ความเป็นพิษของสารเคมีทางการเกษตร

สารเคมีการเกษตรทุกชนิดเป็นสารที่มีพิษทั้งสิ้น แม้แต่ PGRC ก็ตาม  ยิ่งไปกว่านั้น PGRC บางชนิดมีพิษสูงกว่ายาฆ่าแมลงบางชนิดเสียอีก การใช้สารเหล่านี้จึงต้องทำด้วยความระมัดระวังเช่นเดียวกับการใช้สารพิษทั้งหลาย ความเป็นพิษของสารแต่ละชนิดมีระดับไม่เท่ากันสารบางชนิดทำให้คนตายได้แม้จะได้รับสารเข้าไปในร่างกายเพียงเล็กน้อยก็ตาม แต่บางชนิดต้องได้รับเป็นปริมาณมากๆ จึงจะมีโอกาสตาย ดังนั้นจึงมีการกำหนดค่าความเป็นพิษของสารแต่ละชนิดเพื่อใช้บอกระดับอันตรายของสารนั้นๆ ค่าความเป็นพิษของสารที่นิยมใช้กันมาก? LD50 (Lethal Dose Fifty) ค่า LD50 เป็นค่าที่คำนวณขึ้นมาจากปริมาณของสารพิษ (dose) ที่คาดว่าจะทำให้สัตว์ทดลองตายไปครึ่งหนึ่งของประชากรที่ใช้ทดลองเมื่อได้รับสารนั้นในปริมาณดังกล่าวไม่ว่าโดยทางปาก หรือผิวหนังยกเว้นทางเดินหายใจ สัตว์ที่ใช้ทดลองส่วนมากนิยมใช้หนูโดยให้กินสารติดต่อกันระยะหนึ่งเพื่อศึกษาปริมาณของสารที่จะทำให้หนูนั้นตาย หน่วยนํ้าหนักที่นิยมใช้ในการบอกปริมาณของสารพิษคือมิลลิกรัมโดยเทียบกับนํ้าหนักร่างกายสัตว์ทดลองเป็นกิโลกรัม (มก/ กก) เช่นค่า LD50 ของสาร ancymidol เท่ากับ 4,500 มก/ กก หมายความว่าถ้าสัตว์ทดลองนํ้าหนัก 1 กิโลกรัม กินสารนี้เข้าไป 4,500 มิลลิกรัม จะมีโอกาสตาย 50 เปอร์เซ็นต์ ค่า LD50 นี้อาจใช้ประมาณความเป็นพิษของสารเมื่อคนได้รับสารนั้นเข้าไปได้เช่นกัน เช่นคนมีนํ้าหนัก 60 กิโลกรัม ถ้าได้รับสาร ancymidol 4,500 X 60 มิลลิกรัม หรือเท่ากับ 270,000 มิลลิกรัม หรือเท่ากับ 270 กรัม จึงจะมีโอกาสตายได้ 50 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้นถ้าสารใดมีค่า LD50 สูง หมายความว่าคนหรือสัตว์จะต้องได้รับสารนั้นในปริมาณมากจึงจะมีโอกาสตายได้ จึงจัดว่าเป็นสารที่มีพิษน้อย เมื่อเทียบกับสารที่มีค่า LD50 ตํ่า ซึ่งอาจทำให้คนหรือสัตว์ตายได้เมื่อได้รับสารในปริมาณเพียงเล็กน้อย ดังนั้นการใช้สารที่มีค่า LD50 (หมายถึงมีความเป็นพิษมาก) จะต้องทำด้วยความระมัดระวังเพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้น สารเคมีการเกษตรนอกจากจะทำให้เกิดอันตรายได้เมื่อมีการกินเข้าไปแล้ว ยังอาจเกิดอันตรายในทางอื่นอีก เช่น อาจซึมเข้าทางผิวหนัง นัยน์ตา หรือเข้าทางจมูก (ทางเดินหายใจ) ซึ่งจะแสดงพิษของสารได้เช่นกัน

เมื่อจำแนกระดับความเป็นพิษของสารโดยอาศัยค่า LD50    เป็นหลักจะแบ่งชนิดของสารเคมีออกเป็นประเภทต่างๆ ได้ 6 ประเภทดังนี้
LD50 (มก/ กก)
มีพิษสูงมาก (extremely toxic)                                               1
มีพิษสูง (highly toxic)                                                              1-50
มีพิษปานกลาง (moderately toxic)                                       50-500
มีพิษเล็กน้อย (slightly toxic)                                                  500-5,000
ถือได้ว่าไม่มีพิษ (practically non-toxic)                            5,000-15,000
ปลอดภัย (relatively harmless)                                            > 15,000

ที่มา:พีรเดช  ทองอำไพ