ชื่อวิทยาศาสตร์ Myristica fragrans Houtt.
ชื่ออื่นๆ จันทน์บ้าน (ฉาน-แม่ฮ่องสอน)
ชื่ออังกฤษ Nutmeg Tree, Myristica.
ลักษณะ ไม้ต้นขนาดใหญ่ สูง 6-15 เมตร ใบเดี่ยว เรียงสลับกัน รูปวงรีแกมขอบขนาน กว้าง 4-5 ซ.ม. ยาว 10-12 ซ.ม. ผิวใบเป็นมัน ต้นตัวผู้และต้นตัวเมียแยกจากกัน ดอกเดี่ยว หรือเป็นช่อสั้นๆ ขนาดเล็กสีเหลือง ดอกเป็นรูปคนโท ผลเป็นรูปไข่เกือบกลม สีนํ้าตาลอมเหลือง เส้นผ่าศูนย์กลางของผลประมาณ 3-4 ซ.ม. เมื่อแก่จัดจะแตกอ้าเห็นรก (mace) สีแดงสดเป็นแถบเล็กๆ พาดเป็นตาข่ายอยู่บนเมล็ดสีนํ้าตาล ซึ่งมีหนึ่งเมล็ด รูปร่างยาวรี ถ้าแก่จัดเปลือกหุ้มเนื้อในเมล็ดจะแข็ง เนื้อมีสีน้ำตาลลายๆ รสของเนื้อในของเมล็ดเผ็ด ร้อน และมีกลิ่นหอม
ส่วนที่ใช้ รก และเมล็ด
สารสำคัญ nutmeg คือเมล็ด ชาวบ้านเรียก “ลูกจันทน์” ประกอบด้วยนํ้ามันที่ไม่หอมระเหย 25-40% ในอุณหภูมิของห้องเป็นของแข็งเรียกว่า “nutmeg butter” นอกจากนั้นมีนํ้ามันหอมระเหย 8-15% ประกอบด้วย myristicin และ safrole.
mace คือส่วนที่หุ้มเมล็ด หรือบางทีเรียก “รก” ชาวบ้านเรียก “ดอก- จันทน์” มีสารสำคัญเป็น balsam ที่มีกลิ่นหอม 24.5% และนํ้ามันหอมระเหย 4-7% ประกอบด้วย terpene
ประโยชน์ทางยา nutmeg ใช้เป็น pharmaceutical aid ส่วน mace ใช้ขับลม nutmeg ถ้าใช้ขนาดมากจะเป็นพิษ ทำให้ชักได้ เนื่องจากสารสำคัญที่ชื่อว่า myristicin ถ้ารับประทานถึงขนาดหนึ่งจะทำให้เกิดอารมณ์เคลิ้มฝัน (hallucination)
อื่นๆ ทั้ง mace และ nutmegใช้เป็นเครื่องเทศ ใช้แต่งรสขนม เช่น ขนมเค้ก ขนมโดนัท และอื่นๆ
Myristica oil
ชื่อวิทยาศาสตร์ Oleum Myristicae
ชื่ออื่นๆ นํ้ามันจันทน์เทศ
ชื่ออังกฤษ Nutmeg oil
ลักษณะ เป็นนํ้ามันสีเหลืองอ่อน มีกลิ่นเฉพาะ ได้จากการกลั่นเนื้อในของเมล็ดของจันทน์เทศโดยใช้ไอนํ้า
ส่วนที่ใช้ นํ้ามันหอมระเหย
สารสำคัญ ประกอบด้วย safrole และ myristicin ส่วนใหญ่จะเป็นสาร methoxyeugenol ประกอบด้วย 60-80% ของ d-camphene, dipentene และอื่นๆ
ประโยชน์ทางยา ใช้แต่งกลิ่นในยาและอาหาร เป็นยาขับลมแก้ท้องอืดท้องเฟ้อ
ที่มา:ศาสตราจารย์พเยาว์  เหมือนวงษ์ญาติ