โรคปุ่มปมของพืชเกิดจากบักเตรี (Bacterial galls)
โรคปุ่มปมเกิดจากบักเตรี เกิดบนลำต้น และราก มีขนาดไม่แน่นอน จะใหญ่มากหรือน้อย ขึ้นอยู่กับชนิดของเนื้อเยื่อพืช
เชื้อสาเหตุโรค :
Agrobacterium สาเหตุโรคปุ่มปมที่โคนต้นพืชหลายชนิด เช่น ของไม้หลายชนิด ไม้ผล และองุ่น (A. tumefaciens) อาการปุ่มปมอาจเกิดที่ราก และหน่อหากปลูกพืชในเรือนเพาะชำ โรคทำให้พืชไม่เจริญเติบโต ให้ผลผลิตตํ่า ถ้าเป็นไม้เถาต้นอาจตายได้
อาการโรคมักพบที่รากและโคนต้นใกล้ระดับดิน หากเป็นเถาจะพบที่กิ่ง ก้านใบ และเส้นใบ ต้นอาจแคระแกรน ใบซีด
Corynebacterium สาเหตุโรคปุ่มปมบนใบของพืชปีเดียวและข้ามปีของไม้ดอกหลายชนิด (C. fascians)
Pseudomonas สาเหตุโรคปมของมะกอก (P. savastanoi)
วงจรของโรค
เชื้อสามารถเจริญในดินเป็น saprophyte ได้หลายปี เมื่อมีพืชอาศัย เชื้อนั้นจะเข้าทำลายรากและลำต้นที่อยู่ใกล้ระดับดินทางแผลที่เกิดจากการปฏิบัติทางการเกษตรต่างๆ การทาบกิ่ง และจากแมลง เชื้อเข้าไปเจริญอยู่ระหว่างเซล และไปกระตุ้นให้เซลที่อยู่รอบเชื้อนั้นมีการแบ่งเซลมากกว่าปกติ ซึ่งอาจเกิดที่ cortex หรือในชั้น cambium แล้วแต่ความลึกของแผล เนื้อเยื่อที่เป็นโรคจะโตให้เห็นภายใน 10-14 วัน หลังการเกิดแผลและปลูกเชื้อแล้ว เซลที่เป็นโรคนี้จะเพิ่มจำนวนและขนาดของเซล เกิดกดดันกับเนื้อเยื่อปกติที่อยู่ด้านใน ทำให้เปลี่ยนรูปไป และพบว่าปริมาณของนํ้าที่ผ่าน xylem สู่ส่วนบนของพืชลดลงถึง 20%
การควบคุมโรค
1. ปฏิบัติทางการเกษตรให้เหมาะสม เช่น การทำความสะอาดไร่ กำจัดเศษซากพืช เป็นต้น
2. ระมัดระวังอย่าให้พืชเกิดแผล เช่น การไถพรวน เพราะเชื้อเข้าทำลายพืชทางแผล
3. ควบคุมแมลงพวกปากกัด อย่าให้มีมากเกินไป
4. โรคนี้ปัจจุบันพบว่าสามารถควบคุมได้ด้วยวิธีการทางชีววิธี โดยวิธีการจุ่มราก เมล็ด กล้าพืช ในสารละลายของ Agrobacterium radiobacter strain 84 ซึ่งจะต่อต้านเชื้อสาเหตุของโรค
โรค scab เกิดจากบักเตรี (Bacterial scabs)
ส่วนของพืชที่เป็นโรคส่วนใหญ่อยู่ใต้ดิน เป็นแผลลักษณะ scab เฉพาะแห่งที่ผิวเนื้อเยื่อ
เชื้อสาเหตุโรค
Streptomyces เช่นโรค scab ของมันฝรั่ง (S. scabies)
Pseudomonas เช่น โรค scab ของซ่อนกลิ่น ฝรั่ง (P. marginata)
บักเตรีสาเหตุโรค scab ของมันฝรั่งสามารถมีชีวิตเจริญเป็น saprophyte ในรูปของ mycelioid หรือในรูปของสปอร์ ในดินและเศษซากพืช เส้นใยเจริญแตกกิ่ง หนาประมาณ 1 µ ไม่มีผนังกั้น หรือมีเล็กน้อย สปอร์มีรูปร่างเป็นท่อน (cylindrical or ellipsoid) ขนาดประมาณ 0.6 X 1.5 µ  ที่ปลายเส้นใยจะขดเป็นเกลียว และมีผนังกั้นเกิดขึ้น ผนังนี้จะคอด หลุดออกจากเส้นใยทางปลายเป็นสปอร์ สปอร์นี้

ภาพวงจรโรคปุ๋มปมของพืชเกิดจาก Agrobacterium tumefaciens
งอกเป็น germ tubes หนึ่ง หรือทั้งสองด้าน และเข้าทำลายพืชทาง lenticel ปากใบ แมลง หรือทางตรง  เชื้อเจริญในช่องว่างระหว่างเซล
เชื้อแพร่ระบาดทางนํ้าในดิน ดินที่ปลิวไปตามลม โรคทำความเสียหายได้รุนแรงในดิน PH 5.2-8 และในอุณหภูมิของดินประมาณ 20-22°ซ. แต่สามารถพบโรคได้เมื่อดินมีอุณหภูมิ 11-30°ซ.

ภาพวงจรโรค scab ของมันฝรั่ง เกิดจากเชื้อ Streptonyces scabies
การควบคุมโรค
1. ปลูกพืชหมุนเวียน และการไถกลบเป็นปุ๋ยพืชสด จะช่วยลดโรค
2. ใช้เมล็ดที่ปราศจากโรคปลูก หรือคลุกด้วย PCNB หรือ maneb-zinc ก่อน
4. ใช้พันธุ์ต้านทานโรคหรือทนโรคปลูก
ที่มา:ไพโรจน์  จ๋วงพานิช