ผักขมหนาม

ผักขมหนาม (phak khom nam) ผักโขมหนาม ผักโหมหนาม ผักหมหนาม (ไทย) หลักเกี้ยงฉ่าย(จีน)
เป็นพืชล้มลุก มีอายุปีเดียว (annual) ลำต้นตั้งตรง สูง 30-100 ซม. แตกกิ่งก้านสาขามาก อวบน้ำ เรียบเป็นมัน ลำต้นเป็นเหลี่ยม บางทีลำต้นมีสีแดง
ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกสลับกันข้อละใบ ใบรี ยาว 4-10 ซม. กว้าง 1-4 ซม. ปลายใบแหลม ฐานใบค่อยๆ เรียวแคบลงจนถึงก้านใบ ขอบใบเป็นคลื่นน้อยๆ ก้านใบยาวพอๆ กับตัวใบ ผิวก้านใบนูนขึ้นทางด้านท้องใบ โคนก้านใบมีหนามแข็งตรงยาว อาจถึง 1 ซม. 1 คู่
ดอก ออกเป็นช่อ (spike) ตามปลายกิ่งหรือง่ามใบ แยกเป็นช่อดอกตัวเมียและช่อดอกตัวผู้ ช่อดอกตัวเมียจะออกติดกับฐาน ก้านช่อขึ้นไป เป็นบริเวณ 1 ใน 3 ขณะที่ 2 ใน 3 ของความยาวช่อทั้งหมด ใน ส่วนปลายเป็นช่อดอกตัวผู้ ดอกย่อยมีกลีบเลี้ยงและกลีบดอก (perianth) 5 กลีบ ดอกตัวผู้มีเกสรตัวผู้ 5 อัน ดอกตัวเมียมีปลายยอดของรังไข่ (style) แยกเป็น 3 เส้น ผล (capsule) เมื่อแก่เต็มที่มีลักษณะกลมรี และแตกออก มีเมล็ดอยู่ภายใน 1 เมล็ด เปิดออกตามเส้นรอบวงตรงกลาง
เมล็ด มีสีน้ำตาลแดงไปจนถึงดำ รูปร่างคล้ายเลนส์ เป็นมัน
ขยายพันธุ์ โดยอาศัยเมล็ด เป็นพืชที่มีระบบรากแก้วที่ยาวลึกลงไปในดิน พบในสวนผัก พื้นที่เพาะปลูก ตลอดจนที่สาธารณะทั่วไป
ข้อสังเกตของผักขมหนาม คือ มีหนามแหลมยาว 1 คู่ ที่ฐานของก้านใบ ผลเปิดออกเป็นวงที่ตรงกลางตามแนวขวาง