ฟักทองเป็นพืชที่คนไทยรู้จักกันนานในชื่อที่แตกต่างกันไป คนภาคเหนือเรียกฟักทองว่า มะฟักแก้ว ส่วนทางภาคอีสานเรียกกันว่า หมักอื้อ ฟักทองเป็นพืชผักที่มีคุณค่าทางอาหารสูง ใช้ประกอบอาหารได้ทั้งหวานเละคาว ฟักทองจึงอยู่ในความนิยมของผู้บริโภคมาช้านาน

ฟักทองเป็นพืชเถาเลื้อย ปลูกได้ในดินแทบทุกชนิด แต่ค่อนข้างชอบต้องการแสงแดดเต็มที่ตลอดวัน ช่วงที่ปลูกฟักทองได้ผลดีที่สุดคือระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนกุมภาพันธ์

ปัจจุบันฟักทองมีหลายชนิดหลายพันธุ์ด้วยกัน แต่ละชนิดก็มีรูปร่าง สีสัน ขนาดและรสชาติแตกต่างกันออกไป บางชนิดก็มีผลยาว ผลรูปแจกัน รูปถ้วย สีก็มีตั้งแต่ สีเขียวเข้ม  เขียวอ่อน  เหลืองเข้ม  เหลืองจนถึงขาว แต่ส่วนมากแล้วเราจะรู้จักฟักทองพันธุ์พื้นเมืองที่เกษตรกรนิยมปลูกกันมากกว่า

ฟักทองทั้งที่เป็นพันธุ์ใหม่จากต่างประเทศและพันธุ์พื้นเมืองนั้นมีลักษณะนิสัยการเจริญเติบโตที่สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 พวกคือ

1.พวกที่เป็นพันธุ์พุ่มเตี้ย จะมีลักษณะเป็นพุ่มขนาดใหญ่ ก้านใบกลม กลวงหักเปราะง่าย ใบมีขนาดใหญ่มาก บางชนิดก็มีหนามที่ใบด้วย ออกดอกตามมุม ก้านใบ ส่วนมากพันธุ์พุ่มเตี้ยนี้จะเป็นที่นิยมกันในต่างประเทศ

2.พวกที่เป็นพันธ์เลื้อย ฟักทองพันธุ์พื้นเมืองของบ้านเราจัดอยู่ในประเภทนี้ คือมีลักษณะลำต้นเลื้อย แตกแขนงมากมาย มีดอกตามข้อ ให้ผลแขนงละ 1-2 ผล ส่วนมากใช้รับประทานผลแก่

การเตรียมดิน

ฟักทองมีระบบรากลึกจึงควรขุดไถดินให้ลึกประมาณ 25-30 เซนติเมตร ตากดินทิ้งไว้ 5-7 วัน แล้วใส่ปุ๋ยคอก-ปุ๋ยหมักที่สลายตัวดีแล้วประมาณ 2-4 ต้น/ไร่ เพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดิน ถ้าดินเป็นกรดมากควรใส่ปูนขาวเพื่อปรับระดับความเป็นกรดด่างของดินให้พอเหมาะ

การปลูก

ระยะปลูกที่เหมาะสมของฟักทองนั้นถ้าเป็นพันธุ์เลื้อยแบบฟักทองพันธุ์พื้นเมืองทั่ว ๆ ไปก็ใช้ระยะ 1.5×1.5 เมตร ถ้าเป็นพันธุ์พุ^่มก็ใช้ระยะ 0.75×1.5 เมตร การปลูกฟักทองจะปลูกแบบในไร่หรือยกแปลงปลูกก็ได้ ถ้ายกแปลง ขนาดกว้าง 1.8-2 เมตร จะปลูกแบบแถวเดี่ยวสำหรับพันธุ์เลื้อย แต่ถ้ายกแปลง กว้าง 3.5-4 เมตร ปลูกแบบแถวคู่ให้ต้นเลื้อยเข้าหากัน ใบจะจรดกันพอดี

วิธีปลูกฟักทองใช้หยอดเมล็ดหลุมปลูกได้โดยตรงเลย ใช้หลุมละ 3-5 เมล็ด ควรรองกันหลุมด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักที่สลายตัวดีแล้ว ฝังเมล็ดให้ลึกลงไปในดิน 2.5-5 เซนติเมตร กลบด้วยดินผสมละเอียดหรือปุ๋ยคอกปุ๋ยหมักก็ได้ รดน้ำให้ชุ่ม แล้วคลุมด้วยฟางหรือหญ้าแห้ง เพื่อช่วยรักษาความชื้นในดินเมื่อต้นกล้างอกมีใบจริง 3 ใบ ควรถอนต้นที่อ่อนแอทิ้ง เหลือไว้หลุมละต้นเดียวก็พอ

การให้ปุ๋ย

เราได้ให้ปุ๋ยรองก้นหลุมแก่ฟักทองไปแล้วหนึ่งครั้ง เมื่อฟักทองอายุประมาณ 20-25 วันก็ให้ปุ๋ยที่มีโปแตสเซียมมาก เช่น 14-14-21 ในอัตรา 50-75 กก./ไร่ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความอุดมสมบูรณ์ของดิน ใส่ปุ๋ยแบบโรยข้างแล้วพรวนกลบลงในดิน ส่วนในช่วงแรกของการเจริญเติบโตอาจให้ปุ๋ยยูเรีย หรือแอมโมเนียมไนตรท ประมาณ 10-15 กก./ไร่ เมื่อต้นฟักทองอายุ 10-14 วัน ใส่แบบโรยข้างเหมือนกัน

การให้น้ำ

โดยทั่วไปนิยมให้น้ำแบบปล่อยตามร่อง ไม่ควรให้แบบพ่นฝอย เพราะจะทำให้เกิดโรคทางใบได้ง่าย ฟักทองต้องการน้ำพอเหมาะ ไม่ควรให้มากจนเกินไป