่ค่อนข้างเหนียว สีเขียวอมเหลืองเรียบเป็นมันใบอ่อนสีน้ำตาลเข้ม อมชมพู


ดอก สีชมพูอมม่วง หรือสีชมพูซีด มีลายสีม่วงเข้ม ออกเป็นช่อ แบบช่อกระจุกแยกแขนงที่ด้านข้างของกิ่งและซอกใบใกล้ปลายกิ่งช่อดอก ห้อยยาว 5-10 ซม. ดอกย่อยจำนวนมาก กลีบเลี้ยง 5 กลีบ สีชมพู อมม่วง เรียงซ้อนเหลื่อมกัน กลีบดอก 5 กลีบ รูปซ้อน ปลายมนและ โค้งไปข้างหลัง เส้นผ่านศูนย์กลางดอก 0.8-1.5 ซม.
ผล ผลสดแบบมีเนื้อหลายเมล็ด รูปรี กว้าง 3-5 ซม. ยาว 5-14 ซม. หยักลึกตามยาวเป็นสัน 5 พู สีเขียวอ่อน เมื่อสุกสีเหลือง เนื้อนุ่ม ฉ่ำน้ำ รสเปรี้ยวเฝื่อนหรือหวาน เมล็ดรูปรีแบน 3-5 เมล็ดต่อผล ออกดอก ติดผลตลอดปี ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดหรือตอนกิ่ง
นิเวศวิทยา พบปลูกเลี้ยงอยู่ทั่วไป
การใช้ประโยชน์ ผลสุก รับประทานได้รสหวานหรือเปรี้ยวอมหวาน เป็นเครื่องเคียงหรือแปรรูปเป็นน้ำผลไม้ ทำไวน์
การใช้ประโยชน์ทางด้านสมุนไพร ราก ต้มดื่มแก้ปวดศีรษะ ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ ดับพิษร้อน แก้ไข้ ใบ ดับพิษร้อน ถอนพิษไข้หวัดน้อย ไข้หวัดใหญ่ ขับปัสสาวะ ถอนพิษแมงมุม แก้พิษงู ดอก แก้ไข้หนาวๆ ร้อนๆ ขับพยาธิ ผล แก้ไอ ระงับความร้อน แก้กระหายน้ำ เลือดออกตามไรฟัน เมล็ด บดชงน้ำรับประทาน แก้ปวด เปลือกต้นแก้ท้องเสีย
ที่มา:วัลลิ์รุกขบุปผชาติ ตามรอยพระบาทบรมราชกุมารี โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย