พืชผักมีความสำคัญต่อมนุษย์ในฐานะเป็นแหล่งอาหารที่สำคัญมาตั้งแต่สมัยโบราณ ตั้งแต่มนุษย์เริ่มตั้งหลักปักฐานสร้างที่อยู่อาศัยที่แน่นอนเป็นที่เป็นทาง มนุษย์ที่เริ่มปลูกพืชปลูกผัก เพี่อเอาไว้กินเป็นอาหารแทนที่จะอาศัยเก็บเอาจากธรรมชาติ เพียงอย่างเดียว จนมาถึงปัจจุบันพืชผักที่มนุษย์เพาะปลูกเอาไว้กินก็มีการพัฒนาพันธุ์ และประเภทมีมากมายหลายร้อยประเภท

ที่ว่าผักเป็นแหล่งอาหารที่สำคัญของมนุษย์นั้นก็คือ ในผักมีสิ่งต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อร่างกาย ซึ่งในอาหารชนิดอื่นมีไม่เพียงพอหรือไม่มี พืชผักเป็นแหล่งสำคัญของธาตุอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายโดยอุดมด้วยธาตุแคลเซียมและธาตุเหล็ก เป็นแหล่ง ที่ให้วิตามินหลายอย่าง ร่างกายของมนุษย์จำเป็นต้องได้ธาตุอาหารไม่น้อยกว่า 10 ชนิด

ในการพัฒนาและควบคุมการเจริญเติบโตให้เหมาะสมเป็นปกติ พืชผักสีเขียวเป็น แหล่งที่ดีของธาตุอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย  เช่น คะน้า บร๊อคโคลี ผักกาดเขียว เป็นแหล่งของธาตุแคลเซียม ถั่วต่าง ๆ เป็นแหล่งของธาตุเหล็กและโปรตีน พืชผักประเภทหัวเช่น มันฝรั่ง มันเทศ หอมหัวใหญ่ เป็นแหล่งของธาตุฟอสฟอรัสและคาร์โบไฮเดรท พืชผักสีเขียวและสีเหลือง เป็นแหล่งของวิตามินเอ, ซี, ไทอามิน, ไนอาซีน … Read More

ผักแต่ละประเภทแต่ละช่วงเวลาต้องการธาตุอาหารต่างกัน ธาตุอาหารหลักที่ผักต้องการมีอยู่ 3 ตัวคือ ไนโตรเจน, ฟอสฟอรัส และโปแตสเซียม การใส่ปุ๋ยให้พืชผักอย่างถูกต้องและเหมาะสมจริง ๆ ต้องประกอบด้วยปัจจัยต่าง ๆ ดังนี้

1. ควรวิเคราะห์ดูความอุดมสมบูรณ์ของดินเสียก่อนที่จะใส่ปุยหรือปรับปรุงดิน

2.พืชผักที่ใช้ใบและลำต้นเป็นอาหาร ก่อนปลูกควรใส่ปุ๋ยอินทรีย์ลงไปคลุกเคล้าด้วยหลังจากหว่านเมล็ดแล้วประมาณ 15-20 วัน จึงใส่ปุ๋ยสูตร 20-11-11 อัตราประมาณ 50 กก./ไร่ (เนื่องจากธาตุไนโตรเจนเมื่อใส่ลงไปใน ดินแล้วจะสูญเสียได้ง่าย เช่น ละลายไปกับนํ้า หรือระเหยกลายเป็นก๊าซไป จึงควรใช้ปุ๋ยสูตรที่มีไนโตรเจนสูงกว่าโปแตสเซียมและฟอสฟอรัส) หลังจากปลูกแล้วประมาณ 40-45 วัน จึงใส่ปุ๋ยยูเรีย (สูตร 46-0-0) อีกประมาณ 10-15 กก./ไร่ ก็เห็นว่าพืชผักที่ปลูกไม่งาม (ใส่ปุ๋ยยูเรียประหยัดกว่าใส่ปุ๋ยแอมโมเนียมซัลเฟต … Read More

