เครื่องเทศ เป็นสิ่งที่คุ้นเคยกับคนไทยมานานแล้ว ในขณะเดียวกันเครื่องเทศก็จัดเป็นเครื่องยาด้วย เนื่องจากเครื่องเทศมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาต่อร่างกายหลายอย่าง ในสมัยแรกๆ มนุษย์ใช้เครื่องเทศในการปรุงอาหาร เมื่อใช้กันมากเข้าก็กลายเป็นวัฒนธรรม และสุดท้ายก็กลายเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการดำรงชีวิตไป ในสมัยโบราณการใช้เครื่องเทศนอกจากจะใช้แต่งกลิ่นอาหารให้ชวนรับประทาน ใช้ดับกลิ่นคาว และใช้กลบกลิ่นที่ไม่ดีแล้ว ยัง ใช้เครื่องเทศช่วยถนอมอาหารไม่ให้เกิดการหืน บูด เน่า และใช้แต่งกลิ่นในเครื่องดื่มและยาได้อีกด้วย

ความหมายของเครื่องเทศ

เครื่องเทศ หมายถึง ของหอมฉุนและเผ็ดร้อนที่ได้จากพืช ใช้ ปรุงแต่งกลิ่นและรสอาหาร เครื่องเทศไม่จัดว่าเป็นอาหารเพราะมีคุณค่าทางอาหารน้อย แต่เครื่องเทศช่วยทำให้รสและกลิ่นของอาหารดีขึ้น น่ารับประทานมากยิ่งขึ้น ช่วยกระตุ้นนํ้าย่อยอาหาร ทำให้เจริญอาหารเพราะอาหารมีรสชาติดี ดังนั้นจึงจัดเครื่องเทศเป็นอาหารเสริมหรือเครื่องเคียง คุณค่าของเครื่องเทศจะอยู่ที่กลิ่นและนํ้ามันหอมระเหยที่มีอยู่ในเครื่องเทศชนิดนั้นๆ

เครื่องเทศเกือบทุกชนิดประกอบด้วยนํ้ามันหอมระเหยเป็นองค์ประกอบหลัก จึงทำให้เครื่องเทศมีคุณสมบัติช่วยทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวได้มากขึ้น ช่วยขับลม และมักใช้เครื่องเทศเป็นส่วนผสมในตำรับยาเกี่ยวกับโรคทางเดินอาหารส่วนใหญ่ นอกจากนี้เครื่องเทศบางชนิดยังมีประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญของเชื้อจุลินทรีย์ต่างๆ ได้อีกด้วย

ในภาษาไทยจะเรียกพืชที่มีกลิ่นและนำมาใช้ปรุงแต่งกลิ่นและรสอาหารว่าเป็นเครื่องเทศทั้งหมด แต่ในภาษาอังกฤษจะใช้คำหลายคำซึ่งมีความหมายแตกต่างกันออกไป ได้แก่

Spices หมายถึง ส่วนของพืชไม่ว่าจะเป็นชิ้น หรือบดเป็นผง ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดกลิ่นและรสที่เผ็ดร้อนในอาหารหรือเครื่องดื่ม ทำให้อาหารมีรสชาติดีขึ้นและน่ารับประทานมากยิ่งขึ้น

Condiments หมายถึง เครื่องเทศที่ใช้ใส่หรือโรยอาหารที่ปรุงสุกเรียบร้อยแล้ว

Seasonings หมายถึง เครื่องเทศที่ใช้ใส่ในอาหารในขณะที่ปรุง

Savory seeds หมายถึง เครื่องเทศที่เป็นผลเล็กๆ มักใช้ทั้งผล โดยไม่ได้ทุบให้แตก หรือป่นให้เป็นผง ส่วนใหญ่ได้แก่พืชที่อยู่ในวงค์ Umbelliferae เซ่น ลูกผักชี ยี่หร่า เทียนตากบ ฯลฯ

Sweet herbs หรือ Savory herbs หมายถึง ใบสดหรือใบแห้งของพืชที่นำมาใช้แต่งกลิ่นอาหาร หรือตกแต่งอาหารที่ปรุงเสร็จแล้วให้แลดูสวยงาม น่ารับประทานมากยิ่งขึ้น เช่น ผักชี ใบหอม เป็นต้น