เลี่ยน

(Chinaball Tree)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Melia azedarach L.
ชื่อวงศ์ MELIACEAE
ชื่ออื่น เคี่ยน เลี่ยนบ้าน เฮี่ยน
ถิ่นกำเนิด เอเชียเขตร้อน จีน อินเดียและออสเตรเลีย
ลักษณะทั่วไป ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง 10-20 ม. ขนาดทรงพุ่ม 6-8 ม. ผลัดใบ ทรงพุ่มกลม ค่อนข้างโปร่ง เปลือกต้นสีน้ำตาลอมดำ แตกเป็นร่องตามแนวยาว


ใบ ใบประกอบแบบขนนกสองชั้น ปลายคี่ เรียงสลับที่ปลายกิ่ง แกนกลางใบประกอบยาว 30-60 ซม. แยกแขนงตรงข้าม 4-5 คู่ ยาว 15-20 ซม.ใบย่อย 4-6ใบ เรียงตรงข้าม รูปรีแกมรูปขอบขนาน กว้าง 1.5-2.5 ซม. ยาว 3-6 ซม. ปลายใบเรียวแหลมเป็นติ่งอ่อน โคนใบเบี้ยว ขอบใบจักฟันเลื่อยห่างๆ แผ่นใบบางแต่ค่อนข้างเหนียว สีเขียวสดเรียบเป็นมัน
ดอก สีชมพูหรือขาวอมม่วงอ่อน มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงที่ซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อดอกตั้งยาว 20-30 ซม. กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยม กลีบดอก 5 กลีบ รูปขอบขนาน ปลายมน และโค้งไปข้างหลัง เกสรเพศผู้ 10 อัน สีม่วงเชื่อมติดกันเป็นหลอด เส้นผ่านศูนย์กลางดอก 2-2.5 ซม. ออกดอกเดือน ธ.ค.-เม.ย.


ผล ผลสดแบบมีเนื้อเมล็ดเดียว ทรงกลมหรือรี กว้างประมาณ 1 ซม. ยาวประมาณ 1.5 ซม. สีเขียวสด เมื่อสุกเป็นสีเหลือง เมล็ดรูปรี สีน้ำตาลอ่อน ติดผลเดือน ก.พ.-ก.ค. ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด หรือ ปักชำราก
นิเวศวิทยา พบตามชายป่าดิบและป่าเบญจพรรณทั่วทุกภาค
การใช้ประโยชน์ เนื้อไม้ ใช้ทำกระดานเฟอร์นิเจอร์ และไม้อัดได้ดีใบ ให้สีเขียว ใช้ย้อมผ้า
การใช้ประโยชน์ด้านสมุนไพร ใบ นำมาคั้นน้ำเป็นยาดื่มขับพยาธิ ทั้งต้น มีรสขม กินแก้โรคผิวหนัง
ที่มา:วัลลิ์รุกขบุปผชาติ ตามรอยพระบาทบรมราชกุมารี โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย