เห็ดอาหารที่เป็นยา:สรรพคุณทางยาของเห็ดชนิดต่าง ๆ

ธรรมชาติบำบัด สาธิต  ไทยทัตกุล ศูนย์รวมสวนเห็ดบ้านอรัญญิก

ประมาณการณ์ทั่วโลกผลิตเห็ดเพื่อยามูลค่า 3,600 ล้านเหรียญ หรือ 162,000 ล้านบาทต่อปี

เพื่อบริโภค 15,000 ล้านเหรียญ หรือ 375,000 ล้านบาทต่อปี

ไทยผลิตเพื่อบริโภคปีละประมาณ 3,000-5,000 ล้านบาท

เห็ดฟาง

มีวิตามินซี จำนวนมาก(ไม่ควรรับประทานสด)ลดการติดเชื้อ สมานแผล ลักปิดลักเปิด โรคเหงือก ลดอาการผื่นคัน มีสาร volvatioxin ชะลอและยับยั้งเซลล์มะเร็ง บำรุงร่างกาย บำรุงกำลัง แก้ช้ำใน บำรุงตับ

เห็ดหูหนูต่าง ๆ

โรคริดสีดวง บำรุงกระเพาะ คุมการทำงานของสมอง หัวใจ ปอด ตับ อาการเส้นโลหิตฝอยแตก ช่วยการไหลเวียนของโลหิต กระตุ้นการทำงานของเลือดให้เป็นปกติ บรรเทาอาการเจ็บปวด เช่น การปวดฟัน บรรเทาอาการตกเลือด ริดสีดวง บรรเทาการเป็นตะคิว อาการของบิด ยับยั้งเนื้อร้ายหรือมะเร็ง

เห็ดหูหนูขาว

บำรุงน้ำอสุจิ ไต ตับ ร้อนใน ปอด หลั่งน้ำลาย ย่อยอาหารและบำรุงกระเพาะ หยุดอาการไอ ลดไข้ ช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ ระบบเลือด หัวใจ และบำรุงสมอง หลอดลมอักเสบเรื้อรัง อาการไอ ขับเสมหะและโรคหอบหืด อาการไอแห้ง ๆ แผลเรื้อรังในปอด หลอดลม บำรุงสุขภาพมารดาหลังคลอด รอบเดือนของสตรี ช่วยการระบาย รักษาโรคบิด ยับยั้งเซลล์มะเร็ง

เห็ดตระกูลนางรม

บำบัดอาการปวดเอว ปวดขา ชาตามแขนขา ขยายหลอดเลือด และอาการเอ็นยึด ยังยั้งเซลล์มะเร็ง กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน ลดปริมาณน้ำตาลในเลือด ปรับความดันโลหิตและความเข้มข้นของไขมันในเลือด ยับยั้งการเติบโตของเนื้อร้าย ลดอาการอักเสบ ลดการก่อโรคของจุลินทรีย์

เห็ดนางรมหัว

โรคปวดหัว ไข้ หอบหืด ความดันโลหิตสูง ประสาทไม่ปกติ ปวดท้อง และท้องผูก

เห็ดกระดุมหรือแชมปิญญอง

ช่วยในการย่อยอาหาร ความดันโลหิตสูง และคลายความตื่นตระหนก แม่นมมีน้ำนมมากขึ้น ยังยั้งเซลล์มะเร็ง และการเติบโตของเชื้อแบคทีเรียได้

เห็ดเข็มเงินเข็มทอง

รักษาโรคตับ กระเพาะและลำไส้อักเสบเรื้อรังได้สาร flammulin ยับยั้งเซลล์มะเร็งของเยื่อบุช่องท้อง

เห็ดหอม

ป้องกันหลังค่อมและกระดูกอ่อนในเด็กทารก มีprovitamin(wegosterol)เปลี่ยนไปเป็นวิตามินดีได้ และไม่ค่อยจะมีในผัก รักษาอาการหวัด ป้องกันการอักเสบของผิวหนัง การเกิดอาการตับแข็งและหลอดเลือดแข็งตัว ลดภาวะความดันโลหิต คลอเลสเตอรอล สารสกัดโดยน้ำร้อนคือเลนติแนน

เห็ดหัวลิง

เพิ่มความสามารถภูมิคุ้มกัน และยับยั้งเซลล์มะเร็ง รักษาโรคแผลเรื้อรัง และอักเสบในกระเพาะ ในลำไส้ส่วนต้น มะเร็งในกระเพาะและในหลอดอาหาร น้ำต้มสกัดการย่อยอาหารดีขึ้น เห็ดหัวลิงแห้งบำบัดอาการอ่อนเพลีย อ่อนล้าที่เกิดจากการวิตกกังวล สาร erinaines E.F และ G กระตุ้นส่วนประกอบของการเติบโตของเซลล์ประสาท

เห็ดหลินจือ

รักษา 3 ระบบหลัก ทางเดินอาหาร (โรคกระเพาะ โรคแผลในลำไส้ ท้องผูก อาหารไม่ย่อย ริดสีดวง) หายใจ (บรรเทาอาการ ไอ ลดเสมหะ ปอดอักเสบ ภูมิแพ้) ไหลเวียนโลหิต (โรคความดันโลหิตสูงและต่ำ เบาหวาน เส้นโลหิตตึงตัว อาการปวดหัวข้างเดียว ระดูไม่ปกติ ลดคลอเลสเตอรอลในเลือด) เพิ่มภูมิคุ้มกัน บรรเทาอาการไขข้อต่าง ๆ ต่อต้านมะเร็งและยืดชีวิตผู้ป่วยเอดส์

เห็ดยานาหงิ

ขับปัสสาวะ หดหู่ห่อเหี่ยว ลดหงุดหงิด ม้ามแข็งแรง และหยุดการถ่ายท้อง

เห็ดตีนแรดหรือเห็ดจั่น

ยับยั้งเซลล์มะเร็ง ดูแลระบบการไหลเวียนของโลหิต ลดอาการขับเหงื่อที่มากเกินไปจากการใช้ยา ฟื้นฟูพลังบรรเทาอาการกระเพาะอักเสบ

เห็ดในกลุ่มเห็ดขอนขาวเห็ดลมหรือเห็ดกระด้าง

ยับยั้งการเติบโตเซลล์มะเร็ง กรด eburicoic ที่สามารถใช้สังเคราะห์สารประกอบเสตรียลอยด์ ที่มีบทบาทในการควบคุมร่างกายคนเรา

เห็ดแครง

แก้ระดูขาวหรือตกขาว ยับยั้งอัตราการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง

เห็ดถั่วหรือเห็ดหมึก เห็ดขี้ม้า เห็ดโคนน้อย

ย่อยอาหารและลดเสมหะ พอกทาบรรเทาอาการปวด ยับยั้งเซลล์มะเร็ง

เห็ดตับเต่าดำ เห็ดห้า

บรรเทาอาการปวดชาตามแขนขา ตามกระดูก และเส้นเอ็น อาการระดูขาวหรือมุตกิดได้ หยุดการเติบโตและต่อต้านเนื้อร้าย

เห็ดชะโงก

หยุดยั้งการเติบโตของเนื้อร้าย

เห็ดขมิ้น

ป้องกันโรคตาอักเสบอย่างรุนแรง บอดยามค่ำคืน ผิวหนังแห้ง ช่วยให้ผิวหนังเปล่งปลั่ง เยื่อบุเมือกในการหลั่งสารต่าง ๆ อย่างปกติ ยับยั้งการติดโรคของทางเดินหายใจ ยับยั้งการเติบโตของเนื้อร้าย

เห็ดหล่มหรือเห็ดไคล

รักษาโรคตาเพลีย ตาอ่อนล้า ขับความร้อนออกจากตับ กระจายพลังงานส่วนเกิน ระบบการไหลเวียนต่าง ๆ ของสตรี ระวังไม่กินมากจนเกินไป ชาวจีนกินเห็ดนี้ร่วมกับขิง ยับยั้งการเติบโตของเนื้อร้าย

เห็ดแดง

ยับยั้งเนื้อร้าย บรรเทาอาการปวดขา ปวดเอ็นและกระดูก

เห็ดน้ำนม

มีสารต่อต้านและยับยั้งการเติบโตของเนื้อร้าย

เห็ดโคน เห็ดจอมปลวก

บำรุงสมอง ช่วยท้องและกระเพาะแข็งแรง จิตใจโปร่งใส รักษาโรคริดสีดวงทวาร บำรุงร่างกาย ทำให้แช่มชื่น กระจายโลหิต

เห็ดกระถินพิมาน

ดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ บำบัดอาการปวดหูและเริม งูสวัด ไฟลามทุ่ง ดับพิษฝี แก้อักเสบ แก้พิษกาฬ แก้พิษงู

เห็ดกระโดน เห็ดจิก เห็ดตีนตุ๊กแก

ต่อต้านมะเร็งได้

เห็ดข่า

แก้สะอึก แก้ปวดหัว แก้ลมจุกเสียด บำรุงธาตุ

เห็ดงูเห่า

แก้พิษไข้กาฬ ดับพิษร้อน

เห็ดจาวมะพร้าว

บำรุงร่างกาย กระจายโลหิต

เห็ดตับเต่า

ทรงกลมสีน้ำตาลดำ แก้ไข้พิษกาฬ แก้ไข้ตักศิลา สีดำ หรือขาวนวล บำรุงร่างกาย กระจายโลหิต

เห็ดเตย

รสเมาฝาด แก้ไข้พิษ ไข้กาฬ แก้ลงแดง แก้อดฝิ่นลงแดง แก้ไข้รากสาด

เห็ดเผาะ เห็ดหนัง

หยุดการไหลของเลือด สมานแผล ลดอาการบวม ลดอาการคันนิ้วมือนิ้วเท้า ลดไข้อาการร้อนใน

เห็ดไผ่

ระงับประสาท แก้นอนไม่หลับ แก้ร้อนรุ่มกระสับกระส่าย

เห็ดไม้แดง

แก้ไข้พิษกาฬ แก้พิษฝี ดับพิษร้อน แก้พิษ แก้อักเสบ แก้ไข้รากสาด

เห็ดมะขาม

เป็นเห็ดที่เกิดตามตอไม้มะขามผุ ลักษณะเป็นจานหนา ๆ สีน้ำตาลดำ รสเย็นฝาก ดับพิษฝี อักเสบแก้พิษไข้กาฬ แก้ไข้มีพิษร้อน น่าจะเป็นเห็ดกลุ่มที่มีรูอยู่ใต้ใบดอกและน่าจะอยู่ในกลุ่ม Ganoderma, Fomitopsis, Phellinus, & Allies

เห็ดร่างแห เห็ดระย้า

แก้ไข้พิษ ถอนพิษกาฬ ฆ่าพยาธิภายนอก ทำยารมให้หมดสติ แก้นอนไม่หลับ เป็นยาพิษ เพิ่มพลังชีวิต พลังความเป็นหนุ่มสาว รักษาอาการอักเสบของลำไส้ตอนล่าง โรคบิด ป้องกันให้อาหารเสียช้าลง ยับยั้งการเติบโตของเนื้อร้าย ดอกแห้งแช่ในแอลกอฮอล์ 70% แก้โรคเชื้อราตามง่ามเท้า

เห็ดหญ้าคา เห็ดหญ้าแฝก เห็ดหญ้าหวาย

ดับพิษไข้เพ้อคลั่ง แก้พิษร้อน แก้พิษโลหิต แก้ไข้ท้องเดิน แก้ไข้กาฬ แก้ลม ดับพิษฝี

เห็ดนมเสีย

ดับพิษร้อน แก้หอบหืด แก้โรคตา บำรุงกำลัง ถอนพิษบาดแผล อาวุธหอกดาบธนู ถอนพิษแมลงสัตว์กัดต่อย ฝนกับตัวเดียวดันเดียวช้างและน้ำมะนาว แก้โรคหืด บำรุงความกำหนัด ฝนกับน้ำสะอาด ทาแก้ต่อมอักเสบบวม แก้คางทูม

เห็ดถั่งเช่า

บำรุงร่างกาย แก้อาการอ่อนเพลีย โลหิตจาง แก้ไอละลายเสมหะ หอบหืด ไอเรื้อรัง โรคจู๋และเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ เข่าอ่อน เอวอ่อน เหมาะสำหรับบำรุงกำลังหลังการฟื้นไข้ ขยายหลอดเลือด สารสกัดที่เป็นผลึกสีเหลืองอ่อน สามารถยับยั้งแบคทีเรียได้หลายชนิด

เรียบเรียงจาก งานประชุมวิชาการเรื่อง “เห็ดอาหารที่เป็นยา” ในงาน “ชุมนุมแพทย์แผนไทยและสมุนไพรแห่งชาติครั้งที่ 5 วันที่ 9-12 พ.ค. 2546 ณ กระทรวงสาธารณสุข