ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ พุดซ้อน พุดใหญ่  พุดจีน แคถวา  เคดถวา

ชื่อภาษาอังกฤษ Cape Jasmine, Cape Gardenia

ชื่อวิทยาศาสตร์ Gardenia jasminoides Ellis.

วงศ์ Rubiaceae

พุดเป็นไม้พุ่มถึงไม้ยืนต้น ใบเป็นใบเดี่ยว รูปไข่ สีเขียวเข้ม หนาเป็นมัน เรียงสลับกัน ดอกเป็นดอกเดี่ยว สีขาวนวล มี 5-12 กลีบ กลิ่นหอม บางชนิดกลีบดอกมีเพียงชั้นเดียว บางชนิดกลีบซ้อนกันหลายชั้น ผลเป็นรูปไข่ สีเหลือง-ส้ม ฉํ่านํ้า ภายในผลมีเมล็ดสีเหลืองส้มเป็นจำนวนมาก

ส่วนที่ใช้เตรียมสี ผลแก่, เมล็ด

สารสำคัญ

ผลและเมล็ดมีสารสีเหลืองชื่อ   การดีนิน(gardenin), สารสีนํ้าตาลแดงชื่อ โครซิน (crocm) และโครซีทิน (crocetin)

ประโยชน์

1. ลูกพุดแก่ใช้เป็นสีย้อมอาหารให้มีสีเหลือง เช่น ใช้ย้อมสีด้านนอกของเต้าหู้แข็ง ใช้แต่งสีนํ้าเก๊กฮวย ในประเทศจีนใช้สีลูกพุดย้อมผ้าให้เป็นสีเหลือง

2. ในตำรายาไทย ใช้ผลเป็นยาขับปัสสาวะ แก้ไข้ เข้ายาแก้ดีซ่าน แก้อักเสบ รากใช้แก้ธาตุผิดปกติ และอาการผิดปกติทางประสาท

3. นํ้ามันหอมระเหยที่กลั่นจากดอกสดเรียก Gardenia oil ใช้เป็นเครื่องหอม นอกจากนี้ในประเทศจีนยังใช้ดอกพุดอบใบชาให้มีกลิ่นหอมอีกด้วย

วิธีเตรียมสารสีเหลืองจากลูกพุด