ชื่ออังกฤษ Chinese Sugar Cane

ชื่อวิทยาศาสตร์ Sorghum vulgare Pers. var sacchardtum

วงศ์ Graminae

ส่วนที่ใช้ ลำต้น

สารสำคัญ น้ำตาลซูโครส

Chinese Sugar Cane เป็นพืชจำพวกข้าวฟ่างชนิดหนึ่ง มีปลูกมากแถบตะวันออกกลาง และตอนใต้ของสหรัฐอเมริกา ให้น้ำตาลที่เรียกว่า Sorgo Syrup หรือ Sorghum Syrup

การทำน้ำตาลจาก Chinese Sugar Cane

… Read More

ชื่ออังกฤษ Maple, Sugar Maple, Hard Maple, Rock Maple-Tree

ชื่อวิทยาศาสตร์ Acer saccharum Marsh.

วงศ์ Aceraceae

ส่วนที่ใช้ ลำต้น

สารสำคัญ นํ้าตาลซูโครส

เมเปิลเป็นพืชพื้นเมืองในป่าทางตะวันออกเฉียงเหนือของสหรัฐอเมริกา รัฐที่ผลิตนํ้าตาลจากต้นเมเปิล (Maple sugar) ได้มากที่สุดคือ เวอมอนต์ นิวยอร์ค โอไฮโอ มิชิแกน และนิวแฮมเชอร์ น้ำตาลที่ได้จากการกรีดลำต้นให้เป็นแผล จะมีนํ้ายางไหลออกมา ในนํ้ายางจะมีซูโครสอยู่ประมาณ 2-6%

การทำนํ้าตาลจากต้นเมเปิล

… Read More

ชื่ออังกฤษ Sugar Beet

ชื่อวิทยาศาสตร์ Beta vulgaris Linn.

วงศ์ Chenopodiaceae

ส่วนที่ใช้ ราก (Beet root) ซึ่งมักเรียกกันว่าหัว

สารสำคัญ ในรากผักกาดฝรั่ง ประกอบด้วยนํ้าตาลซูโครสเป็นส่วนใหญ่

ผักกาดฝรั่งเป็นพืชพื้นเมืองของทวีปยุโรปตอนเหนือ เป็นพืช ชนิดเดียวกับผักกาดแดง (Common Beet) ซึ่งมีรากสีแดงเข้ม ใช้แต่งสีและใช้เป็นผักสลัด แต่อยู่ต่างสายพันธุ์ย่อย (sub species) กันนํ้าตาลที่ได้จากรากผักกาดฝรั่งเรียกว่า Beet sugar ต้นผักกาดฝรั่งที่แก่จะมีรากขนาดใหญ่ สีขาว มีรูปร่างคล้ายรูปกรวย มีนํ้าหนักประมาณ 1-5 ปอนด์ ประเทศที่ผลิตนํ้าตาลจากรากผักกาดฝรั่งได้มากที่สุดคือประเทศเยอรมัน     รองลงมาคือสหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย รัสเซีย … Read More

สมุนไพรให้สารรสหวาน

มนุษย์รู้จักนำสิ่งที่มีรสหวานซึ่งพบในธรรมชาติมาใช้แต่งรสหวานของอาหารตั้งแต่สมัยโบราณ อาทิ ชาวตะวันออกรู้จักรับประทานน้ำผึ้ง และใช้นํ้าผึ้งแต่งรสหวานในอาหารและยามานานแล้ว ชาวตะวันตกรู้จักบริโภคนํ้าเชื่อมที่ได้จากผลอินทผาลัมและองุ่น เป็นต้น ในบรรดาสารรสหวานที่ใช้บริโภคทั้งในอดีตและปัจจุบัน มีทั้งสารที่ได้จากธรรมชาติและสารที่ได้จากการสังเคราะห์ ตัวอย่างของรสหวานที่ได้จากการสังเคราะห์ เช่น ขัณฑสกร (saccharin) ซึ่งหวานกว่านํ้าตาลทรายประมาณ 300 เท่า และโซเดียมไซคลาเมท (sodium cyclamate) ซึ่งหวานกว่านํ้าตาลทรายประมาณ 30 เท่า สารทั้งสองชนิดนี้เคยนิยมใช้กันมากในอดีต โดยขันฑสกรนิยมใช้แต่งรสหวานในอาหารสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน ใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตอาหาร และใช้ผสมเครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอส์ ส่วนโซเดียมไซคลาเมทนิยมใช้แต่งรสหวานในการผลิตนํ้าอัดลม และในอุตสาหกรรมการผลิตอาหารหลายชนิด เช่น ผลไม้กระป๋อง การทำเหล้าไวน์ เป็นต้น แต่ต่อมาสารทั้งสองชนิดได้ถูกห้ามใช้ใส่อาหารในช่วงระยะเวลาหนึ่งเนื่องจากมีรายงานการทดลองเกี่ยวกับการเกิด มะเร็งที่กระเพาะปัสสาวะของหนูทดลองที่ให้ไซคลาเมร่วมกับขันฑสกรและกลูโคส แต่ในปัจจุบันได้มีการพิสูจน์และมีหลักฐานยืนยันว่าทั้งขันฑสกรและโซเดียมไซคลาเมทปลอดภัยต่อการบริโภค สารทั้งสองชนิดจึงได้รับอนุญาตให้ใช้ใส่อาหารได้อีกครั้งหนึ่งในบางประเทศในทวีปยุโรป เช่น เดนมาร์ก เนเธอแลนด์ … Read More

ชื่ออังกฤษ Cochineal, Red Scale ]

ชื่อวิทยาศาสตร์ Coccus cacti Linn.