ลักษณะของเมล็ดพันธุ์ที่ดี

1.สะอาดปราศจากสิ่งเจือปนต่าง ๆ เช่น ฝุ่นละออง กรวด ทราย เศษผัก หรือเมล็ดพืชอื่น

2.ตรงตามพันธุ์ เป็นเมล็ดที่ไม่กลายพันธุ์ เช่นตระกูลของมันมีผลสีเขียวอมชมพู เมื่อนำมาปลูกผลก็เป็นสีเขียวอมชมพู ตรงตามพันธุ์เดิม

3.ไม่มีโรคและแมลง เมล็ดพันธุ์บางชนิดอาจมีโรคหรือแมลงติดมากับเมล็ด เมื่อนำไปเพาะเชื้อโรคในเมล็ดอาจจะแพร่ไปได้ เมล็ดพันธุ์ที่ดีควรเป็น เมล็ดพันธุ์ที่ได้ผ่านการฆ่าเชื้อโรคและแมลงมาแล้ว

4.มาจากตระกูลที่ดี หมายถึงเมล็ดพันธุ์ที่มาจากตระกูลที่มีผลดกดี มีขนาดและรูปร่างดี มีสี มีน้ำหนัก และรสดี

5.มีความสามารถในการงอกสูง หมายถึงเมล็ดที่มีความสามารถใน การงอกเจริญเติบโต มีอาหารที่จะเลี้ยงลำต้นจนเจริญเติบโตได้

6.ทนทานต่อโรคและแมลง

การทดสอบความงอกของเมล็ดผัก

ในการปลูกพืชผักมีปัญหาหนึ่งที่เกษตรกรประสบอยู่เสมอ ๆ นั่นคือ ปัญหาคุณภาพความงอกของเมล็ดพันธุ์ เกษตรกรไม่มีโอกาสแน่ใจได้ว่าเมล็ดพันธุ์ พืชผักที่ซื้อหามาปลูกในแต่ละครั้งนั้นจะงอกได้มากน้อยเพียงใด หากเมล็ดพืชผักที่ปลูกลงไปแล้วมีปริมาณการงอกต่ำหรือมีเมล็ดพันธุ์อื่นปะปนอยู่มาก เกษตรกรก็จะได้ผลผลิตต่ำไม่คุ้มค่ากับการลงทุนลงแรงไปในแต่ละครั้งรวมทั้งเสียเวลาของฤดูปลูกในแต่ละครั้งไปอย่างน่าเสียดาย หรือบางทีเกษตรอาจจะต้องลงทุนเพิ่มเมล็ดพันธุ์พืชชนิดอื่นเพื่อปลูกแซมลงไปให้เต็มพื้นที่ที่เตรียมเอาไว้แล้ว… Read More

ในการทำสวนผักก็เหมือน ๆ กับการประกอบกิจการอื่น ๆ นั่นคือจะต้องมีวัสดุอุปกรณ์สำหรับประกอบการเพาะปลูกพืชผัก หากเราทำการปลูกพืชผัก แบบสวนครัวเล็ก ๆ ในที่ว่าง ๆ ข้างบ้าน วัสดุอุปกรณ์ก็อาจจะไม่มีอะไรยุ่งยากนัก มีเครื่องมือขุดดิน พวกจอบ เสียม มีบัวรดน้ำ มีเมล็ดพันธุ์ มีปุ๋ยบ้าง ก็ลงมือปลูกผักไว้กินเองได้แล้ว แต่ถ้าหากเป็นการเพาะปลูกเพื่อการค้าแล้วก็จำเป็นต้องมีวัสดุอุปกรณ์ ที่มากขึ้น และเตรียมไว้ให้พร้อมก่อนที่จะปลูกเพื่อความสะดวกรวดเร็วในการทำงาน วัสดุอุปกรณ์ที่จำเป็นในการทำสวนผัก ได้แก่

1.เมล็ดพันธุ์ เลือกซื้อหาเมล็ดพันธุ์ที่คุณภาพดี ควรเก็บเมล็ดพันธุ์ ไว้ในที่แห้งและเย็น เช่นในกระป๋องสังกะสี, โหลแก้ว, ตู้เย็น

