ยาคุมกำเนิดจากเมล็ดฝ้าย

เมื่อเร็วๆ นี้มีข่าวฮือฮาในวงการวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับการทำยาเม็ดคุมกำเนิด และตื่นเต้นไปทั่วโลก ที่ทราบว่าสาธารณรัฐประชาชนจีนหรือจีนแดง ประสบความสำเร็จครั้งแรกของโลกในการผลิตยาเม็ดแบบรับประทานได้สำหรับคุมกำเนิดในผู้ชายได้ ยาเม็ดชนิดนี้ไม่เคยมีมาก่อน มีแต่ยาเม็ดคุมกำเนิดในเพศหญิงเท่านั้น และที่น่าทึ่งยิ่งกว่านั้น ยาคุมกำเนิดนี้ได้มาจากสมุนไพร คือ เมล็ดฝ้าย หาได้ง่ายๆ และเป็นวัสดุที่คนไม่ค่อยคิดถึงประโยชน์เท่าใดนัก เพียงแต่นำมาสะกัดเอาน้ำมันมาปรุงอาหารเท่านั้นเอง

ในการค้นคว้ายาคุมกำเนิดกันอย่างกว้างขวางในสาธารณรัฐประชาชนจีน เมื่อประมาณ ๒๐ กว่าปีที่ผ่านมา (ปี ค.ศ. ๑๙๕๐) มีหมอจีนคนหนึ่งค้นพบยาคุมกำเนิดนี้โดยบังเอิญ เนื่องจากหมอจีนคนนี้ได้ทำการรักษาคนป่วยในเจียงสู ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกของจีน เขาได้สังเกตปรากฏการณ์อย่างน่าสนใจมาก พบว่าผู้หญิงผู้ชายที่อยู่ในจังหวัดนี้แต่งงานกันจะเป็นหมันหมด ไม่มีลูก และผู้ที่เป็นหมันมักมีนิสัยชอบใช้น้ำมันจากเมล็ดฝ้ายมาปรุงอาหารกินเสมอ หมอจีนผู้นี้จึงตั้งข้อสงสัยว่า อาหารที่มีน้ำมันเมล็ดฝ้ายอาจเป็นสาเหตุของการเป็นหมันก็ได้

ข้อสงสัยของหมอในเจียงสูก็ได้รับการยืนยันจากหมออีกหลายท่านในฮูไปว่า น้ำมันจากเมล็ดฝ้ายนั้นอาจเป็นสาเหตุของการเป็นหมันจริง โดยเขาได้สังเกตเพิ่มเติมว่า หญิงสาวที่มาจากครอบครัวที่ใช้นํ้ามันเมล็ดฝ้ายปรุงอาหารมาตลอด แต่งงานกับชายในจังหวัดอื่นที่ไม่ได้บริโภคนํ้ามันจากเมล็ดฝ้ายสามารถมีลูกได้อัตราปกติ ส่วนหญิงสาวกับชายหนุ่มในหมู่บ้านเดียวกันแต่งงานกันจะเป็นหมันเสมอ พอนักวิทยาศาสตร์จีนได้พบรายงานนี้ก็ทำให้เขาตื่นตัว ร่วมมือกันทำการวิจัยทดลองเมล็ดฝ้ายนี้เป็นการใหญ่ ซึ่งเขาคาดว่าถ้าเป็นจริงอย่างรายงานเขา ก็จะหาหนทางที่จะนำสารสกัดจากเมล็ดฝ้ายมาเป็นยาคุมกำเนิด โดยเขาเริ่มทำการวิจัยเป็นลำดับ ขั้นต้นนี้คือ สะกัดแยกสารออกเป็นส่วนๆ ทำให้บริสุทธิ์ ทดลองในสัตว์ทดลองเช่น หนู คน อาสาสมัคร เพื่อศึกษาประสิทธิภาพและผลภัยที่อาจเกิดขึ้นได้

ต่อมาในปี ค.ศ. ๑๙๗๑ เขาก็สามารถแยกสารชนิดหนึ่งออกมาได้ เป็นสารบริสุทธิ์สีเหลือง ไม่มีรส เขาให้ชื่อว่า ก๊อสซี่พอล (gossypol มาจาก Gossypol เป็นชื่อของฝ้าย) สารนี้ได้มาจากน้ำมันดิบจากเมล็ดฝ้าย และอาจได้จากส่วนอื่นๆ เช่น ราก ลำต้นของฝ้าย

ในปีเดียวกันนี้เอง (๑๙๗๑) นักวิทยาศาสตร์ของภาควิชาเภสัชวิทยาของสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์การแพทย์ของสาธารณรัฐประชาชนจีน นำเอากอสสิปอล หรือ กอสสิปอลแอ ซิเตท หรือกอสสิปอลฟอมเมท มาทำเป็นยาเม็ดทดลองในสัตว์ทดลอง เช่น หนู โดยเขาให้หนูตัวผู้กินสารกอสซิปอลขนาด 15-60 mg./วัน เป็นเวลานาน ๒-๔ สัปดาห์ (จะเป็นหมันเร็วหรือช้าขึ้นอยู่กับขนาดของกอสซิปอลที่ให้กิน ) แล้วนำหนูเหล่านีไปใส่ไว้ในกรงเดียวกับตัวเมียเพื่อผสมพันธุ์ เปรียบเทียบกับหนูที่ไม่ได้กินยานี้ แล้วให้อยู่ในสภาวะเดียวกัน หนูที่กินสารกอสซิปอลคู่ของมันจะไม่ตั้งท้องมีลูกเลย ในขณะที่หนูตัวอื่นที่ผสมพันธุ์ กับหนูที่ไม่ได้กินสารนี้มีลูกเป็นครอกๆ ละ ๗- ๘ ตัว ทำให้นักวิทยาศาสตร์ที่ทำการทดลองทั้งหลายต่างดีใจที่ได้ผลการทดลองในหนูเช่นนี้ จึงทำให้นึกถึงในคนก็คงจะได้ผลเช่นเดียวกัน

นักวิทยาศาสตร์ก็ยังมิหยุดอยู่แค่นี้ เขาพยายามที่จะทราบต่อไปว่าสารกอสซิปอลนี้ มีผลต่ออวัยวะเพศของตัวผู้จนทำให้เป็นหมันโดยไม่ต้องตอน โดยการเอาหนูที่เป็นหมันนั้นมาผ่าดูลักษณะภายในถุงอัณฑะ พบว่าเชื้ออสุจินอนตายเต็มไปหมด เชื้ออสุจิบางตัวยังมีชีวิตอยู่ ก็มีลักษณะพิกลพิการ หางขาดหัวขาดไม่สมประกอบ ทำให้ไม่มีเชื้ออสุจิสามารถว่ายน้ำไปยังรังไข่ได้เลย

เขาทดลองต่อไปว่า ถ้าหยุดยากอสซิปอลจะมีผลอย่างไรบ้าง โดยเขาให้หนูตัวผู้ ดังกล่าวหยุดกินยาประมาณ ๓-๕ สัปดาห์ แล้วนำมาผสมพันธุ์ใหม่ ปรากฏว่าหนูตัวเมียที่ถูกผสมมีลูกออกมาได้อย่างปกติ แสดงว่าความเป็นหมันในหนูตัวผู้นี้เป็นแบบชั่วคราว เมื่อหยุดยาแล้วร่างกายจะค่อยๆ ปรับตัวคืนสู่สภาพเดิมของร่างกายได้ เมื่อตรวจดูเชื้ออสุจิพบว่าเชื้ออสุจิที่เกิดใหม่ก็ยังมีสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรง เป็นปกติเหมือนเชื้ออสุจิทั่วๆ ไป และลูกหนูก็ได้นำมาผสมพันธุ์ ก็ได้ลูกหนูครอกต่อๆ มาในสภาพที่ปกติทุกประการ ไม่มีการผิดปกติทางกรรมพันธุ์ใดๆ ทั้งสิ้น และไม่มีอาการแทรกซ้อนใดๆ ในหนูที่กินยากอสซิปอล แม้จะกินยาวันละ 75 mg. นานถึงหนึ่งปีก็ตาม จะไม่มีอาการแทรกซ้อนเกิดขึ้นเลย ฉะนั้น จึงเป็นที่ยอมรับว่าสารก๊อสซิปอลนี้สามารถทำลายเชื้ออสุจิได้ และฤทธิ์ของยานี้มีชั่วคราว และเชื้ออสุจิที่เกิดใหม่ ก็ไม่รับผลกระทบกระเทือนจากการทานยานเลย

