ชื่อวิทยาศาสตร์ Theobroma cacao Linn.
ชื่ออื่นๆ โคโค่
ชื่ออังกฤษ Cocoa Tree, Cacao Tree.

ลักษณะ เป็นไม้พื้นเมืองของประเทศเม็กซิโก ต่อมานำมาปลูกในถิ่นที่มีอากาศร้อนเป็นไม้ต้นขนาดเล็ก สูง 3-8 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยวรูปไข่ขอบขนาน เรียงสลับกัน มีเส้นใบใหญ่ 3 เส้น ใบกว้าง 10-15 ซ.ม. ยาว 20-30 ซ.ม. ดอก ขนาดเล็กสีเหลืองอ่อนปนนํ้าตาลแดง ออกตามโคนต้น ลำต้น หรือโคนกิ่งที่แก่ ออกเป็นกระจุก ผลขนาดใหญ่ห้อยลง ผลยาวประมาณ 12-20 ซ.ม. ความกว้างประมาณ 6-8 ซ.ม. รูปร่างหัวท้ายมนตรงกลางป่อง หรือรูปร่างเหมือนมะระจีน ผิวขรุขระเป็นพู 10-12 พู สีของผิวสีแดง-อมเทา-อมเหลือง ภายในมีเมล็ด 50-70 เมล็ดฝังอยู่ในเนื้อผลสีขาว
ส่วนที่ใช้ เมล็ด
สารสำคัญ เมล็ดมีนํ้ามันไม่ระเหย 35-50% แป้ง 15% โปรตีน 15% อัลคาลอยด์ theoromine 1-4%, caffeine 0.07-0.36%.
ประโยชน์ ใช้เตรียมโกโก้ทำเครื่องดื่ม เตรียมช็อกโกเล็ตเป็นอาหาร และใช้เตรียม cocoa butter เป็นสารรองพื้นในการทำยาเหน็บ
วิธีการเตรียมช็อกโกเล็ต (plain chocolate, bitter chocolate, chocolate-liquor หรือ chocolate coating)
เอาเมล็ดโกโก้จากผลที่สุกแล้ว คั่ว กระเทาะเปลือกนอกออก เรียกว่า “cocoa nibs” หรือ “cracked cocoa” เอามาบดจะได้ช็อกโกเล็ต ซึ่งมีไขมันสูงถึง 50%
วิธีการเตรียม Sweet Chocolate
เอาช็อกโกเล็ตมาผสมนํ้าตาล บางทีเติม cocoa butter และเครื่องเทศบางชนิดแล้วแต่งรสตามต้องการ
วิธีการเตรียม Milk Chocolate
เอา sweet chocolate เติมนมผงลงไป
วิธีการเตรียมโกโก้ หรือผงโกโก้
เอาเนื้อในของเมล็ดโกโก้ที่คั่วแล้วมาบดให้เป็นผง ลักษณะเป็นผงสีนํ้าตาลแดง ไม่มีรสหวาน ผงโกโก้ ใช้ทางยา เคลือบเม็ดยาเพื่อป้องกันรสขม เช่นยาพวก ควินนินและที่ใช้มากคือใช้เป็นเครื่องดื่ม ราดหน้าเค้ก ขนมต่างๆ แต่งรสไอศกรีม
ที่มา:ศาสตราจารย์พเยาว์  เหมือนวงษ์ญาติ