2.อุปกรณ์สำหรับขุดดิน พรวนดิน การทำสวนผักแบบมีคูน้ำล้อมรอบ หรือการทำสวนผักแบบจีนเครื่องมือขุดพลิกดินใช้จอบสองง่าม เครื่องมือพรวนดินให้ก้อนเล็กใช้คราด การทำสวนผักแบบแปลงใหญ่ ๆ และทุนมากอาจใช้รถไถในการขุดพลิกดินและพรวนดิน

3.ฟางข้าว… Read More

การปลูกผักหรือที่เราเรียกกันว่าการทำสวนผักนั้น สามารถแยกแยะ ออกได้เป็น 6 ประเภทตามวัตถุประสงค์ของผู้ปลูกดังนี้คือ

1.สวนครัวหรือสวนผักหลังบ้าน หมายถึง สวนผักขนาดเล็กที่ปลูกในบริเวณบ้าน หรือโรงเรียนในพื้นที่เพียงเล็กน้อย เพื่อใช้รับประทานภายในครอบครัว การทำสวนครัวนอกจากจะได้ผักสดสะอาดปลอดภัยจากสารพิษไว้บริโภคแล้ว ยังช่วยประหยัดรายจ่าย เหมาะสำหรับเป็นงานอดิเรก ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ และอาจจะนำผลผลิตไปแจกจ่ายเพื่อนบ้านหรือจำหน่ายเพื่อเป็นรายได้พิเศษได้ด้วย

2.ผักการค้าแถบชานเมือง หมายถึง สวนผักขนาดเล็กที่ปลูกผัก เพื่อจำหน่ายในตลาดท้องถิ่นนั้น ๆ หรือตลาดใกล้เคียง มักอยู่ในเขตชานเมืองหรือใกล้แหล่งชุมชน สวนผักประเภทนี้มีพื้นที่ประมาณ 1-3 ไร่ และใช้แรงงานมากกว่าเครื่องทุ่นแรง

3.สวนผักการค้าขนาดใหญ่ หมายถึง สวนผักเพื่อจำหน่ายเป็นจำนวนมาก และส่งจำหน่ายเข้าตลาดกลางก่อนที่จะส่งต่อไปยังถิ่นไกล ๆ หรือในที่ ๆ ปลูกผักไม่ได้ผลดี ส่วนมากจะมุ่งปลูกพืชเฉพาะอย่าง สวนผักชนิดนี้มักใช้เครื่องทุ่นแรงเป็นส่วนใหญ่ และอยู่ในแหล่งที่มีการคมนาคมสะดวก

4.สวนผักเพื่อโรงงาน หมายถึง สวนผักที่ผลิตผักเพื่อส่งโรงงานอุตสาหกรรมอาหาร … Read More

แปลงที่ใช้ในการปลูกพืชผักจำเป็นต้องมีความชื้นเพียงพออยู่สม่ำเสมอ ทั้งนี้เพราะน้ำเป็นตัวทำละลายธาตุอาหารในดิน ลำเลียงอาหารและธาตุอาหารต่าง ๆ ในพืช รักษาความเย็นของต้นพืชตามปกติพืชผักสามารถทนความแล้งได้ช่วงระยะหนึ่งของการเจริญเติบโต แต่ในบางช่วงพืชผักจะขาดน้ำไม่ได้เลย เพราะจะทำให้ผลผลิตลดลง ผลิตผลคุณภาพต่ำหรือไม่ได้เลย ในช่วงการงอกของเมล็ดพันธุ์ต้องมีความชื้นพอเพียงต่อการงอกในระยะนี้ก็ขาดน้ำไม่ได้ แต่ถ้าหากสภาพดินแฉะเกินไปทำให้เกิดน้ำขังรากของพืชจะขาดออกซิเจนในการหายใจ จะทำให้รากของพืชเน่าได้

ช่วงระยะการเจริญเติบโตที่สำคัญของพืชผักบางชนิดที่จำเป็นต้องได้รับ น้ำอย่างเพียงพอมีดังนี้คือ

