เห็ดขอนขาว:การพัฒนาพันธุ์เห็ดขอนขาว

มีเห็ดป่าชนิดหนึ่ง ถ้านำมาเลี้ยงจะขึ้นง่าย ดูแลง่ายราคาดี กิโลกรัมละ 40-50 บาท (ต้องผลิตช่วงไม่มีเห็ดป่าออก) เห็ดชนิดนี้เป็นที่นิยมชมชอบของชาวอีสาน และจังหวัดทางภาคเหนือเป็นอย่างมาก เห็ดที่ว่านี้คือ เห็ดขอนขาว

และด้วยข้อดีดังกล่าว รวมทั้งเกษตรกรเริ่มนิยมเพาะเห็ดพื้นเมืองชนิดนี้ขาย ทางกลุ่มงานจุลชีววิทยาประยุกต์กองโรคพืชและจุลชีววิทยา กรมวิชาการเกษตร โดยการนำของดร.สัญชัย  ตันตริยาภรณ์ จึงได้ทำการพัฒนาพันธุ์เห็ดขอนขาว โดยการรวบรวมพันธุ์จากทั่วประเทศมาได้ 10 สายพันธุ์ เปรียบเทียบดูลักษณะรูปร่าง อุณหภูมิที่เจริญเติบโตดี และผลผลิตของแต่ละสายพันธุ์ ในที่สุดก็ได้สายพันธุ์ที่มีผลผลิตดีมา 2 สายพันธุ์ และได้ทำการผลิตหัวเชื้อสายพันธุ์จากจังหวัดปราจีนบุรี ซึ่งมีผลผลิตสูงที่สุดคือ ได้ 134 กรัม จากการเพาะในถุงขี้เลื่อยหนัก 1 กก. เพื่อจำหน่ายให้เกษตรกรและผู้สนใจ

แต่การวิจัยไม่ได้จบเพียงแค่นี้ ดร.สัญชัยบอกว่างานต่อไปคือ การผสมพันธุ์เพื่อให้ได้สายพันธุ์ที่ดีกว่านี้ เนื่องจากผลผลิตที่ได้ปัจจุบันยังไม่เป็นที่พอใจเท่าใดนัก

ปัจจุบันแหล่งผลิตเห็ดขอนขาวใหญ่ที่สุดของประเทศอยู่ที่อีสานกลางแถบจังหวัดกาฬสินธุ์ ขอนแก่น อุดรธานี “เห็ดชนิดนี้ขึ้นได้ดีที่อุณหภูมิ 30-38 องศาเซลเซียส ฉะนั้นจึงเหมาะที่จะเพาะในอีสานช่วงอากาศร้อน และช่วงนั้นชาวบ้านส่วนใหญ่ว่างจากงานประจำพอดี จากการประเมินของเราปีที่แล้วเกษตรกรสามารถผลิตเห็ดขอนขาวสดได้ถึง 6,000 ตัน”

ในเรื่องของการเพาะอาจารย์สัญชัยบอกว่าใช้วิธีเช่นเดียวกับการเพาะเห็ดนางรมธรรมดา  โดยใช้ขี้เลื่อยผสมรำเป็นวัสดุเพาะ ปัญหาการเพาะเห็ดชนิดนี้คือไรไข่ปลา ซึ่งป้องกันได้โดยการรักษาความสะอาดในโรงเรือน และการไม่ทิ้งก้อนเชื้อที่เสีย หรือใช้แล้วบริเวณฟาร์มก้อนเชื้อเห็นขอนขาวสามารถกำจัดให้เป็นประโยชน์ได้ โดยการนำไปทำเป็นปุ๋ยหมักสำหรับต้นไม้

ผู้ที่สนใจอยากลองเพาะเห็ดขอนขาวดู สามารถติดต่อขอซื้อหัวเชื้อได้ที่ ศูนย์รวบรวมเชื้อพันธุ์เห็ดแห่งประเทศไทย กลุ่มงานจุลชีววิทยาประยุกต์ กองโรคพืชและจุลชีววิทยา กรมวิชาการเกษตร เขตจตุจักร กทม. 10900 โทร.579-0147