กระทือ มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า ซิงจิเบ่อร์ เซอรัมเบท (Zingiber zerumbet, Rose ex Smith) อยู่ในตระกูล ซิงจิเบอราซี่ ( Zingiberaceae ) ภาคเหนือเรียกว่า กระแอน, ชะแอน, แฮวดำ, เฮียวดำ กระทือเป็นพืชล้มลุกลงหัวจำพวก ขิง ข่า ไพล ขมิ้น ฤดูแล้งหัวจะโทรม พอถึงฤดูฝนจะงอกขึ้นมาใหม่ เหง้า หรือ หัว มีขนาดใหญ่ติดต่อกันไปยืดยาว เนื้อในสีขาวอมเหลืองเรื่อๆ มีเส้นเล็ก ๆ กลิ่นหอมมีรสขมและขื่นน้อยๆ หั่นแล้วขยำกับน้ำเกลือ นานๆ รับประทานเป็นอาหารได้ ยังมีสรรพคุณขับลม บำรุงธาตุ ขับปัสสาวะ แก้บิด และเชื่อว่าบำรุงน้ำนม เหง้ากระทือหมกไฟให้สุกผสมน้ำปูนใสรับประทานแก้จุกเสียด ท้องอืดเฟ้อ แก้เสมหะ ขับน้ำย่อยอาหาร ใบกระทือออกตรงข้ามสลับตั้งฉากกันใบยาวเรียว เชื่อว่าขับเลือดหลังคลอดบุตร ช่อดอกโผล่ขึ้นมาจากหัวใต้ดินก้านยาวแข็งดอกกลมยาวคล้ายฟองไข่ ประกอบด้วยกลีบเลี้ยงสีเขียวปนแดงจำนวนมาก อุ้มนํ้า ตัวดอกมีสีขาวนวลลักษณะเป็นหลอดปลายกลีบปากอ้า ดอกกระทือเชื่อว่าแก้ไข้ผอมเหลืองเรื้อรัง ส่วนของต้นกระทือเชื่อว่าแก้เบื่ออาหารได้ กระทือเป็นไม้ที่ปลูกง่าย มักปลูกกันเป็นสวนครัวตามบ้านเรือนทั่วๆ ไป

สรุปสรรพคุณ

เหง้าหรือหัวกระทือ รับประทานเป็นอาหารได้ ขับลม บำรุงธาตุ ขับปัสสาวะ แก้บิด และเชื่อว่าบำรุงนํ้านม

เหง้าหมกไฟ ผสมน้ำปูนใส แก้จุกเสียด ท้องอืดเฟ้อ แก้เสมหะ ขับน้ำย่อยอาหาร

ใบ เชื่อว่าขับเลือดเสียหลังคลอดบุตร

ดอก เชื่อว่าแก้ไข้ผอมเหลืองเรื้อรัง

ต้น เชื่อว่าแก้เบื่ออาหาร