เดื่อฉิ่ง

(Duea Ching)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Ficus botryocarpa Miq.
ชื่อวงศ์ MORACEAE
ชื่ออื่น จิ้ง จิ้งเขา ฉิ่ง ชิ่งเขา
ถิ่นกำเนิด ตอนใต้ของจีนและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้


ลักษณะทั่วไป ไม้ต้นขนาดเล็ก สูง 5-7 ม. ขนาดทรงพุ่ม 3-5 ม. ไม่ผลัดใบ ทรงพุ่มกลม หรือรูปไข่ เปลือกต้นสีน้ำตาลปนเทา มีรอยด่าง เป็นวงสีขาวอมเทา แตกเป็นร่องตื้นๆ ตามแนวยาวมีปุ่มปมเล็กๆ ซึ่งเป็นจุดกำเนิดตาดอก
ใบ ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ รูปไข่แกมรูปใบหอก กว้าง 5-15 ซม. ยาว 10-20 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบมนหรือกลม ขอบใบเรียบ เป็นคลื่นเล็กน้อย แผ่นใบค่อนข้างหนาและเหนียว ย่นเป็นลอน ใบสีเขียวเข้มเป็นมัน ก้านใบยาว 1.5-2.5 ซม.ใบอ่อนสีเขียวอมน้ำตาล


ดอก สีเขียวอมเหลือง ออกเป็นช่อรูปร่างคล้ายผล คือ มีแกนกลาง ช่อดอกเจริญแผ่ขยายใหญ่เป็นกระเปาะมีรูเปิดที่ปลาย โอบดอกไว้ ดอกมีขนาดเล็กแยกเพศในกระเปาะ ดอกทั้งสองเพศ มีกลีบรวม 3 กลีบ รูปไข่ ดอกเพศผู้มีจำนวนน้อย เส้นผ่านศูนย์กลางช่อดอก 0.3-0.5 ซม. ก้านช่อดอกยาว 1-1.5 ซม.
ผล ผลสดแบบมะเดื่อ ทรงกลมแป้นหรือรูปหัวใจกลับ เส้นผ่านศูนย์กลาง 1-1.5 ซม. ก้านผลยาว 1-2 ซม. ออกเป็นกระจุก 5-25 ผล ที่กิ่ง ขนาดใหญ่และลำต้น สีเขียวสดมีจุดสีครีมทั่วผล เมื่อสุกสีเหลือง ด้านบน มีรอยบุ๋ม เมล็ดทรงกลม สีน้ำตาล ขนาดเล็กจำนวนมาก ติดดอกออกผลตลอดปี ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดและตอนกิ่ง
นิเวศวิทยา พบตามที่โล่งชายป่าดิบชื้นริมลำธาร พบทั่วไปในภาคใต้
การใช้ประโยชน์ ผลอ่อน รสฝาด รับประทานเป็นผักสดกับน้ำพริก ขนมจีน
การใช้ประโยชน์ด้านสมุนไพร เปลือกลำต้นและราก แก้ท้องเสีย แก้ประดง และผดผื่นคันตามผิวหนัง
ที่มา:วัลลิ์รุกขบุปผชาติ ตามรอยพระบาทบรมราชกุมารี โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย