สะแกนามีประโยชอย่างไร


ชื่อวิทยาศาสตร์ Combretum quadrangulare Kurz
ชื่ออื่นๆ แก (ตะวันออกเฉียงเหนือ) ขอนแข้ จองแข้ ขอนแด่ (แพร่) ซังแก (เขมร-ปราจีนบุรี) แพ่ง (เหนือ) สะแก (ทั่วไป)
ลักษณะ ไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูง 5-7 เมตร ลำต้นที่แก่จะมีแผ่นกลมๆ อยู่ทั่วไป ตามส่วนของต้น กิ่งอ่อนเป็นสี่เหลี่ยม ใบเดี่ยวเรียงแบบตรงข้าม รูปร่างของใบรูปไข่หรือรูปไข่รี ขนาดใบกว้าง 4-7 ซ.ม. ยาว 6-13 ซ.ม. ดอก ออกเป็นช่อตรงโคนก้านใบ สีเหลืองนํ้าตาลอมเขียว ดอกย่อยขนาดเล็ก ช่อดอก ยาว 3-7 ซ.ม. ผลเป็นครีบ มี 4 ครีบ เมื่อแก่จัดสีเหลืองอมนํ้าตาล ภายในมีเมล็ดสีน้ำตาลเข้ม 1 เมล็ด มีครีบ 4 ครีบ เช่นกัน
ส่วนที่ใช้ เมล็ดแก่
สารสำคัญ เมล็ดมี flavonoid ชื่อ combretol, รากและเมล็ดมี pentacyclic triterpene, carboxylic acid ได้แก่ 3ß, 6ß, 18ß-trihydroxy-urs-12-en-30-oic-acid และ ß-sitosterol glucoside
ประโยชน์ทางยา ยาไทยใช้เมล็ดในที่แก่ ขับพยาธิตัวกลมในเด็ก ขนาดที่ใช้ 1 ช้อนหวาน ประมาณ 10-20 เมล็ด (2-3 กรัม) ทอดกับไข่ให้เด็กรับประทาน รากเป็นยารักษากามโรค ใบแก้ปวดเมื่อย
ที่มา:ศาสตราจารย์พเยาว์  เหมือนวงษ์ญาติ