ปืนนกไส้ (ภาคเหนือ) ก้นจํ้าขาว (สระบุรี)
ชื่อ
จีนเรียก    ปังกุกโคหน่อย Bidens pilosa Linn.

ลักษณะ
พืชประเภทหญ้า ชอบขึ้นไนทุ่งนา ริมทาง ที่โล่ง เป็นพืชล้มลุก ลำต้นรูปเหลี่ยม ขึ้นตรงสูงประมาณ 3 ฟุต มีเส้นขึ้นนูนตามลำต้น ก้านใบคู่แล้วแยกเป็น 3 ใบเล็กหรือ 5 ใบก็มี รูปกลมแต่แหลมที่ปลาย ยาวประมาณ 2 นิ้ว ขอบใบเป็นซี่ฟันเลื่อย บางทีก็แตกเป็นแฉกแหว่ง แตกก้านแล้วออกดอกตลอดปี บางทีก็ออกดอกที่ฐานใบก็มี ดอกบานเป็นแฉกสีขาว ออกลูกสีดำเล็กยาวลีบ ปลายมีขอเล็กๆ ชอบติดเสื้อผ้าของคุณหรือผิวหนังสัตว์ที่เดินผ่าน

รส
รสขมเฝื่อน ธาตุเย็น ไม่มีพิษ

สรรพคุณ
สามารถไล่ลม คลายคัด ปวดท้องเพราะหวัดแดด ใช้ภายนอกรักษาตุ่มฝีแผลบวม งูสวัด หมากัด งูกัด ฝีหน้าแข้ง

ตำราชาวบ้าน
1. เป็นหวัด-ฟ้าทะลาย 1 ตำลึง ต้มนํ้าใส่นํ้าตาลแดงรับประทาน
2. หวัดแดดปวดท้อง-ฟ้าทะลาย 1 ตำลึง ใส่เกลือนิดหน่อยต้มน้ำตาลแดงรับประทาน
3. ผิวหนังเป็นตุ่มฝีแผลบวม-ฟ้าทะลาย ตำกับนํ้าตาลแดง แล้วทาพอก 4. งูสวัด-ฟ้าทะลาย ตำแหลกผสมเหล้าทา
5. หมากัด-ฟ้าทะลาย 3 ตำลึง แปะจี้ บดผง 1-2 เฉียน ผสมเหล้า ตำแหลก คั้นเอานํ้ารับประทาน ส่วนกากใช้พอกที่แผล
6. งูกัด-ฟ้าทะลาย และจุยเจียะจิ้ว อย่างละ 4 ตำลึง ตำแหลกคั้น เอานํ้าแบ่งกินเป็น 2 ครั้ง ส่วนกากใช้พอกที่แผล
7. ฝีหน้าแข้ง-ต้มฟ้าทะลาย แล้วเอานํ้าทา

ปริมาณใช้
รับประทานสดไม่เกิน 1-2 ตำลึง แห้งไม่เกิน 1 ตำลึง ใช้ภายนอกกะพอประมาณ

ที่มา:บุญชัย  ฉัตตะวานิช