ชนิดของผัก

–     กะหล่ำและผักกาดต่าง ๆ

–     ข้าวโพดหวาน,แตง,ถั่ว

–     แครอท,ผักกาดหัว,เทอร์นิพ,มันฝรั่ง,หอมหัวใหญ่

–     แตงโม

–     ถั่วต่าง ๆ

–     มะเขือต่าง ๆ

–     พืชผักทุกชนิด

ช่วงความต้องการน้ำ

ช่วงพัฒนาการห่อหัวและเกิดดอก

ช่วงออกดอก ติดผลและเมล็ด

ช่วงขยายตัวเก็บสะสมอาหารของราก, ทูเบอร์และบัลย์ ช่วงติดผลและพัฒนาการของผลในระยะแรก

ช่วงพัฒนาการของผัก… Read More

การปลูกพืชผักจำเป็นต้องมีการเตรียมดินให้อุดมสมบูรณ์อยู่เสมอ เพราะผักเป็นพืชที่เติบโตเร็วต้องการการบำรุงมาก การปรับปรุงความอุดมสมบูรณ์ของดินโดยทั่วไป พบว่ายังไม่ถูกต้อง เพราะมีการใช้ปุ๋ยเคมีเป็นส่วนใหญ่ และบางแห่งก็ใช้แต่ปุ๋ยเคมีเพียงอย่างเดียว เพราะสะดวกและง่ายต่อการปฎิบัติ

การใส่แต่ปุ๋ยเคมีอย่างเดียวนาน ๆ ทำให้ดินเสื่อมแห้งแข็ง ไม่ร่วนซุย ไม่ซึมซับน้ำ และข้อสำคัญที่สุดจะเกิดการตรึงธาตุอาหารขึ้นในดิน อาหารของพืชบางชนิดไม่ละลายออกมาให้เป็นประโยชน์ต่อพืช ทำให้พืชเกิดการขาดธาตุอาหาร หรือเกิดการละลายธาตุอาหารบางอย่างมากเกินไปจนเป็นพิษ ทำให้ผักอ่อนแอและ เกิดโรคได้ง่าย

ฉะนั้นในการเตรียมดินที่จะปลูกพืชผักให้งามจะต้องมีการปรับปรุงดินให้อุดมสมบูรณ์ด้วยอินทรียวัตถุเป็นส่วนใหญ่ ในการปลูกผักแต่ละครั้งจะต้องใส่ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยอินทรีย์อื่น ๆ ร่วมกับการใส่ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ ปุ๋ยอินทรีย์ควรใส่ทั้งหยาบและละเอียดไม่ควรใส่ละเอียดมากนักเพราะจะทำให้ดินแน่นเหนียวและระบาย นํ้าได้ไม่ดี ปุ๋ยอินทรีย์ทำให้พืชได้อาหารครบทุกชนิดทำให้ผักงามแข็งแรง ปุ๋ยอินทรีย์จะเพิ่มเชื้อจุลินทรีย์ดินบางชนิดที่คอยทำลายและปราบเชื้อโรคในดินของผักมากขึ้น เช่น เชื้อรา โรครากเน่า และไส้เดือนฝอย

ความจริงเรื่องการใช้ปุ๋ยอินทรีย์จำพวกปุ๋ยคอก-ปุ๋ยหมัก กระทั่งอุจจาระ และปัสสาวะที่ผ่านการหมักแล้ว ทำให้ผักงามเกษตรกรมีความเข้าใจดีมาตั้งแต่สมัยดั้งเดิมแล้ว แต่พอมีปุ๋ยวิทยาศาสตร์เข้ามาซึ่งมีคุณสมบัติใช้ง่าย ให้ผลผลิตสูงและโตเร็ว จึงมีการหันมาใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์กันมากขึ้น จากปัญหาการปรับปรุงดังกล่าว … Read More

ปัจจัยที่ควรคำนึงถึงก่อนที่จะลงมือสร้างสวนผักมีอยู่หลายอย่างด้วยกัน แต่ละอย่างนั้นมีความสำคัญต่อการประสบผลสำเร็จไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากันเลย ปัจจัยเหล่านั้นได้แก่

1.ลักษณะพื้นที่ พื้นที่ที่เหมาะสมในการทำสวนผัก ควรเป็นพื้นที่สูง นํ้าท่วมไม่ถึง ระบายน้ำได้สะดวก และเป็นที่โล่งแจ้ง เพราะพืชผักต้องการแสงแดดโดยตรง อย่างน้อยวันละ 6 ชั่วโมงจึงจะเจริญเติบโตได้ดี นอกจากนั้นดินก็ควรจะเป็นดินดีอุดมสมบูรณ์ มีธาตุอาหารเพียงพอและมีลักษณะร่วนซุย ดินที่เป็นดินเหนียวหนักอย่างบริเวณกรุงเทพฯ ก็อาจปรับปรุงให้เหมาะแก่การปลูกผักได้โดยการใช้ปุ๋ยหมัก ปุยคอก และปูนขาวเพื่อช่วยให้ดินร่วนดีขึ้น

2.ขนาดของพื้นที่ ขนาดของพื้นที่ทำสวนผักขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ ของผู้ปลูก ถ้าต้องการปลูกผักสวนครัวก็ใช้พื้นที่บริเวณบ้านได้ แต่ถ้าจะปลูกเป็นการค้า หรือปลูกเพื่อส่งโรงงานอุตสาหกรรมก็ต้องใช้พื้นที่มากขึ้น และต้องมีการวางแผนการปลูกพืชที่ดีด้วย

3.แหล่งน้ำ ผักเป็นพืชที่ต้องการนํ้ามากและสม่ำเสมอเพราะเป็นพืชอายุสั้น และมีรากตื้น นํ้าจึงนับว่ามีความจำเป็นต่อการปลูกผักมาก พื้นที่ ๆ ปลูกผักจึงควรอยู่ใกล้แหล่งนํ้าซึ่งสามารถให้นํ้าได้พอเพียงตลอดอายุของพืชผัก

4. แรงงาน แรงงานนับว่าเป็นสิ่งจำเป็นมากในสวนผักขนาดเล็กอาจจะใช้แรงงานในครอบครัวได้ แต่สวนผักขนาดใหญ่ต้องใช้แรงงานจำนวนมาก บางครั้งจึงอาจมีปัญหาถ้าขาดแรงงานกะทันหัน เพราะงานบางอย่างไม่สามารถใช้เครื่องทุ่นแรงทำแทนได้ เช่น … Read More

 

มะปรางชนิดผลใหญ่เป็นมะปรางที่มีราคาสูงกว่ามะปรางผลเล็ก กิ่งพันธุ์ดีมีราคาแพง ไม่ทราบชื่อพันธุ์ที่แน่นอน และขาดแหล่งพันธุ์ดีที่เชื่อถือได้ ด้วยเหตุดังกล่าวศูนย์วิจัยพืชสวนพิจิตรจง ได้ดำเนินการคัด Clone มะปรางชนิดผลใหญ่ขึ้น เพื่อให้ได้มะปรางหวานและมะปรางมะยงชิดชนิด ผลใหญ่ที่ให้ผลผลิตสูง ผลมีคุณภาพดีตรงกับความต้องการของตลาด สำหรับแนะนำให้เกษตรกร แต่ละท้องถิ่นปลูกเป็นการค้า โดยติดตามศึกษาผลผลิตและคุณภาพของผลมะปรางหวานและมะปรางมะยงชิด จากต้นที่ปลูกจากต้นเพาะเมล็ดเป็นต้นที่ดีเด่นของแต่ละท้องถิ่นหรือเป็นต้นมะปรางที่เคยชนะการประกวดระดับจังหวัดมาก่อน จำนวน 61 สายต้น เป็นมะปรางหวาน 32 สายต้น และมะปรางมะยงชิด 29 สายต้น ติดตามผลผลิต 3 ปี ประเมินความดีเด่นของแต่ละสายต้น ปีที่1 จาก 61 สายต้น คัดเลือกเหลือ 40 สายต้น ปีที่ 2 คัดเลือกเหลือ 20 … Read More