โคชินีลเป็นแมลงที่อาศัยอยู่บนพืชจำพวกเสมาชื่อ Nopal ซึ่งมี ชื่อเรียกในภาษาไทยว่าว่านไก่ไห้ หรือต้นมือผี (opuntia cochenillifem Mill.) ซึ่งเป็นพืชพื้นเมืองของประเทศเมกซิโก สารสำคัญ กรดคาร์มินิค (Carminic acid)

ประโยชน์ ใช้ย้อมไหม ไหมพรม ให้มีสีแดง

 

… Read More

ชื่อไทย ฝาง

ส่วนที่ใช้เตรียมสี แก่น

สารสำคัญ

ในแก่นมีสารชื่อบราซิลลิน (brazillin) ซึ่งไม่คงตัว

ประโยชน์

ชาวฟิลิปปินส์ใช้สีจากแก่นฝางย้อมผ้า ชาวไทยนิยม

… Read More

ชื่อไทย ทับทิม

ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ พิลา พิลาขาว มะก่องแก้ว หมากจัง มะก๊อ

ชื่ออังกฤษ Prmegranate

ชื่อวิทยาศาสตร์ Punica granatum Linn.

วงศ์ Punicaceae

ทับทิมเป็นไม้พุ่ม นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ หรือไม้ผล ใบเป็นใบ เดี่ยวแตกจากกิ่งเป็นคู่ๆ แต่อาจจะพบออกเดี่ยวๆ สลับข้างกันบ้าง ดอกสีแดงส้ม มีกลีบเลี้ยงหนาเหนียวติดกัน กลีบเลี้ยงจะคงทนอยู่จนรังไข่เจริญเป็นผล ผลค่อนข้างกลม สีเหลืองอมแดงหรือม่วงแดง ภายในมีเมล็ดเป็นจำนวนมาก แต่ละเมล็ดหุ้มด้วยเนื้อสีชมพูใสๆ รับประทานเป็นผลไม้

ส่วนที่ใช้เตรียมสี เปลือกผล

สารสำคัญ

ในเปลือกผลทับทิมมีสารแทนนิน (tannin) ซึ่งเป็นสารรสฝาด

ประโยชน์

สีจากเปลือกผลทับทิมใช้ย้อมผ้าให้เป็นสีเขียว

วิธีย้อม… Read More

ชื่อไทย เทียนกิ่ง

ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ เทียนขาว เทียนกิ่งดอกขาว เทียนกิ่งดอกแดง เทียนแดง เทียนไม้

ชื่ออังกฤษ Henna

ชื่อวิทยาศาสตร์ Lawsonia inermis Linn.

วงศ์ Lythraceae

เทียนกิ่งเป็นไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก แตกกิ่งก้านมาก ใบ เป็นใบเดี่ยวขนาดเล็ก ปลายใบและโคนใบแหลม ดอกสีขาวออกเป็นช่อ กลิ่นหอมอ่อนๆ กลีบดอกมี 4 กลีบ มีลักษณะคล้ายอุ้งเท้าสัตว์ ดอกมี 2 สี คือ สีขาว และสีแดง ชนิดดอกสีแดงเรียก เทียนกิ่งดอกแดง ชนิดดอกสีขาวเรียก เทียนกิ่งดอกขาว ผลกลม ผิวเรียบ ขนาดใหญ่กว่าเมล็ดพริกไทยเล็กน้อย … Read More

ชื่อไทย กรรณิการ์

ส่วนที่ใช้เตรียมสี ส่วนของดอกที่เป็นหลอดสีส้ม

สารสำคัญ สารสีเหลืองนิคแทนนิน

ประโยชน์ ใช้ย้อมผ้าไหม จีวรพระ

วิธีย้อม

… Read More

ชื่อไทย คำแสด

ส่วนที่ใช้เตรียมสี เมล็ดจากผลที่แก่จัด

สารสำคัญ สารสีส้มชื่อ บิกซิน และสารสีแดงชื่อ แอนแนตโต

ประโยชน์ ใช้ย้อมผ้าฝ้าย และผ้าไหม

วิธีย้อมผ้าไหม

ใช้เมล็ดคำแสดบด เติมนํ้า กรองเอากากออก ปล่อยให้สีตก ตะกอน รินน้ำใสๆ ทิ้ง นํ้าที่เหลือนำไประเหยแห้งจะได้สีเป็นก้อนสีแดงส้ม นำสีที่ได้มาบดให้ละเอียด เทลงในนํ้าเดือด ฝานสบู่ใส่ลงไปเล็กน้อย ใส่ผ้าที่ต้องการย้อมลงไป แช่ทิ้งไว้ประมาณ 1 ชั่วโมง จากนั้นนำผ้าที่ได้มาผึ่งให้แห้ง

วิธีย้อมผ้าฝ้าย

… Read More