สมุนไพร:มะเยา

หมากเยา(อีสาน),ปูรัด(สตูล),กิอระ(มะลายู) Tung Oil Tree

Vernica fordii Airy Shaw. EUPHORBIACEAE

เป็นไม้ยืนต้น ทรงพุ่มขนาดย่อม ทั้งต้นมียางใส ตีเป็นพองเหมือนสบู่ ใบรูปหัวใจ ดอกเล็กๆ สีชมพู เมื่อบานเป็นสีขาว ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ผลกลมเป็นลอนๆ สีเขียว มีเมล็ด กลมรีแป้น อีกชนิดหนึ่งเรียกว่า

โพธิสัตว์ Candlenut Tree, Varnish Tree Aleurites moluccana Wllld. EUPHORBIACEAE

ลักษณะต้น ใบ ดอก ผล เหมือนชนิดแรก แต่โพธิสัตว์ มีขนาดสูงกว่าประมาณ 2 เท่า ทั้งสองชนิด นิยมปลูกเป็นรั้วตามบ้านเรือนทั่วไป ในภาคเหนือและอีสาน เนื่องจากเมล็ด สามารถนำมาสกัดเอาน้ำมันมาใช้ทำเชื้อเพลิงได้ ถ้าทำให้สะอาดพอ สามารถใช้แทนน้ำมันดีเซลได้ เนื้อของเมล็ด มีสาร toxalbumin saponin และ alcohol soluble substances ที่ยังไม่สามารถบอกได้ว่าเป็นสารชนิดใด

พิษ เปลือกของเมล็ดและน้ำมัน ที่ยังไม่บริสุทธิ์ เมื่อถูกผิวหนังจะทำให้เกิดการอักเสบ เนื้อในเมล็ดเพียง 2-3 เมล็ด ก็ทำให้เกิดพิษ หลังจากกินเข้าไป 20-40 นาที จะคลื่นไส้อาเจียน อย่างรุนแรงเป็นตะคริวที่ท้อง ท้องร่วงและปวดเบ่ง กระหายน้ำ ปากคอแห้ง มึนงง ม่านตาขยาย หายใจไม่สม่ำเสมอ หน้าเขียวเพราะขาดออกซิเจนถึงตายได้

สรรพคุณ

ใบ รสเฝื่อนเมา นำมาปิ้งไฟ บิดแก้ปวดตามข้อ

ผล รสมันเมา ทำให้สุกด้วยความร้อน จะมีรสเย็น รับประทานเล็กน้อย

บำรุงร่างกาย กระตุ้นความรู้สึกทางเพศ

น้ำมันจากเมล็ด รสมันเมา ดูดความชื้นได้ดี ใช้ทำสบู่ ทาบาดแผล รับประทาน เป็นยาระบายแทนน้ำมันละหุ่ง ใช้ทำน้ำมันชักเงา

เปลือกเมล็ด รสเฝื่อนเมา ตำพอกศีรษะ แล้ปวดศีรษะ ลดไข้ พอกแก้ปวดตามข้อ

การช่วยเหลือผู้ที่ได้รับพิษจากพืชหรือสารพิษต่าง ๆ

หากได้รับพิษจากพืชหรือสารพิษ ให้รีบนำลงโรงพยาบาล พร้อมกับจดจำชนิดของสารพิษหรือพืชชนิดนั้นๆ แจ้งให้แพทย์ทราบ เพื่อจะได้พิจารณาแก้ไขให้ตรงตามชนิดของพิษ หากอยูไกลหรือเป็นปัจจุบันทันด่วน ให้ทำการแก้ไข โดยใช้ใบรางจืดเถา มีดอกสีม่วง นำมาต้ม หรือตำผสมน้ำซาวข้าว คั้นให้รับประทาน