ลั่นทมขาว

(Evergreen Frangipani)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Plumeria obtusa L.
ชื่อวงศ์ APOCYNACEAE
ชื่ออื่น ขอม จำปาขอม ลั่นทม
ถิ่นกำเนิด เม็กซิโก อเมริกากลางและอเมริกาใต้
ลักษณะทั่วไป ไม้ต้นขนาดเล็ก สูง 5-8 ม. ขนาดทรงพุ่ม 6-8 ม. ไม่ผลัดใบทรงพุ่มรูปไข่ หรือรูปร่ม แผ่กว้างโปร่งลำต้นและกิ่งอวบน้ำ เปลือกต้นสีน้ำตาลปนเทา เรียบ ทุกส่วนมีน้ำยางสีขาว


ใบ ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับถี่ที่ปลายกิ่ง รูปใบหอกหรือรูปไข่กลับแกมรูปขอบขนาน กว้าง 5-9 ซม. ยาว 20-27 ซม. ปลายใบมน โคนใบ สอบมน แผ่นใบค่อนข้างหนา สีเขียวเข้มเรียบเป็นมัน ผิวใบด้านล่างสีเขียวนวลและมีขน ก้านใบอวบยาว 4-6 ซม.
ดอก สีขาว กลางดอกสีเหลือง มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อแบบช่อ เชิงลดที่ปลายกิ่ง ช่อดอกตั้งยาว 20-30 ซม. ดอกย่อย 8-16 ดอก กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันปลายแยกเป็น 5 แฉก กลีบดอกโคนเชื่อมติดกัน เป็นหลอด ภายในมีขน ปลายแยกเป็น 5 แฉก ซ้อนเหลื่อมกัน กลีบดอกรูปไข่กลับ ปลายมนและโค้งไปข้างหลัง เกสรเพศผู้ 4-5 อัน เส้นผ่านศูนย์กลางดอก 7-9 ซม.


ผล ผลแห้งแตกตะเข็บเดียว เป็นฝักคู่ รูปยาวรี กว้างประมาณ 1.5 ซม. ยาวประมาณ 15 ซม.สีเขียวเข้ม เมื่อสุกสีน้ำตาลอมดำ เมล็ดแบนและมีปีก เมล็ดสีน้ำตาลจำนวนมาก ออกดอกติดผลตลอดปี ขยายพันธุ์ โดยการเพาะเมล็ด หรือปักชำกิ่ง ควรปักชำในทราย
นิเวศวิทยา พบทั่วทุกภาคของไทย
การใช้ประโยชน์ ปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับ เนื่องจากมีดอกหอม และสวยงามตลอดปี
การใช้ประโยชน์ด้านสมุนไพร ราก เป็นยาขับถ่าย ทำให้แท้ง เปลือกราก เป็นยาระบาย แก้การขับถ่ายผิดปกติ แกงูสวัด แก้โรคไขข้อ อักเสบ ขับลม เปลือกต้นแก้ไข้ ขับปัสสาวะ ขับระดู แก้ปวดฟัน แก้ท้องเดิน แก่น คุมกำเนิด แก้โรคหืด ถ่ายเสมหะและโลหิต แก้โรคผิวหนัง ใบ แก้บาดทะยัก แก้ปอดบวม ยางต้น แก้ไขข้ออักเสบ แก้กามโรค ทาถูนวดแก้โรคปวดตามข้อ เมล็ด เป็นยาห้ามเลือด
ที่มา:วัลลิ์รุกขบุปผชาติ ตามรอยพระบาทบรมราชกุมารี โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย