ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ สะระแหน่สวน, สะแน่, หอมด่วน

ชื่ออังกฤษ Kitchen Mint

ชื่อวิทยาศาสตร์ Mentha cordifolia Opiz

วงศ์ Labiatae

สะระแหน่เป็นพืชที่ใช้แต่งกลิ่นอาหารคาวและใช้เป็นเครื่องเทศมานานแล้ว โดยใช้ใบแต่งกลิ่นอาหารจำพวกพล่าและยำ แต่งกลิ่นเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และไม่มีแอลอกฮอล์ สะระแหน่เป็นพืชล้มลุกที่มีอายุยืนหลายปี ลำต้นเลื้อยไปตามดินและแตกกิ่งก้านสาขามากมาย ทุกส่วนของลำต้นมีกลิ่นหอม ใบรูปไข่ ปลายใบกลม ขอบใบหยักเป็นแบบซี่ฟัน ก้านใบสั้น ต้น สะระแหน่จะขึ้นเจริญงอกงามเมื่อปลูกในที่สูง ถ้าปลูกบนพื้นที่ราบจะเห็นดอกได้ยาก เดิมทีเป็นพืซที่ปลูกในทวีปยุโรป แต่ต่อมานำมาปลูกทั่วไปในทวีปเอเชีย ในประเทศไทยมักปลูกสะระแหน่ตามบ้านและสวนเพื่อใช้เป็นพืชสวนครัว

สะระแหน่เป็นพืชในสกุล Mentha ในวงศ์ Labiatae ซึ่งเป็นวงศ์เดียวกับโหระพา กะเพรา พืชสกุล Mentha มักเรียกในภาษาไทยว่ามิ้นต์ มีอยู่หลายชนิด เช่น Peppermint (Mentha piperita L.), Spearmint (Mentha spicata L.) มิ้นต์ญี่ปุ่นหรือต้นน้ำมันหม่อง (Japanese mint, Mentha arvensis L. var piperascens Malinvaud) ซึ่งเป็นพันธุ์ที่มีเมนทอลในปริมาณสูง เป็นพันธุ์ที่ส่งเสริมให้ปลูกเป็นการค้าในปัจจุบันเพื่อนำมากลั่นนํ้ามันมิ้นต์และแยกสารเมนทอล เพราะจะให้เมนทอลสูงถึง 80-89% นอกจากนี้ยังมีสะระแหน่ ญวน (Mentha pulegium L.) ซึ่งปลูกมากในอินเดีย ส่วนเบอร์กามอตมิ้นต์ (.Mentha citrata L.) เป็นพืชพื้นเมืองของยุโรป นํ้ามันที่สกัดได้จะมีกลิ่นคล้ายลาเวนเดอร์ มีปลูกมากในรัฐนิวเจอร์ซี่ ฟลอริดา โอไฮโอ ของประเทศสหรัฐ อเมริกา

สำหรับสะระแหน่ที่คนไทยนำมาใช้เป็นอาหารและเครื่องเทศนั้น มีเมนทอล (menthol) และสารอื่นๆ ที่มีประโยชน์ในทางเภสัซกรรมในปริมาณน้อยมาก เพียงแต่ปลูกเพื่อใช้ปรุงแต่งรสและกลิ่นอาหารเท่านั้น สารที่พบได้ในใบและลำต้นสะระแหน่ เช่น ไลโมนีน, เอททิลเอมิลคาร์บินอล (ethylamylcarbinol) และนีโอเมนทอล (neomenthol) เป็นต้น

ประโยชน์ทางยา