หญ้าปล้องละมาน (yaa plong lamaan) หญ้าข้าวนก
เป็นหญ้าที่มีอายุฤดูเดียว (annual) ต้นตั้งตรง อาจสูงถึง 1.5 เมตร แตกรากและแขนงบริเวณโคนต้น ลำต้นกลม และเรียบแต่ก็พบมีขึ้นอยู่บ้าง ไม่มีขน (ligule) ที่รอยต่อระหว่างกาบใบและแผ่นใบ
ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกสลับข้างกัน โคนใบแผ่เป็นกาบหุ้มลำต้นไว้ แผ่นใบเรียวยาว ฐานกว้าง ปลายแหลม พบขึ้นจำนวนไม่มากที่ฐานแผ่นใบ ท้องใบหยาบ หลังใบเรียบ สีเขียว ยาว 5-50 ซม. กว้าง 5-20 มม. ขอบใบเป็นหนามเล็กๆ
ดอกเป็นช่อ (panicle) ตั้งตรงขึ้นไป หรือโน้มยอดลงมา (nodding) ยาว 10-20 ซม. ออกที่ส่วนยอดของลำต้น ประกอบด้วยช่อดอก (raceme) 12-30 ช่อ แต่ละช่อยาว 2-4 ซม. แกนกลางของช่อดอกเป็นเหลี่ยม ที่สันจะมีโคนสั้นๆ แต่ละช่อประกอบด้วยช่อดอกย่อย (spikelet) ยาว 3-4 มม. จำนวนมากอัดแน่นอยู่ ช่อดอกย่อยมีกาบ (glume) 2 อัน กาบล่างยาวไม่ถึงครึ่งหนึ่งของความยาวช่อดอกย่อย กาบบนยาวกว่า มีขนปกคลุมอยู่ตามขอบและลายเส้นบนกาบ ช่อดอกย่อยแต่ละช่อมีดอกย่อยอยู่ 2 ดอก ดอกแรกเป็นหมัน มีกาบนอก (lemma) ยาว 3-3.5 มม. ที่ปกคลุมด้วยขน ตามแบบฉบับแล้วจะไม่มีปลายยื่นยาวออกไปเป็นหนวด (awnless) แต่ก็พบว่าทั่วไปหนวดนี้ จะยาว 5-10 มม. กาบใน(palea) ยาว 2.5-3 มม. บางใสไม่มีขน ดอกที่สอง ซึ่งเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีกาบนอกยาว 0.3 มม. ค่อนข้างแข็งผิวเรียบเป็นมัน กาบในยาว 2.5 มม. บางกว่ากาบนอก ส่วนของกลีบดอกที่ลดรูปไป (lodiculc) มี 2 อัน ขนาดเล็ก เกสรตัวผู้ 3 อัน อับละอองเรณูสีส้ม เกสรตัวเมียมีรังไข่ขนาดเล็ก ท่อรังไข่ 2 อัน ที่ปลายมีขนสีม่วงปกคลุม
ผล (caryopsis) รูปไข่สีน้ำตาล ยาว 2.5-3 มม. ด้านหลังเรียบ ด้านหน้ามีรอยเว้าเข้าไป ขอบของรอยเว้านูนเป็นสันขึ้นมา ลักษณะของเมล็ดนี้แตกต่างกันไปมาก พบทั่วไปในนาข้าว และพืชอื่นที่พื้นที่เคยปลูกข้าวมาก่อน