กานพลูมีประโยชน์อย่างไร


ชื่อวิทยาศาสตร์ Eugenia caryophyllus Bullock & Harrison
ชื่ออื่นๆ ดอกจันทน์ (เชียงใหม่) จันจี่ (เหนือ)
ชื่ออังกฤษ Clove
ลักษณะ เป็นไม้ต้นขนาดเล็ก สูง 4-8 เมตร ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม ใบค่อนข้างหนา ผิวใบเป็นมัน ใบมีกลิ่นหอม เป็นรูปยาวรี โคนและปลายใบแหลม ใบกว้าง 2.5-3.5 ซ.ม. ยาว 6-9 ซ.ม. ใบอ่อนสีน้ำตาลแดง ดอกออกเป็นกระจก สีขาวอมเขียวหรือสีเขียว-อมแดงเลือดหมู กลีบดอกร่วงง่าย ผลยาวประมาณ 1 ซ.ม. เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 0.3-0.4 ซ.ม. ผิวของผลสีนํ้าตาลเข้ม
ส่วนที่ใช้ ดอกที่โตเต็มที่แต่ยังตูมอยู่ หรือเก็บเมื่อดอกเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีแดงเลือดหมู ในบางแห่งจะเก็บผลได้ปีละ 2 ครั้ง คือในเดือนสิงหาคมและธันวาคม
สารสำคัญ กานพลูประกอบด้วยนํ้ามันหอมระเหย 14-20%; gallotannic acid 10-13%. กรด oleanolic, vanillin และ chromone ชื่อ eugenin
ประโยชน์ทางยา ใช้เป็นยาขับลม ใช้ดับกลิ่นปากและให้น้ำมันกานพลู
อื่นๆ ใช้เป็นเครื่องเทศ เป็นตัวช่วยแต่งกลิ่นรสในอาหารหวานคาว
น้ำมันกานพลู
ชื่อวิทยาศาสตร์ Oleum Caryophylli
ชื่ออื่นๆ นํ้ามันกานพลู
ชื่ออังกฤษ Clove oil
ลักษณะ เป็นนํ้ามันสีเหลืองอ่อน ใส ที่ได้จากการนำดอกกานพลูกลั่นด้วยไอนํ้า
สารสำคัญ ประกอบด้วย eugenol 70-90%, eugenol acetate และ caryophyllene
ประโยชน์ทางยา ใช้เป็นยาฆ่าเชื้อโรค ใส่ฟันเพื่อฆ่าเชื้อและเป็นยาชาเฉพาะแห่ง ช่วยระงับอาการปวดฟัน ขับลม แต่งกลิ่น eugenol มีฤทธิ์ลดการบีบตัวของลำไส้ ทำให้อาการปวดท้องลดลง ช่วยขับนํ้าดี ลดอาการจุกเสียดที่เกิดจากการย่อยไม่สมบูรณ์ ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย เช่น เชื้อบิดไม่มีตัว เชื้อไทฟอยด์ และเชื้อหนอง เป็นต้น
อื่นๆ ทางอุตสาหกรรม ใช้ eugenol เป็นตัวตั้งต้นในการเตรียมวานิลิน
ที่มา:ศาสตราจารย์พเยาว์  เหมือนวงษ์ญาติ