การทดลองของเขามิได้หยุดอยู่แต่การสรุปผลในสัตว์ทดลองเท่านั้น เขาได้นำมาทดลองในผู้ชายอาสาสมัคร โดยเริ่มในปี พ.ศ. ๒๕๒๑ นี้เอง ชายอาสาสมัครต้องมีสุขภาพ แข็งแรง สมบูรณ์ อายุ ๓๐-๔๙ ปี เคยมีลูกมาแล้วอย่างน้อย ๑ คน และจะเอามาจากอาชีพต่างกัน เช่น ชาวนา คนงาน กรรมกร ทหาร นักวิชาการ และแพทย์ ในจำนวนชายอาสาสมัครมากกว่าหมื่นกว่าคนจากจังหวัดต่างๆ ให้อาสาสมัครทุกคนรับยาก๊อสซิปอลนี้ วันละ 20 mg. จากการดูผลมาเปนเวลากว่า ๔ ปี พอสรุปได้วาอาสาสมัครจะเริ่มเป็นหมันเมื่อกินยาติดต่อกัน ๒ เดือน จากการตรวจดูเชื้ออสุจิก็พบว่าเชื้อส่วนมากตายหรือก็ลดจำนวนลงทำให้มีเชื้ออสุจิไม่เกิน ๔ ล้านตัว ในชายอาสาสมัครบางคนต้องการระยะเวลาในการกินยาก๊อสซิปอลนานกว่า จึงจะเกิดภาวะการเป็นหมันได้ จากการทดลองได้ผล ๙๙.๘๙% หลังจากเป็นหมันแล้ว ถ้าต้องการภาวะการเป็นหมันไปเรื่อย ให้กินยาก๊อสซิปอลนี้ประมาณ 5 – 7mg. /วัน (150 – 220 mg. /เดือน) ถ้าต้องการให้มีลูกได้อีกก็หยุดกินยาเป็นเวลา ๓ เดือน ร่างกายจึงจะปรับตัวกลับเข้าสู่สภาพการผลิตเชื้ออสุจิได้อีกตามปกติมีลูกได้อีก ชายอาสาสมัครที่ทดลองยาก๊อสซิปอล จะมีสภาพแข็งแรงสมบูรณ์เป็นชายชาติอาชาไนยเหมือนเดิม

หมายเหตุ มีชายอาสาสมัคร ๒-๓ คน ที่หยุดยาแล้วยังไม่ยอมสร้างเชื้ออสุจิจนกว่าจะครบ ๑ ปี

อาจจะเป็นเพราะความคงตัวของยาก๊อสซิปอลนี้ค่อนข้างสูง มีการสลายตัวน้อยมาก ในทางเดินอาหาร ดูดซึมค่อนข้างช้า การขับออกจากร่างกายก็ช้าด้วย ใช้เวลา ๑๙ วัน จึงจะขับออกจากร่างกาย ๙๗.๒๔% ของทั้งหมด เป็นยาที่อยู่ในร่างกายนาน ถ้ากินยานี้ติดต่อกันนานๆ ยานี้จะสะสมอยู่ในร่างกายมาก กระจายไปอยู่ในอวัยวะต่างๆ คือ สะสมที่ตับมากที่สุด ที่ปอด หัวใจ ไต เลือด และในไขมัน แต่ไม่พบยานี้ในสมองเลย ส่วนในถุงอัณฑะจะมี การสะสมยานี้น้อยใน ๒ วันแรก และเพิ่มจนถึงขีดสูงสุดในวันที่ ๙ ของการกินยานี้ ยานี้สามารถขับออกได้ทางอุจจาระมากที่สุด และขับออกบ้างทางปัสสาวะ และปอด

ปฏิกริยาข้างเคียงหรืออาการแทรกซ้อนของยานี้ จะเกิดขึ้นในวันแรกๆ ของการกินยานี้ คือ

มีอาการอ่อนเพลียชั่วคราว              ๑๒.๘% ของผู้ทดลอง

มีอาการเบื่ออาหาร                          ๒.๐% ของผู้ทดลอง

มีอาการอยากอาหารเพิ่มขึ้น            ๓.๐% ของผู้ทดลอง

มีอาการคลื่นไส้                                        ๑.๐% ของผู้ทดลอง

มีความรู้สึกทางเพศลดลง                 ๖.๐% ของผู้ทดลอง

มีปริมาณของโปตัสเซี่ยมในเลือดลดลง ๑.๐% ของผู้ทดลอง จึงทำให้มีอาการอ่อนเพลียนานกว่าเดิมมาก ฉะนั้นหมอจึง

แนะนำให้กิน KCI ควบคู่ ไปกับยานี้เพื่อป้องกันอาการแทรกซ้อน

ถึงแม้จะทำการทดลองยาเม็ดคุมกำเนิดจากเมล็ดฝ้าย สำหรับเพศชายมาถึงขั้นนี้แล้วก็ตาม การทดลองวิจัยยังคงมีต่อไปอีกจนกว่าเราจะมีความมั่นใจว่าปลอดภัยและเชื่อถือได้

มีข่าวว่ายาก๊อสซิปอลนี้ผู้หญิงกินได้

ผลการวิจยยาเม็ดคุมกำเนิดจากเมล็ดฝ้ายนี้เป็นตัวอย่างที่ดีที่มนุษย์รู้จักเอาพืชสมุนไพรมาทำให้เป็นประโยชน์อย่างถูกต้องในทางการแพทย์ได้สำเร็จ

พืชสมุนไพรยังมีอีกมากมายในบ้านเราที่ยังรอความหวังจากนักวิจัยที่จะเอามาทดลองดูว่ามีคุณค่าหรือประโยชน์ทางยาเพื่อการนำมาใช้ประโยชน์อย่างจริงจังให้มากที่สุดต่อไป