สรรพคุณของสลอด


ชื่อวิทยาศาสตร์ Croton tiglium Linn.
ชื่ออื่นๆ มะข่าง มะคัง มะตอด หมากทาง หัสคืน (เหนือ) สลอดต้น หมากหลอด(กลาง) หมากยอง (ฉาน-แม่ฮ่องสอน)
ชื่ออังกฤษ Croton Oil Plant, Purging Croton.
ลักษณะ ไม้พุ่ม สูง 2-5 เมตรไม่ชอบดินแฉะ ใบ เดี่ยวออกสลับกัน รูปไข่ค่อนข้างใหญ่ ใบกว้าง 4-6 ซ.ม. ยาว 7-12 ซ.ม. สีเขียวอมเหลือง แก่จัดจะเปลี่ยนเป็นสี ส้มแดง และร่วง ขอบใบหยัก ฐานใบกว้าง ปลายใบแหลม ดอก ช่อ ดอกย่อย ขนาดเล็ก ดอกตัวผู้อยู่ด้านบน ดอกตัวเมียอยู่ด้านล่างในช่อดอกเดียวกัน ผล กลมยาวสีเขียวยาวประมาณ 1-1 1/2 ซ.ม. เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1-1.3 ซ.ม. เป็น 3 พู แก่จัดสีเหลืองนวล จะแตกออกเป็น 3 ซีก ภายในมีเมล็ด 3 เมล็ด เมล็ดรูปไข่ ด้านนอกโค้ง ด้านในเป็นสามเหลี่ยม สีนํ้าตาล
ส่วนที่ใช้ เมล็ดที่แก่จัด
สารสำคัญ เมล็ดมีน้ำมัน croton oil 56% นอกนั้นเป็นสารพวก toxic albuminous substances ชื่อ crotin มีนํ้าตาลและไกลโคไซด์ชื่อ crotonoside มีสารที่มีฤทธิ์เป็นยาถ่ายและทำให้เกิดการระคายเคืองแก่ระบบทางเดินอาหารได้แก่สารพวก terpenoid คือพวก “phorbals” “Phorbais” เป็นสารที่พบในพืชที่อยู่ในวงศ์ Euphorbiaceae หลายชนิด เช่นใน genus Croton และ Euphorbia สาร phorbals นี้ จากการทดลองพบว่าเป็นสารที่ออกฤทธิ์เป็น ”Co-carcinogens” หมายถึงเป็นตัวที่ช่วยเร่งให้เกิดมะเร็งเร็วขึ้น
ประโยชน์ทางยา นํ้ามันและเมล็ดเป็นยาถ่ายอย่างแรง และทำให้เกิดการระคายเคือง ยาแผนปัจจุบันเลิกใช้ ยาไทย ตาม พ.ร.บ. ยาเพิ่มเติมฉบับที่ 3 พ.ศ. 2522 ให้ถือว่านํ้ามันสลอด เป็น “ยาอันตราย”
การใช้ของยาไทย จะนำเมล็ดสลอดไปคั่วเสียก่อน เพื่อให้นํ้ามันที่อยู่ในเมล็ดระเหยออกไปบ้าง ทำให้ฤทธิ์อ่อนลง จะใช้เป็นยารุ
นํ้ามันสลอดถูกผิวหนังจะทำให้ผิวหนังไหม้แดง ปวดแสบปวดร้อน
ที่มา:ศาสตราจารย์พเยาว์  เหมือนวงษ์ญาติ