โป้ยกั๊ก

โป๊ยกั๊ก

ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ จันทน์แปดกลีบ

ชื่ออังกฤษ Chinese Star Anise

ชื่อวิทยาศาสตร์ Illicium verum Hook. f.

วงศ์ Illiciaceae


โป๊ยกั๊กเป็นพืชที่ใช้ผลเป็นเครื่องเทศ ในประเทศจีนใช้มานาน กว่า 1300 ปี ใช้แต่งกลิ่นอาหารหลายชนิดโดยเฉพาะพะโล้ นับเป็นเครื่องเทศประจำบ้านของชาวตะวันออก นอกจากนี้ยังใช้แต่งกลิ่นเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และไม่มีแอลกอฮอล์ แต่งกลิ่นขนมหวาน ลูกกวาด ขนมผิง เยลลี่ และเนื้อกระป๋อง เป็นต้น

โป็ยกั๊กอาจเรียกว่า จันทน์แปดกลีบ ทั้งนี้เนื่องมาจากผลมี ลักษณะเป็นรูปดาว ซึ่งมี 5-13 พู แต่ส่วนมากกมักมี 8 พู ลักษณะต้นเป็นไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก อายุยืน มีใบเขียวตลอดทั้งปี ดอกเป็นดอกเดี่ยวสีขาวหรือสีแดง มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของทวีปเอเชีย มีปลูกมากในมณฑล กวางสีของจีน และในเวียตนาม ผลจะเก็บเมื่อแก่จัดแต่ยังไม่สุกเพราะเป็นช่วงที่ให้ปริมาณนํ้ามันหอมระเหยสูง

สารสำคัญ

ในผลโป๊ยกั๊กประกอบด้วยนํ้ามันหอมระเหย (star

anise oil) ประมาณร้อยละ 5 ซึ่งมีสารสำคัญเป็นอะนีโทล (anethole), เอสทราโกล ซินีโอล (cineole) เป็นต้น

ประโยชน์ทางยา

นอกจากใช้เป็นเครื่องเทศแล้ว นํ้ามันโป๊ยกั๊กยังมีฤทธิ์ขับลม ขับเสมหะ ใช้เป็นส่วนผสมของยาแก้ไอและยาอม ใช้กลบกลิ่นที่ไม่ดีของเครื่องสำอาง ใช้แต่งกลิ่นยาสีฟัน เครื่องหอม สบู่ นํ้ายาชะล้าง และครีมหลายชนิด