ชื่อวิทยาศาสตร์ Manilkara achras Fosberg
Syn.    Achras sapota Linn.
ชื่ออื่นๆ ชวานิลอ (ปัตตานี ยะลา) ละมุด (ทั่วไป)
ชื่ออังกฤษ Sapodilla Plum, Marmalade Plum, Chicle Tree, Chewing Gum Tree, Gum Chicle, Sapodilla Gum Tree, Mexican Chicle.
ลักษณะ ไม้ต้นขนาดกลาง สูง 5-10 เมตร ใบเดี่ยวรูปไข่ยาว ใบค่อนข้างหนา ท้องใบสีเขียวอ่อนอมเทา หลังใบเป็นมันใบรูปขอบขนานจัดสลับกัน ดอกขนาดเล็ก สีน้ำตาล มีขนออกที่ด้านข้างใบบริเวณปลายกิ่ง ผลรูปไข่สีน้ำตาล ยังไม่สุกมียางสีขาวเหมือนนํ้านม มีรสฝาด เนื้อแข็ง เมื่อสุกยางจะหมดไป เนื้อนิ่มมีรสหวานเป็นผลไม้ที่นิยมรับประทานกันชนิดหนึ่ง ภายในเนื้อมีเมล็ดสีดำเป็นมัน รูปร่างยาวรีฝังอยู่ 5-6 เมล็ด
ส่วนที่ใช้ เปลือกต้น ยางจากผลดิบ ผลสุก
สารสำคัญ เปลือกต้น ผลดิบมีนํ้ายางสีขาวเหมือนนํ้านมเรียกว่า “chicle” 20-25% มีสาร white hydrocarbon คือ gutta มีชัน ผลสุกมีน้ำตาล 14%
ประโยชน์ทางยา เปลือกต้นใช้ต้มผสมกับสมุนไพรอื่น เป็นยาบำรุง แก้ไข้
อื่นๆ ผลแก่สุกเป็นอาหาร เตรียมน้ำผลไม้
ยางจากเปลือกต้นและผลดิบ เรียก “crude chicle” หรือ “loaf chicle” จาก crude chicle เอาไปทำให้บริสุทธิ์ ใช้ในอุตสาหกรรมการทำหมากฝรั่ง
ที่มา:ศาสตราจารย์พเยาว์  เหมือนวงษ์ญาติ