ข้อมูลของลำโพงขาว


ชื่อวิทยาศาสตร์ Datura alba Nees
Syn.    D. metel Linn.
ชื่ออื่นๆ มะเขือบ้า (เหนือ) ละอังกะ (ส่วย-สุรินทร์) ลำโพง (กลาง) เลี๊ยก (เขมร-สุรินทร์) มั่วโต๊ะโล๊ะ (จีน-ก.ท.) เล่าเอี้ยงฮวย (จีน)
ชื่ออังกฤษ Thorn Apple, Angel Trumpet.


ลักษณะ เป็นไม้พุ่มกึ่งเนื้อแข็งอายุ 1-2 ปี ชอบขึ้นในที่อุดมสมบูรณ์ ที่ที่มีปุ่ยมาก เช่น ตามกองขยะเก่าๆ ต้นลำโพงมีขนาดเท่ากับมะเขือพวง สูง 1-1.5 เมตร แตกกิ่งก้านต้นเปราะแต่เปลือกต้นจะเหนียว ใบเดี่ยวขนาดใหญ่ รูปไข่ เรียงสลับ ใบกว้าง 7-12 ซ.ม. ยาว 12-20 ซ.ม. ขอบใบหยัก ก้านใบและแผ่นใบสีเขียวอ่อน ฐานของแผ่นใบจะไม่เท่ากัน ดอกสีขาวนวลเป็นรูปเหมือนลำโพง ดอกยาว 9-14 ซ.ม. ผลเป็นรูปกลม มีหนาม ขนาดของผลมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3-4 ซ.ม. เมื่อแก่จัดแตกออก ภายในมีเมล็ดสีนํ้าตาลแบนๆ เป็นจำนวนมาก
ส่วนที่ใช้ ใบ ดอก เมล็ด ราก
สารสำคัญ ทุกส่วนจะพบอัลคาลอยด์ atropine, hyoscine และ hyoscyamine 0.5% อัลคาลอยด์พวกนี้มีพิษมาก
ประโยชน์ทางยา atropine ใช้เป็น anticholinergic ขนาดที่ใช้ 250 meg. วันละ 3 เวลา hyoscine ใช้ระงับปวด เกร็ง และขยายหลอดลม เนื่องจากไปกดประสาทส่วนกลาง เป็น anticholinergic ใช้ควบคุมอาการอาเจียนจากการเมารถ ขนาดที่ใช้ของ hyoscine hydrobromide 600 meg.
hyoscyamine เป็น anticholinergic มีฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อเรียบ ขนาดที่ใช้ ในรูปของเกลือซัลเฟต 125-250 meg. 3 หรือ 4 เวลาต่อวัน
ลำโพงจะใช้ระงับอาการเกร็งตัวของ spastic cough bronchodilator ในผู้ป่วยที่เป็นหืด เป็นยาเสพติด (narcotic) ใช้เป็นยาระงับความเจ็บปวด (anodyne) แก้อาการเกร็ง (antispasmodic)    ถ้าใช้นํ้าคั้นจากลำโพงหยอดตาจะทำให้ม่านตาขยายเนื่องจากมีอัลคาลอยด์ atropine อาการพิษที่แสดงให้เห็นคือ เซื่องซึม (drowsiness) อ่อนเพลีย (weakness) มีอารมณ์เคลิ้มฝัน (hallucination) ความจำเสื่อม มีความคิดสับสน แต่ในช่วงระยะเวลาหนึ่งและจะกลับคงสภาพปกติ
ยาไทย ใบ ดอกแห้ง ใช้มวนบุหรี่สูบแก้หืด ขนาดที่ใช้ไม่ควรใช้ลำโพงหนักเกิน 1 บาท และขณะสูบถ้ามีอาการคลื่นไส้อาเจียน ต้องหยุดสูบทันที ใบหรือเมล็ดตำให้แหลกประมาณ 30 กรัมแช่กับนํ้ามันพืช เช่น นํ้ามันมะพร้าว นํ้ามันงา ฯลฯ เป็นเวลา 7 วัน กรองเอานํ้ามันที่ได้ใช้ทาบริเวณที่ปวดเมื่อย ขัดยอก จะช่วยบรรเทาอาการลงได้
ยาดองจากเมล็ดลำโพง ใช้เมล็ดลำโพงตำหยาบๆ ประมาณ 75 กรัม แช่กับแอลกอฮอล์ 500 มิลลิลิตร ในภาชนะปิดสนิทเป็นเวลาหนึ่งสัปดาห์เขย่าบ้างเป็นครั้งคราว กรองและเติมแอลกอฮอล์ให้ได้ประมาณ 500 มิลลิลิตร ความแรงประมาณ 1 ใน 10 จะออกฤทธิ์คล้ายฝิ่น ถ้าใช้ยาดองนี้ 30 หยด มีฤทธิ์ เท่ากับ 0.09 กรัม ของฝิ่น แพะเป็นสัตว์ที่มีนํ้าย่อยพิเศษ สามารถกินลำโพงเป็นอาหารได้
ที่มา:ศาสตราจารย์พเยาว์  เหมือนวงษ์ญาติ